Ngày 23-3, tiếp tục chương trình phiên họp thứ 9, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường đối với xăng, dầu, mỡ nhờn đến hết ngày 31-12-2022.

Theo đó, thuế bảo vệ môi trường với xăng sẽ giảm từ 4.000 đồng/lít xuống còn 2.000 đồng/lít; Dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn giảm từ 2.000 đồng/lít xuống còn 1.000 đồng/lít; Mỡ nhờn giảm từ 2.000 đồng/kg xuống 1.000 đồng/kg; Dầu hỏa giảm từ 1.000 đồng/lít xuống mức sàn 300 đồng/lít. Mức thuế này áp dụng từ ngày 1-4 đến hết năm 2022.

Trước đó, trình bày báo cáo thẩm tra, ông Nguyễn Phú Cường, Chủ nhiệm Uỷ ban Tài chính - Ngân sách Quốc hội cho biết đa số ý kiến thống nhất với các mức giảm thuế theo đề xuất của Chính phủ vì việc giảm thuế là chính sách hỗ trợ, thể hiện sự chia sẻ của Nhà nước với người dân, doanh nghiệp, góp phần kiềm chế lạm phát, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng, tờ trình của Chính phủ chưa báo cáo rõ căn cứ tính toán mức độ giảm thuế đối với từng mặt hàng, theo các kịch bản điều hành tương ứng với mức độ biến động của giá dầu thô trên thế giới.

Trên thực tế, vừa qua giá dầu thô trên thị trường thế giới đã biến động khó lường. Tại thời điểm Chính phủ dự thảo tờ trình, giá dầu có lúc đã lên tới mức 130 USD/thùng, tuy nhiên, đến thời điểm hiện nay, giá dầu thô đã giảm xuống quanh mức 100 - 110 USD/thùng.

Với thực tế này, mức giảm thuế bảo vệ môi trường đối với các mặt hàng xăng dầu cần được cân nhắc lại một cách có cơ sở. Do đó, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ giải trình rõ các căn cứ để xác định và đề xuất mức giảm đều 50% đối với tất cả các mặt hàng xăng dầu, trừ dầu hỏa và bổ sung số liệu so sánh giá xăng dầu với các nước trong khu vực để tránh buôn lậu, chuyển xăng dầu ra bên ngoài.

Cũng theo cơ quan thẩm tra, một số ý kiến cho rằng mức độ điều chỉnh giảm thuế bảo vệ môi trường cần được tính đến diễn biến giá dầu thô trên thị trường thế giới trong những ngày gần đây và không nên giảm đều cho tất cả các mặt hàng (trừ dầu hỏa) ở mức 50%. Theo đó, đề nghị giảm đối với mặt hàng xăng xuống mức 2.500 đồng/lít, tương đương giảm gần 38% so với mức hiện hành; các mặt hàng dầu (dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn) giảm 50%; dầu hỏa giảm 70% so với mức hiện hành.

Có ý kiến cho rằng, giá dầu thô biến động lớn, khó lường, có thể xây dựng phương án giảm thuế bảo vệ môi trường theo mức giá dầu thô để bảo đảm mục tiêu bảo vệ môi trường, cân đối ngân sách Nhà nước.

Cụ thể như, gá dầu thô < 80 USD/thùng giữ mức thuế như quy định hiện hành; giá dầu thô từ 80 USD - 130 USD/thùng có thể giảm 1.000 đồng/lít đối với xăng, các mặt hàng khác giảm tương ứng (giảm 25% so với hiện hành); giá dầu thô từ 130 USD/thùng trở lên thì giảm 1.500 đồng - 2.000 đồng/lít (tương đương giảm 38% - 50% so với hiện hành).

Thường trực Uỷ ban Tài chính - Ngân sách đề nghị Chính phủ cân nhắc khả năng điều hành giảm thuế nhập khẩu tối huệ quốc (MFN) của mặt hàng xăng như một biện pháp bổ sung để can thiệp trong trường hợp giá dầu thô trên thị trường thế giới tiếp tục có biến động.

"Trên cơ sở đánh giá tình hình nhập khẩu từ các nước ASEAN, Hàn Quốc, Singapore, khả năng đáp ứng của sản xuất trong nước và biến động về giá trên thị trường thế giới, Chính phủ tính toán mức độ giảm thuế nhập khẩu một cách phù hợp để có thể điều chỉnh trong trường hợp cần thiết nhằm đa dạng hóa nguồn cung"- báo cáo thẩm tra nêu rõ.

Trong điều hành giá xăng dầu, cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ nghiên cứu khả năng giảm chu kỳ điều hành giá để cập nhật hơn với biến động của thị trường thế giới. Về lâu dài, ngoài việc trích lập quỹ bình ổn giá xăng dầu bằng tiền, Chính phủ cần nghiên cứu khả năng bổ sung công cụ cho quỹ bằng hiện vật (xăng dầu) để đa dạng hóa các công cụ có thể sử dụng tham gia điều tiết, hỗ trợ cho mục tiêu bình ổn thị trường xăng dầu trong nước.