Từ vụ án xâm hại bé gái 12 tuổi ở quận Hà Đông (Hà Nội), theo luật sư Đặng Văn Cường, cho thấy nhiều nạn nhân có hoàn cảnh gia đình không trọn vẹn.

Trẻ em thiếu sự quan tâm, bảo vệ là đối tượng dễ bị tấn công

Số liệu thống kê năm 2016 (khi đó là Tổng cục Cảnh sát - Bộ Công an) cho thấy, lực lượng Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội trên toàn quốc đã phát hiện hơn 1.373 vụ xâm hại tình dục trẻ em, với hơn 1.352 đối tượng.

Trong đó, cơ quan điều tra đã khởi tố hàng trăm vụ án hiếp dâm trẻ em (chiếm 30,1%), với 438 bị can (chiếm 32,3%); 465 vụ án giao cấu với trẻ em (chiếm 33,8%), với 461 bị can (chiếm 34,1%).

Theo luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư TP Hà Nội), cùng với sự phát triển của kinh tế xã hội thì tình hình tội phạm xâm hại tình dục trẻ em ngày càng diễn biến phức tạp. Nạn nhân gồm cả bé trai lẫn bé gái. Người xâm hại tình dục không chỉ là người lạ mà gồm cả những người có quan hệ gần gũi, thân thiết với nạn nhân.

Những đối tượng này gồm: quen biết, thân thiết, người thân, người nhà với nạn nhân. Họ có nhiều cơ hội tiếp xúc, tiếp cận với nạn nhân, nhân cơ hội, thời cơ thuận lợi để thực hiện hành vi phạm tội.

Những trẻ em bị xâm hại thường là những em có nhược điểm về thể chất, ít có khả năng tự bảo vệ bản thân. Những trẻ em trong hoàn cảnh đặc biệt thiếu cha phải thiếu mẹ, cha mẹ thiếu quan tâm chăm sóc hoặc trong những gia đình không hạnh phúc, cha mẹ là người nghiện ngập, tù tội...

Hoàn cảnh khó khăn, đặc biệt, thiếu sự bảo vệ, chăm sóc của cha mẹ, các em chưa nhận thức, ý thức được mối nguy hiểm với bản thân, thêm vào đó các đối tượng thường lợi dụng những hoàn cảnh đặc biệt, yếu thế của các em để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Luật sư Cường nhấn mạnh, đối tượng xâm hại tình dục trẻ em một phần là do bệnh lý về tình dục, phần còn lại là do lệch lạc về nhân cách, đạo đức, lối sống dẫn việc thực hiện hành vi phạm tội.

Gia đình chưa thực hiện hết trách nhiệm của mình

Theo luật sư Cường, trong trường hợp mới đây của bé B. (12 tuổi, ở quận Hà Đông), thì B. có hoàn cảnh éo le. Mẹ ruột nghiện ngập, bản thân em thường xuyên bị bạo hành.

Người mẹ thiếu quan tâm đã dẫn đến việc bé B. bị Phạm Thanh Tùng xâm hại nhiều lần. Bản thân cô bé còn quá non nớt, không thể chống chọi được với hành vi xâm hại của "yêu râu xanh" - bạn trai của mẹ.

Hay như vụ án xảy ra ở huyện Tân Yên (tỉnh Bắc Giang), đối tượng cha dượng "hờ" xâm hại bé gái 13 tuổi. Cô bé này có hoàn cảnh cũng éo le, bố mất sớm, ở với mẹ và 2 em. Khi người mẹ quan hệ tình với Giáp Văn Ngọ, gã này đã nhiều lần xâm hại bé gái này.

Một trường hợp khác xảy ra ở tỉnh Sơn La, vào cuối tháng 9.2020. Bé gái 12 tuổi đã bị cha dượng nhiều lần xâm hại tình dục khi mẹ vắng nhà. Sự việc xâm hại bị phát hiện khi giáo viên thấy cô bé có biểu hiện khác lạ. Cô bé tố cha dượng nhiều lần ép quan hệ, đến mang thai.

Đánh giá các vụ án trên, luật sư Cường cho rằng một phần lớn nguyên nhân các cháu bị xâm hại, bạo hành là vì cha mẹ, người giám hộ, người có nghĩa vụ bảo vệ, chăm sóc, giáo dục trẻ em không thực hiện hết trách nhiệm của mình.

Trong nhiều trường hợp chính cha mẹ là người vi phạm nghĩa vụ này, trở thành người bạo hành, thậm chí xâm hại tình dục đối với trẻ em như: bị tù tội, nghiện ngập, vợ chồng ly hôn, công việc trở ngại...

Khi cha mẹ không có khả năng bảo vệ, chăm sóc, giáo dục thì các cháu được chuyển cho ông bà, anh chị, cô dì chú bác. Song những người này thường không hoặc chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm và nghĩa vụ của mình dẫn đến việc các cháu rơi vào tình huống sơ hở, tự ti, tiêu cực...