Bán hàng cho doanh nghiệp "ma"

Ông Vũ Mạnh Cường, Cục trưởng Cục thanh tra kiểm tra thuế, Tổng cục Thuế cho biết: Đầu năm 2022, qua xác minh, đã phát hiện Công ty cổ phần Fococev tại TP. Hồ Chí Minh và 3 doanh nghiệp khác đã bán tinh bột sắn cho 20 doanh nghiệp tại Trung Quốc. Tuy nhiên, khi xác minh với cơ quan thuế Trung Quốc thì phát hiện trong 20 doanh nghiệp mua sắn trên có tới 7 doanh nghiệp "ma". 

Cụ thể, có 3 doanh nghiệp là không tồn tại, không xác định được nhân thân, 4 doanh nghiệp đã bỏ trốn mất tích từ lâu và 13 doanh nghiệp còn lại thì không thừa nhận việc mua bán với công ty Fococev. 

"Việc hoàn thuế GTGT là việc hoàn trả từ ngân sách Nhà nước, trên cơ sở tiền đóng của các doanh nghiệp đã thực hiện đúng nghĩa vụ kê khai nộp vào Ngân sách Nhà nước. Vì vậy, chúng tôi cũng phải đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh, công bằng", ông Cường nhấn mạnh.

Tổng cục Thuế đã chuyển hồ sơ của  4 công ty có dấu hiệu nghi vấn ở trên sang cơ quan Cảnh sát điều tra để làm rõ.

Phát hiện phương thức gian lận mới tinh vi

Để được hoàn thuế GTGT, doanh nghiệp cần phải có đủ: hợp đồng mua bán, tờ khai xuất khẩu, hóa đơn GTGT và có chứng từ thanh toán. Đặc biệt chứng từ thanh toán phải thể hiện rõ tên ngân hàng đã ghi trong hợp đồng, tên người chuyển khoản và giá trị số hàng phù hợp với giá trị thanh toán, để xác định số hàng thực xuất khẩu. 

Tuy nhiên, qua công tác xác minh của cơ quan thuế thì 1 số doanh nghiệp xuất khẩu sắn đã có vi phạm không đúng quy định về điều kiện thanh toán qua ngân hàng để được hoàn thuế GTGT. Cụ thể, chứng từ thanh toán qua ngân hàng được ủy quyền cho 1 bên thứ 3, nhưng bên thứ 3 không được thể hiện ở trong hợp đồng mua bán, hoặc ủy quyền qua ngân hàng trung gian biên giới để thanh toán, không đúng với quy định pháp luật của Việt Nam và quy định về điều kiện được hoàn thuế.

Ông Vũ Mạnh Cường, Cục trưởng Cục thanh tra kiểm tra thuế, Tổng cục Thuế.

"Chúng tôi đã tổ chức công tác xác minh và nhận thấy rằng  hiện tượng trục lợi này có phương thức hành vi thủ đoạn mới rất tinh vi. Tất cả mặt hàng sắn khi xuất khẩu thì sẽ được giao hàng ở trong nội địa Việt Nam. Sau khi xuất khẩu qua cửa khẩu hải quan Việt Nam, thì người ta bỏ ngay hồ sơ xuất khẩu đi và sử dụng cái giấy phép cho cư dân biên giới Trung Quốc được miễn thuế để nhằm mục đích trốn lậu thuế. Đây là hình thức kinh doanh theo chính sách biên mậu mà Chính phủ Trung Quốc áp dụng cho cư dân biên giới: mỗi người, mỗi ngày được mua hàng hóa tại khu vực cửa khẩu biên giới với Việt Nam trị giá không quá 8000 NDT (Nhân dân tệ) hàng hóa phục vụ cho tiêu dùng của cư dân biên giới không phải nộp thuế, chỉ thu phí biên giới. Các Thương nhân và Công ty Trung Quốc là người đã ký hợp đồng mua bán với doanh nghiệp Việt Nam, họ lấy tên của các cư dân biên giới để làm thủ tục nhập khẩu tại Cơ quan Hải Quan và và Cơ quan Thuế, Biên phòng của Trung Quốc", ông Vũ Mạnh Cường, Cục trưởng Cục thanh tra kiểm tra thuế, Tổng cục Thuế cho biết.

Được biết tổng số tiền đã hoàn thuế của 4 doanh nghiệp đã chuyển sang cơ quan điều tra là 754 tỷ đồng. Tổng cục Thuế đã có công văn 632 chỉ đạo cục Thuế các tỉnh, thành phố kiểm tra, rà soát toàn bộ các doanh nghiệp xuất khẩu sắn có mua bán hàng hóa với 20 doanh nghiệp mà phía cơ quan thuế Trung Quốc cung cấp. Đối với những doanh nghiệp xuất khẩu sắn có hoạt động kinh doanh lành mạnh, đáp ứng đủ các điều kiện được hoàn thuế theo quy định, thì cơ quan thuế tạo điều kiện thuận lợi được giải quyết hoàn thuế 1 cách nhanh nhất.

Công văn 632 yêu cầu các cục Thuế kiểm tra, rà soát và đối chiếu các doanh nghiệp trên địa bàn có kê khai phát sinh giao dịch mua bán với các doanh nghiệp, tổ chức có tên trong tài liệu xác minh từ cơ quan thuế Trung Quốc để thực hiện ngay các biện pháp nghiệp vụ, trong đó xác định rõ số kỳ hoàn, số tiền thuế đã hoàn, số thuế đang đề nghị hoàn. Trường hợp xác định có hành vi vi phạm, không đủ điều kiện về hoàn thuế GTGT thì kịp thời xử lý thu hồi tiền hoàn thuế về ngân sách nhà nước, nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì củng cố hồ sơ hành vi vi phạm chuyển qua Công an điều tra, khởi tố.

