Việc xuất hành đầu năm đi lễ đền chùa, lễ thánh… là phong tục được nhiều người lưu giữ, nhưng năm 2022 này liệu có gì khác biệt?

Vẻ đẹp trầm mặc, vắng vẻ hiếm gặp trong những ngày xuân ở Đền Và (Đông Cung), Sơn Tây, Hà Nội, trong hệ tứ cung xứ Đoài, thờ Tản Viên sơn thánh

Lễ hội đầu xuân ở các trung tâm, di tích, danh thắng gắn với tâm linh như đình, chùa, lăng, miếu… là mảnh đất màu mỡ cho bao loại hình dịch vụ phát triển, phục vụ người đi lễ đầu năm. Việc buôn bán từ cây hương, giọt dầu, bông hoa, cho đến đổi tiền lẻ, luộc gà cúng, xôi cúng, lợn quay, vàng mã… đủ cả. Nhưng năm 2022 khi dịch Covid-19 vẫn còn phức tạp, các loại hình ăn theo này không còn nhộn nhịp, bát nháo, ăn nên làm ra như các năm trước. Không khí ở hầu hết các vùng di tích, cơ sở tín ngưỡng từ vùng chùa Hương, qua xứ Đoài, cả những di tích quanh nội thành Hà Nội, có điểm chung là thưa vắng, các lễ hội bị hủy bỏ hoặc tổ chức giản lược cũng góp cho bầu không khí các điểm hành hương thanh tịnh, yên bình hơn.

Cụ già người làng Mậu Lương ở Kiến Hưng, Hà Đông (Hà Nội) thành tâm đảnh lễ với mâm cúng đơn sơ là hoa quả vườn nhà

Vắng bóng những lễ hội quy mô, không thấy những đoàn rước cảm giác na ná nhau của các làng trong chuyện tranh đua phục dựng lễ hội. Nhịp sống và hoạt động đi lễ thánh đầu năm diễn ra nhẹ nhàng hơn, tuy nhiên nghi thức cúng bái, thực hành tín ngưỡng trong dân gian vẫn được người dân, đặc biệt nơi các vùng quê duy trì. Những hình ảnh gần gũi, thân quen, có khi chỉ là một mâm cúng đơn sơ của người dân các làng cổ ở Hà Nội như Yên Xá, Mậu Lương, Triều Khúc, Ước Lễ…; hay một buổi cúng sao của người làng đúc đồng Đại Bái (Bắc Ninh) với lễ vật là chút vàng mã, hoa trái vườn nhà, cơm nắm, chè hoa cau bột sắn… lại trở nên ấn tượng bởi cái dung dị, hiền hòa ấy.

Thực hành tín ngưỡng thờ mẫu, ra giá hầu thánh dịp đầu xuân

Bên cạnh nét đẹp trong văn hóa dân gian, cũng vẫn thấy ở những nghi lễ, những thực hành tín ngưỡng đậm chất kim tiền, có phần thực dụng và phản cảm với vàng mã bề thế, tốt lễ dễ kêu, bạc lẻ vẫn tràn lan khi trên mâm cúng, khi dấm dúi vào tay tôn tượng như một kiểu “hối lộ” linh thần. Lại thêm một mùa lễ hội khác lạ dịp đầu xuân 2022.

Mâm cúng ven đường đầy bạc lẻ ở làng Yên Xá, Tân Triều, Hà Nội

Gà cánh tiên, một kỹ thuật luộc gà bày mâm cúng thân quen của người Bắc bộ

Hình ảnh đối lập chưa từng có của động Hương Tích đầu xuân 2022 khi không một bóng người, khác hẳn với những ngày lễ tết thời chưa xảy ra đại dịch Covid-19

Ngay cả cặp rồng đá mới phục dựng ngay bến sông lăng Kinh Dương Vương cũng được nhồi tiền vào miệng theo tư duy “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành”

Tình trạng “hối lộ” linh thần, “ép” nhị vị quan văn võ cầm tiền lẻ ở Đền Và

Vàng, toàn vàng trong lễ vật dâng thánh ở phủ Tây Hồ, Hà Nội