Hãng thông tấn TASS cho biết đạo luật mà Tổng thống Putin mới ban hành ngày 14/3 sẽ cho phép các hãng hàng không Nga đăng ký sở hữu những máy bay đang thuê của nước ngoài.

Cơ quan quản lý của Nga sẽ xem xét cấp chứng chỉ đủ tiêu chuẩn hoạt động cho các máy bay dân sự nói trên thông qua các trung tâm chứng nhận và phòng kiểm tra. Bộ Giao thông Nga sẽ là đơn vị quyết định cụ thể các yêu cầu mà tàu bay cần đáp ứng để được chứng nhận.

Văn bản của chính phủ Nga cho biết đạo luật được ban hành nhằm duy trì hoạt động suôn sẻ của đội tàu bay nước ngoài tại Nga và chống lại các biện pháp cấm vận của Phương Tây.

Nga ăn miếng trả miếng với Phương Tây

Hôm 5/3, Nga đã yêu cầu các hãng hàng không dừng mọi chuyến bay quốc tế, ngoại trừ các chặng đến/đi đồng minh thân thiết là Belarus, do lo ngại tàu bay Nga có thể bị chính quyền nước ngoài tịch thu.

Theo số liệu từ hãng nghiên cứu Cirium tính đến đầu tháng 3 này, các hãng hàng không Nga có 980 tàu bay chở khách với 777 chiếc là đi thuê. Trong đó, 515 chiếc với giá trị thị trường khoảng 10 - 12 tỷ USD được thuê từ các doanh nghiệp nước ngoài.

Việc Nga không trả các tàu bay đang thuê sẽ giáng một đòn đau vào các doanh nghiệp cho thuê, từ các đại gia như AerCap và Avolon đến những công ty nhỏ hơn. 

Trong đó, AerCap đang cho Nga và Ukraine thuê tổng cộng 152 chiếc với giá trị thị trường khoảng 2,5 tỷ USD. Thống kê dưới đây cho thấy giá cổ phiếu của AerCap đã cắm đầu giảm sâu sau khi cuộc xung đột ở Ukraine bùng nổ hôm 24/2.

Trong báo cáo gửi nhà đầu tư, AerCap cho biết các hợp đồng của công ty này với hàng không Nga chiếm khoảng 5% tổng giá trị đội bay tại ngày 31/12/2021. Các khách hàng tại Nga của AerCap bao gồm hãng hàng không quốc gia Aeroflot, S7 Airlines, Rossiya, Azur Air và Ural Airlines, công ty nghiên cứu ACC Aviation cho biết.

Từ trước khi ông Putin ký ban hành đạo luật nói trên, nhiều chuyên gia đã bày tỏ nghi ngờ về khả năng các công ty Phương Tây có thể đòi được tàu bay từ Nga trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị như hiện nay.

Theo các lệnh trừng phạt mà Mỹ, Anh, Canada và Liên minh châu Âu (EU) áp lên Nga vì chiến dịch quân sự ở Ukraine, các công ty cho thuê máy bay phải chấm dứt mọi hợp đồng với khách hàng Nga trước ngày 28/3 sắp tới.

Hoạt động giao nhận tàu bay thường được lên kế hoạch trước hàng năm trời nên việc thanh lý loạt hợp đồng chỉ trong vòng một tháng là không khả thi. Hơn 500 máy bay cũng là một con số quá lớn để chuyển ra khỏi nước Nga, những chiếc tàu bay này sẽ đi về đâu, đỗ ở đâu?

Các lệnh trừng phạt về tài chính như ngắt kết nối ngân hàng Nga khỏi hệ thống SWIFT lại khiến cho hoạt động thanh toán theo hợp đồng không thể diễn ra suôn sẻ.

Trở ngại lớn nhất có lẽ là việc Nga đã đóng cửa không phận với các hãng hàng không Mỹ, Anh, EU; và Phương Tây cũng đã ban hành lệnh cấm tương tự với các hãng hàng không Nga. Vì vậy, chỉ riêng việc đưa phi công vào nước Nga để sau đó lái máy bay ra ngoài cũng đã gặp vô vàn khó khăn.

Phương Tây đã đóng băng tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga nên việc Nga giữ luôn tàu bay để trả đũa cũng là hành động dễ hiểu. Ngày 13/3, Bộ trưởng Tài chính Nga Anton Siluanov cho biết khoảng một nửa dự trữ ngoại hối của Nga đã bị Phương Tây phong tỏa.

"Nga có khoảng 640 tỷ USD dự trữ. Hiện giờ chúng ta không thể tiếp cận khoảng 300 tỷ USD", Bộ trưởng Siluanov nói.