Nguyên Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng chăm sóc vườn rau ở quê nhà năm 2018 - Ảnh: HỮU VINH

Sinh năm 1942 tại vùng quê cách mạng huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre, tự thuở thiếu thời, Trương Vĩnh Trọng đã bí mật tham gia cách mạng, hoạt động trong phong trào học sinh, sinh viên phản đối chế độ Ngô Đình Diệm. 

Hơn 20 tuổi, ông thoát ly gia đình để đứng vào hàng ngũ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền Nam Việt Nam, đặt dấu chân tuổi trẻ của mình tại nhiều nơi thuộc Tây Nam Bộ.

Người là thầy, là anh, là bạn

Từ nhân dân sinh ra, vì nhân dân mà chiến đấu, Trương Vĩnh Trọng - Hai Nghĩa từng bước trưởng thành, từng giữ chức bí thư Tỉnh ủy Đồng Tháp, trước khi được "rút" ra Trung ương làm trưởng Ban Nội chính Trung ương (từ năm 2001), rồi "vào" Bộ Chính trị, làm phó thủ tướng từ năm 2006.

"Thương lắm. Lẽ ra anh phải sống thêm để vui thú ruộng vườn ngay tại nơi anh được chôn nhau cắt rốn, không ngờ bạo bệnh đã đưa anh đi sớm. Tôi nhớ tới anh trước hết là nhớ tới một thủ trưởng gần gũi, nghĩa tình, một người lãnh đạo với tính cách Nam Bộ thứ thiệt; nhớ những tháng ngày làm việc say sưa, vô tư vì cái chung, vì sự nghiệp đổi mới và hội nhập của đất nước trong một thời điểm đặc biệt" - nguyên phó trưởng ban thường trực Ban Nội chính Trung ương Trần Đại Hưng, "phó tướng" của ông Trương Vĩnh Trọng, xúc động tâm sự.

"Điểm nổi bật của anh Hai Nghĩa là một con người biết lắng nghe. Khi đương chức, anh luôn lưu ý chúng tôi rằng không được bỏ sót một ý kiến nào của cán bộ, đảng viên, đặc biệt là của nhân dân đối với công việc của đơn vị mình, của ngành mình" - ông Hưng nhớ lại.

Hết quan hoàn hưu, từ năm 2011 ông Hai Nghĩa trở lại Giồng Trôm quê nhà để làm một nông dân chân lấm tay bùn. "Về quê, ông trồng bưởi, trồng rau, nuôi gia cầm... Khu nhà ông ở đơn sơ, bếp rất rộng, để mỗi lần có khách ghé thăm là bà làm mồi nhậu từ chính những cây trồng vật nuôi trong vườn để đãi khách, với món bánh xèo và cơm cháy đã mang thương hiệu bà xã anh Hai Nghĩa" - ông Nguyễn Thế Bình, nguyên vụ trưởng Ban Nội chính Trung ương, kể lại.

Người dân đến viếng cố Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng tại nhà riêng ở huyện Giồng Trôm, Bến Tre chiều 19-2 - Ảnh: TÚ ANH

Chỉ đạo xử lý những đại án "nổi đình nổi đám"

Những người quan tâm đến sự nghiệp cải cách tư pháp đều biết đến nghị quyết số 08 năm 2002 "Về một số nhiệm vụ trọng tâm công tác tư pháp trong thời gian tới" và nghị quyết số 49 năm 2005 về Chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 của Bộ Chính trị. Cả hai nghị quyết quan trọng này đều có vai trò tham mưu của Ban Nội chính Trung ương do ông Trương Vĩnh Trọng đứng đầu.

Theo ông Hưng, bây giờ đề cập đến các vấn đề như bảo đảm quyền tranh tụng tại tòa, vai trò của luật sư, của các bị can, bị cáo thì nghe có vẻ bình thường, nhưng thời điểm đầu những năm 2000 đặt ra những vấn đề như vậy không phải là đơn giản bởi "vấp" phải các quan điểm rất khác nhau.

Với các vụ án lớn cũng vậy, nhắc tới nguyên Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng là nhắc tới người trực tiếp theo dõi, chỉ đạo giải quyết những đại án "nổi đình nổi đám" thời đó như vụ án Năm Cam, vụ Minh Phụng - EPCO, vụ Tân Trường Sanh, vụ Vũ Xuân Trường, vụ Lã Thị Kim Oanh, vụ PMU18, vụ tham ô tại Công ty Cho thuê tài chính II (hay còn gọi là vụ Vũ Quốc Hảo)... 

"Đó là những vụ lớn và rất phức tạp. Tôi nhớ như vụ Công ty Cho thuê tài chính II, lúc ấy có ý kiến nói rằng thôi trước Đại hội Đảng tạm gác lại vì sợ ảnh hưởng đến chính trị, đến dư luận, anh Hai Nghĩa nói rằng càng gần đại hội lại càng phải xử lý công bằng, kiên quyết, làm trong sạch bộ máy" - ông Bình hồi tưởng.

Các cộng sự của ông Hai Nghĩa đều chung nhận xét rằng sở dĩ ông được tôn trọng, nể phục, bởi trước hết ông là người có "bàn tay sạch". Ông là tấm gương về sự liêm khiết, trong sáng, hết lòng vì công việc.

"Ngày mai tôi sẽ về Bến Tre để thắp nén nhang tiễn biệt ông, người ra đi nhưng tấm gương còn lại, cho chúng ta soi vào để sống tốt hơn" - ông Bình xúc động.

Người dân Bến Tre khóc 'ông Hai Nghĩa' - một cán bộ gần dân, một người ông mẫu mực

TTO - Với người dân Bến Tre - đặc biệt là những người dân có dịp tiếp xúc trực tiếp thường xuyên với ông Hai Nghĩa như bà Võ Thị Rành, sự ra đi của nguyên Phó thủ tướng Trương Vĩnh Trọng là một mất mát lớn như chính người thân của mình.