Sinh sống và làm việc tại Phần Lan đã hai năm nhưng nỗi nhớ nhà chưa từng vơi đi trong trái tim của Quỳnh Hạnh. Sau khi sinh con, mong mỏi giữ cho con ngôn ngữ mẹ đẻ và nỗi trăn trở khi thấy nhiều người xa quê khó để tìm mua sách của đất nước mình, bà mẹ trẻ ấy quyết định thành lập tiệm sách Tiếng Việt mang tên Tiệm Mọt.

Dù mới thành lập nhưng dự án đầy ý nghĩa này đã có những thành công nhất định với trụ sở chính ở Phần Lan và ba chi nhánh của tiệm ở Pháp, Thụy Điển và Na Uy. 

Từ nửa kia bán cầu những ngày giáp Tết Nguyên đán, Quỳnh Hạnh chia sẻ với chúng tôi phần nào tâm tư của những người con xa xứ.

* Chào Quỳnh Hạnh. Hạnh có thể chia sẻ về cơ duyên hay động lực nào đã khiến bạn quyết định thành lập và phát triển Tiệm Mọt - tiệm sách tiếng Việt ở châu Âu?

- Tiệm Mọt được tôi ấp ủ từ những khoảnh khắc ấm áp trong gia đình nhỏ của mình. Hai vợ chồng tôi mới đón em bé đầu lòng. Bố hay ôm con gái, hát những bài hát về Hà Nội rồi thủ thỉ vào tai con: "Con à! Con là người Việt Nam nhé! Con nhớ chưa?". Tôi thấy cảm động lắm, chúng tôi muốn con mình cũng có tình yêu với Hà Nội, với Việt Nam và ngôn ngữ quê hương như bố mẹ của con vậy!

Sau khi tôi sinh một vài tháng, Neuvola - Cơ quan Chăm sóc Sức khỏe bà mẹ và em bé tại Phần Lan đã xếp lịch tư vấn cho tôi cách giữ ngôn ngữ mẹ đẻ cho con. Trong những buổi tư vấn ấy, chuyên viên tư vấn đã nhấn mạnh tầm quan trọng của tiếng mẹ đẻ qua việc đọc sách và nói chuyện với con. Tôi rất trân trọng điều này.

Tôi cũng nói chuyện với con hàng ngày và cố gắng tìm những cuốn sách Tiếng Việt cho con nhưng gần như là không thể. Tôi đã phải mua những quyển sách nổi tiếng dành cho thiếu nhi bằng Tiếng Anh, dịch ra và kể lại cho con bằng Tiếng Việt.

Tôi nghĩ mình có nhu cầu giữ Tiếng Việt cho con thì nhiều bố mẹ ở nước ngoài cũng vậy. Đặc biệt các em bé Việt sinh ra ở nước ngoài cũng cần tiếp xúc với những cuốn sách Tiếng Việt. Chính động lực ấy đã thôi thúc tôi mở Tiệm Mọt tại Phần Lan và dành nhiều tâm huyết của mình vào đó.

* Tiệm Mọt tuy mới thành lập nhưng đã có 4 cơ sở tại Phần Lan, Thụy Điển, Pháp và Na Uy, bạn đã làm thế nào vậy?

- Sau khi mở Tiệm Mọt được một thời gian thì tôi nhận được rất nhiều hưởng ứng tốt từ người Việt bên này nên rất vui. Tôi muốn Tiệm Mọt tiếp cận được nhiều người có nhu cầu với sách Việt ở nước ngoài. Khi phát triển Tiệm Mọt, tôi may mắn đã có được những người bạn tham gia cùng.

Đầu tiên, tôi nhận được lời đề nghị của Ngọc Linh - một người bạn tôi rất ngưỡng mộ thời học đại học - về ý tưởng mở rộng Tiệm Mọt sang Thụy Điển. Hai chúng tôi đã quyết định mở thêm chi nhánh tại Thụy Điển. Ngay sau khi tôi thành lập chi nhánh tại Thụy Điển thì nhận được tin nhắn của Thu Mai - bạn thân từ trung học, hiện đang là kỹ sư năng lượng tại Pháp và Hà - đang sinh sống và làm việc tại Na Uy. Hai chi nhánh của Tiệm Mọt tại Pháp và Na Uy cứ thế lần lượt ra đời.

Người bạn ở Thụy Điển của tôi muốn cống hiến cho Tiệm Mọt vì tương lai con em chúng ta không mai một tiếng Việt, cũng giúp chính cô ấy phần nào vơi nỗi nhớ quê. Thu Mai ở Pháp cũng từng chia sẻ với tôi: "Mình mê sách, mở tiệm sách để giúp mang sách Việt đến với các bạn có nhu cầu, ngoài ra còn muốn giao lưu với các bạn có cùng sở thích, tư vấn giới thiệu sách và được giới thiệu cho các quyển sách hay".

Tôi cảm thấy rất vui khi mở được 3 chi nhánh cùng trụ sở chính ở 4 nước. Nói đây là thành công lớn của Tiệm Mọt cũng không sai. Thành công vì có thể hiện thực hóa được ước mơ của bốn người phụ nữ, thành công vì đưa sách Việt đến mọi nẻo của châu Âu - chỉ cần họ yêu chúng.

