Sáng 2/3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc của Thường trực Chính phủ với các bộ, ngành và 63 tỉnh, thành phố về đẩy nhanh tiến độ quy hoạch và tham vấn về định hướng Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Đây là lần thứ 2 trong gần một năm qua, Thủ tướng chủ trì Hội nghị toàn quốc triển khai Luật Quy hoạch, thể hiện vai trò và tầm quan trọng của công tác quy hoạch, nhất là Quy hoạch tổng thể quốc gia.

Quy hoạch tổng thể quốc gia có gì?

Tại Hội nghị, Bộ trưởng KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng khẳng định, xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ hội bố trí, sắp xếp lại không gian phát triển của quốc gia để đạt mục tiêu, khát vọng mà Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã xác định, đến năm 2045 trở thành nước phát triển, thu nhập cao.

“Một trong những quan điểm quan trọng về phát triển và tổ chức không gian phát triển đất nước khi lập quy hoạch tổng thể quốc gia thời kỳ 2021 - 2030 là phát triển quốc gia như một thể thống nhất, không bị chia cắt, không bị ràng buộc bởi địa giới hành chính, các nguồn lực đất nước được huy động và sử dụng một cách hiệu quả nhất vì lợi ích quốc gia”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Theo Bộ trưởng, mục tiêu tổng quát của xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia là kiến tạo một mô hình phân bổ không gian phát triển quốc gia hiệu quả, bền vững, hình thành được các vùng kinh tế động lực, các trung tâm kinh tế, đô thị chiến lược, mạng lưới kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại.

Đồng thời, kết nối giữa các vùng, giữa thành thị và nông thôn, tạo điều kiện cho tăng trưởng kinh tế cao, thúc đẩy thực hiện mục tiêu đến năm 2030 là nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao; đến năm 2050 trở thành nước phát triển, thu nhập cao, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh.

Đây là lần đầu tiên, Quy hoạch tổng thể quốc gia được triển khai lập ở nước ta. Do đó, Quy hoạch tổng thể quốc gia là cơ sở để lập quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch sử dụng đất quốc gia, quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch đô thị, quy hoạch nông thôn trên cả nước.

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, trong khi các nguồn lực dành cho phát triển có hạn, trong một giai đoạn nhất định cần ưu tiên, tập trung đầu tư cho một số lãnh thổ có điều kiện thuận lợi nhất về vị trí địa lý, kết cấu hạ tầng, nguồn nhân lực và cơ sở vật chất kỹ thuật sẵn có để các lãnh thổ đó phát triển đi trước một bước, tạo động lực và làm đầu tàu lôi kéo các vùng khác cùng phát triển.

Trong định hướng tổ chức lãnh thổ quốc gia dự kiến tập trung hình thành và phát triển các hành lang kinh tế và vùng động lực.

Về phát triển các hành lang kinh tế, Quy hoạch sẽ tập trung hình thành và phát triển hành lang kinh tế Bắc - Nam và các hành lang kinh tế Đông - Tây.

Dự kiến có 2 hành lang Bắc – Nam: Hành lang phía Đông gắn với đường cao tốc Bắc - Nam phía Đông và QL 1A từ Lạng Sơn đến Cà Mau và Hành lang phía Tây gắn với đường Hồ Chí Minh và đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây từ Cao Bằng đến Kiên Giang – Cà Mau. Trong giai đoạn đến năm 2030 ưu tiên phát triển Hành lang kinh tế phía Đông và phát triển dải ven biển.

Về các hành lang kinh tế Đông – Tây, ưu tiên hình thành các hành lang kinh tế có các điều kiện thuận lợi như có trục giao thông quan trọng, thường là đường cao tốc; gắn với các đầu mối giao thương quan trọng như cảng biển, cửa khẩu quốc tế, sân bay quốc tế...; các địa phương trên hành lang có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp, dịch vụ, đô thị…

Ưu tiên các hành lang có khả năng liên kết với các hành lang kinh tế khu vực và quốc tế. Trên các hành lang kinh tế sẽ định hướng bố trí các trung tâm kinh tế, trung tâm dịch vụ, du lịch gắn với các đô thị lớn, các cửa khẩu, các đầu mối giao thông quan trọng trên hành lang.

Về các vùng động lực, Bộ trưởng cho hay, hiện cả nước có 4 vùng kinh tế trọng điểm với quy mô khá lớn, gồm 24/63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương.

Do quy mô các vùng kinh tế trọng điểm quá lớn, chưa có cơ chế chính sách ưu đãi vượt trội nên chưa thực sự trở thành các vùng động lực, nhiều địa phương thuộc các vùng kinh tế trọng điểm có trình độ phát triển dưới hoặc tương đương mức trung bình cả nước.

Trên cơ sở các vùng kinh tế trọng điểm hiện nay, lựa chọn một số địa bàn có vị trí thuận lợi nhất, có sân bay quốc tế cửa ngõ và cảng biển cửa ngõ quốc tế kết hợp trung chuyển, có tiềm lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, nhân lực chất lượng cao để hình thành các vùng động lực của quốc gia.

Cần loạt giải pháp đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch 

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, sau khi xác định các hành lang kinh tế ưu tiên, các vùng động lực, Chính phủ cần bố trí không gian phát triển các ngành, lĩnh vực sản xuất kinh doanh, mạng lưới kết cấu hạ tầng, hệ thống đô thị, phát triển các vùng gắn với các hành lang kinh tế và hình thành, phát triển các vùng động lực. Dự kiến Quy hoạch tổng thể quốc gia được trình Quốc hội tại kỳ họp tháng 10 năm 2022. 

Để đẩy nhanh tiến độ lập quy hoạch, Bộ KH&ĐT sẽ phối hợp với Văn phòng Chính phủ tham mưu trình Thủ tướng Chính phủ có văn bản chỉ đạo và giao nhiệm vụ cho các bộ, ngành, địa phương khẩn trương tổ chức lập các quy hoạch ngành quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh thuộc thẩm quyền được phân công trên cơ sở bám sát lộ trình, tiến độ và kế hoạch đã đề xuất và thống nhất.

Đồng thời cam kết thực hiện và chịu trách nhiệm trước Thủ tướng Chính phủ về tiến độ, chất lượng quy hoạch. 

Cùng với đó, khẩn trương ban hành Báo cáo định hướng các quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng hoặc cung cấp Hồ sơ dự thảo quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng thuộc thẩm quyền được phân công, gửi Bộ KH&ĐT đăng tải trên Cổng thông tin quy hoạch để các địa phương nghiên cứu, tham khảo trong quá trình lập quy hoạch tỉnh... 

Ngoài ra, các địa phương cần tập trung, ưu tiên nguồn lực và phối hợp chặt chẽ hơn nữa với các cơ quan liên quan để sớm trình thẩm định, phê duyệt quy hoạch; khẩn trương cung cấp thông tin và cơ sở dữ liệu về hồ sơ quy hoạch đã phê duyệt, gửi Bộ KH&ĐT để đưa vào Hệ thống thông tin và cơ sở dữ liệu quốc gia về quy hoạch. 

“Đây là nhưng nội dung cốt lõi, nếu được giải quyết sẽ là điều kiện để đẩy nhanh tiến độ lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch, bảo đảm chất lượng và tiến độ đề ra”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Xem thêm: Lựa chọn một số tỉnh để hình thành các vùng động lực của quốc gia