Minh họa ĐẶNG HỒNG QUÂN

Mấy đứa con của chú, bác, cô, cậu... trạc tuổi, ở xa theo chân người lớn đi đám, bày ra nhiều trò chơi mới lạ hoặc là dạy nặn đất sét, thắt lá dừa thành con này con nọ mà tôi chưa từng biết đến.

Bà con xa gần buổi chiều trước ngày chính giỗ đã có mặt. Chú, bác, cậu, cô, dì... xách theo gà, vịt, trái cây, bánh kẹo... đến nhà tôi. Một phần được nấu nướng để cúng và ăn ngay trong buổi chiều gọi là cúng tiên thường, phần còn lại mọi người để sáng sớm đi chợ mua thêm đồ nấu cho các mâm giỗ bữa trưa.

Nhóm đàn ông cũng phụ việc chuẩn bị, xong lại ngồi uống trà hỏi thăm nhau chuyện nhà cửa, chuyện làm ăn, chuyện về những người năm nay không về dự giỗ được. Nhiều chuyện quan trọng cũng được xem xét bàn bạc trong lúc này, không chỉ là những chuyện nội bộ trong gia đình dòng họ mà đôi khi còn là chuyện ứng xử ngoài làng, ngoài xã.

Ngày xưa, đám giỗ phải đúng ngày mất của người quá cố. Trước hết, người ta tin là người mất được phép về thăm gia đình nhân ngày đó. Sau nữa là để những người bà con, họ hàng nhớ ngày tìm về tụ họp nhau.

Nhưng đó là chuyện ngày xưa. Ngày nay, phương tiện thông tin liên lạc thuận tiện, bất cứ lúc nào cũng có thể trao đổi bàn bạc lẫn nhau. Vì vậy, giữ theo lệ cũ nhiều khi gây khó khăn cho lớp trẻ. Vì tôn trọng gia đình, họ cũng "chấp hành" cho "trọn đạo cháu con". Nhưng đến đám giỗ, tuy về nhà nhưng không ít người lòng nghĩ đến công việc, mắt luôn dán vào màn hình điện thoại, có ai hỏi thì chúng nó mới mỉm cười mà trả lời tận đâu đâu.

Một ngày để tưởng nhớ người quá cố, một dịp để những người trong thân tộc gặp gỡ, liên hoan, giao lưu với nhau. Tuy nhiên, một năm có quá nhiều đám giỗ (có khi là của cả hai bên vợ chồng) quả là một gánh nặng không chỉ về thời gian. Nên có thể được không, khi mỗi năm chỉ để lại 1 đến 2 đám giỗ gộp? Những đám giỗ được tổ chức chu đáo vào ngày cuối tuần để mọi người tiện sắp xếp thời gian tham dự. Và vì ít khi được gặp nhau, mỗi lần được gặp chắc là vui vẻ hơn nhiều so với nhiều lần gặp gỡ trong năm...

Vậy phải chăng cũng cần có sự thay đổi để có một đám giỗ mà lớp trẻ hào hứng tề tựu, giữ gìn cho trọn vẹn nếp nhà!

Chuyện nhà: Khoái cảm ăn gian

TTO - Phải nói ngay là ăn gian không gian, chứ không phải chuyện khuất tất.