* Ai đó đã từng nói: "Sách là ngọn đèn sáng bất diệt của trí tuệ con người", Hạnh và những người bạn của mình có những tiêu chí gì cho sách của tiệm để thực hiện tốt sứ mệnh của Tiệm Mọt?

- Tôi từng làm tiếp viên hàng không nên cảm nhận của khách hàng luôn được tôi lên trên nhất. Tôi đề cao sự hài lòng của khách hàng, nhất định khách hàng phải cảm thấy vui và hài lòng sau khi sử dụng sản phẩm của mình. Do đó tôi luôn chỉn chu trong tất cả các khâu về sách.

Tiệm Mọt luôn đặt ra những tiêu chí cho sách của mình về nguồn sách, nội dung, hình thức. Sách của tiệm luôn được lấy từ các nguồn uy tín, từ các nhà xuất bản uy tín. Những đầu sách được đánh giá cao ở Việt Nam được chính tôi và các bạn tự đọc, tự trải nghiệm để nói lên cảm nhận cá nhân, đưa ra những đầu sách tâm đắc và có ích để chất lượng nội dung sách của tiệm tốt nhất có thể. Sách của tiệm còn phải có hình thức đẹp và quá trình bảo quản, vận chuyển luôn được bốn cô chủ quan tâm đặc biệt.

Tiệm Mọt ban đầu hướng đến những bạn nhỏ người Việt xa quê nhưng khi đưa ra thị trường, tôi thấy nhu cầu sách Việt không chỉ gói gọn trong sách thiếu nhi mà còn trải rộng ra nhiều đối tượng như sinh viên, bà nội trợ, người đi làm,... Bên cạnh sách thiếu nhi, Tiệm Mọt còn đưa tới người mua các đầu sách đa dạng như sách kỹ năng, sách dạy kinh doanh, sách tiểu thuyết…

* Từ khi thành lập Tiệm Mọt đến nay, nhóm của Hạnh có gặp những khó khăn, trở ngại gì và các bạn đã tháo gỡ chúng như thế nào?

- Làm gì cũng vậy, khi bắt đầu chúng tôi cũng gặp phải những khó khăn nhưng phải tìm ra cách chứ, vì chúng tôi yêu công việc này mà!

Tôi gặp khó khăn vì dịch bệnh nên nhiều khi các tuyến vận chuyển bị lỡ, bị chậm, có những đợt sách đến muộn, hay sách được đặt mãi không có. Nhưng may thay khách của tiệm rất thông cảm cho mùa dịch và vui vẻ nhận lời xin lỗi của tiệm.

Khó khăn thứ hai là Tiệm Mọt là hình thức kinh doanh khá mới lạ ở đây nên nhiều người còn đặt nghi vấn về tính chân thực của chúng tôi. Nhưng chúng tôi - những người luôn đặt sự hài lòng của khách hàng là mục tiêu đã giải thích và chứng minh cho họ những điều tiệm đã đang và sẽ làm được. Khó khăn được hóa giải, Tiệm Mọt còn có thêm nhiều khách hàng trung thành tin tưởng tuyệt đối.

Khó khăn tiếp theo là phí giao hàng khá đắt. Nhiều khi giá giao hàng bằng giá một quyển sách nên đôi khi khách hàng sẽ ngần ngại. Vậy nên, tôi cũng cố gắng liên hệ với các công ty giao hàng để được giá chiết khấu về giao vận cho các doanh nghiệp. Nhờ đó giá giao hàng đã giảm thiểu được đáng kể.

Dù có gặp khó khăn nhưng Tiệm Mọt luôn tìm cách tháo gỡ và sẽ cố gắng nhất có thể để hiện thực hóa dự định mở chi nhánh không chỉ ở châu Âu mà ở bất cứ nơi nào cần sách Việt như châu Mỹ, châu Úc,… Chỉ cần có người Việt - có nhu cầu sách Việt, tiệm đều muốn đặt chân tới.

* Hạnh có chia sẻ gì cho những người phụ nữ Việt đang ở nước ngoài về vấn đề quyết liệt theo đuổi niềm đam mê của bản thân và phát triển những dự án nhân văn?

- Tôi có những chia sẻ những trải nghiệm về bản thân muốn gửi đến những người phụ nữ như mình. Châm ngôn của tôi là sống là phải hạnh phúc và phải làm những việc khiến mình thấy vui vẻ. Điều mà Tiệm Mọt làm được nhiều nhất là đã dám hiện thực hóa ước mơ của mình.

Tôi thích câu: "Mọi phép màu sẽ kết thúc vào 12h đêm", có những việc mà chỉ ở những giai đoạn nhất định của cuộc đời mình có thể thực hiện được. Qua giai đoạn đó, tôi không dám nói là "không thể" nhưng chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn. Có ước mơ thì phải thử, nếu không dám thực hiện thì tỷ lệ thành công sẽ mãi là 0%.

Tôi hy vọng dự án Tiệm Mọt sẽ đưa Tiếng Việt đi thật xa, giữ gìn nét đẹp của Tiếng Việt trong trái tim mỗi người con xa xứ, cũng hy vọng ai có ước mơ, hoài bão cũng dám hành động và tiến lên.

* Cảm ơn những chia sẻ của Hạnh! Chúc bạn và nhóm của mình thực hiện được tất cả dự định cho Tiệm Mọt trong năm mới Tân Sửu! 

Minh Anh