Đối với các hồ sơ hoàn thuế đã có kết quả trả lời xác minh của cơ quan Thuế nước ngoài (đơn vị nhập khẩu không tồn tại hoặc có tồn tại nhưng không thừa nhận nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp Việt Nam...) thì cục Thuế xác định dấu hiệu gian lận hoàn thuế, thu thập hồ sơ liên quan chuyển Cơ quan Công an đề nghị điều tra xử lý. Khi có kết luận của Cơ quan Công an và các cơ quan có liên quan thì cục Thuế xử lý hồ sơ hoàn thuế theo quy định.

Nông dân trồng sắn không phải nộp thuế GTGT

Chính sách thuế hiện hành đã có những quy định ưu đãi trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong đó, quy định đối tượng không chịu thuế GTGT đối với sản phẩm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, hải sản… chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường.  Đồng nghĩa với việc người nông dân trồng sắn và các khâu mua bán nguyên liệu sắn chưa qua chế biến không phải chịu thuế GTGT. Chỉ sau khi chế biến tại các nhà máy để thành sản phẩm tinh bột sắn và sản phẩm tinh chế thì mới phải chịu thuế suất GTGT là 10%.

Mới đây, Hiệp hội Sắn Việt Nam có đơn gửi Thủ tướng Chính phủ kiến nghị dừng thực hiện công văn số 632/TCT-TTKT ngày 7/3/2022 của Tổng cục Thuế về việc "hoàn thuế giá trị gia tăng với mặt hàng tinh bột sắn".

Theo Hiệp hội Sắn Việt Nam, Tổng cục Thuế chỉ đạo các Cục Thuế địa phương xác minh khách hàng nước ngoài dẫn đến việc dừng hoàn và truy thu tiền thuế giá trị gia tăng (VAT) của doanh nghiệp xuất khẩu sắn. Trong khi pháp luật hiện hành về truy thu tiền thuế VAT không có quy định hồ sơ hoàn thuế phải có xác nhận của khách hàng nước ngoài mới đủ điều kiện được hoàn, đồng thời doanh nghiệp xuất khẩu cũng không có nghĩa vụ cũng như năng lực xác minh đối tác nước ngoài khi ký hợp đồng.

Trước đó, ngày 10/12/2021, Bộ Tài chính đã tổ chức cuộc họp với Hiệp hội Sắn Việt Nam (thành phần gồm các đơn vị thuộc Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế, Tổng cục Hải quan). Tại cuộc họp, Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) đã giải đáp các vướng mắc với Hiệp hội Sắn Việt Nam, theo đó, các doanh nghiệp nếu đáp ứng được đầy đủ các điều kiện, thủ tục về hoàn thuế thì được hoàn thuế từ Ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Về các đơn kiến nghị của Hiệp Hội Sắn Việt Nam, Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đã có các văn bản trả lời, giải đáp đầy đủ (Công văn số 11309/BTC-CST ngày 01/10/2021, Công văn số 3275/TCT-TTKT ngày 31/08/2021, Công văn số 543/TCT-TTKT ngày 25/02/2022), đồng thời đã tổ chức buổi họp đối thoại trực tuyến giải đáp các vướng mắc của Hiệp hội Sắn Việt Nam.

Cơ quan thuế hiện nay chưa có chức năng điều tra, theo đó việc phối hợp với các cơ quan, ban ngành để xác minh các điều kiện, thủ tục trong việc kiểm tra hồ sơ hoàn thuế là một trong các biện pháp nghiệp vụ của ngành để thực hiện quản lý thuế nói chung và thanh tra, kiểm tra hoàn thuế nói riêng đảm bảo việc hoàn thuế đúng quy định. Qua kết quả xác minh từ cơ quan thuế Trung Quốc, Bộ Tài chính (Tổng cục Thuế) đã ban hành Công văn số 632/TCT-TTKT ngày 07/3/2022 về việc hoàn thuế GTGT đối với mặt hàng tinh bột sắn. Nội dung chỉ đạo tại công văn nhất quá với nội dung trao đổi, chỉ đạo của Tổng cục Thuế tại cuộc họp với Hiệp hội Sắn Việt Nam về điều kiện, thủ tục để được hoàn thuế từ ngân sách Nhà nước, và đây là văn bản chỉ đạo nghiệp vụ trong nội ngành nhằm tăng cường công tác quản lý hoàn thuế, là biện pháp nghiệp vụ phòng chống hành vi gian lận, trục lợi trong hoàn thuế, chống thất thoát ngân sách Nhà nước.

Đã từng phát hiện nhiều vụ việc giận lận hoàn thuế GTGT

Thực hiện quy định của Nhà nước, đa số các doanh nghiệp đã thực hiện tốt nghĩa vụ với NSNN và thực hiện hoàn thuế GTGT. Tuy nhiên, vẫn còn một số doanh nghiệp lợi dụng chính sách khuyến khích của nhà nước để làm giả hồ sơ giấy tờ, kê khai khống hóa đơn,… nhằm chiếm đoạt tiền hoàn thuế GTGT. Một số vụ việc điển hình đã được cơ quan Công an phối hợp xử lý như: Công ty TNHH JUNMA Phú Thọ, Công ty CP phát triển nhà Thủ Đức…

Cơ quan thuế các cấp thường xuyên tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra chống gian lận việc hoàn thuế GTGT. Nhiều giải pháp để quản lý đã được chỉ đạo và thực hiện kịp thời. Đồng thời, đã phối hợp tích cực với các cơ quan có liên quan xác minh, đấu tranh với các hành vi vi phạm, gian lận trong hoàn thuế GTGT. "Công tác phối hợp giữa các nước được cơ quan thuế duy trì liên tục. Những doanh nghiệp nào trục lợi, gian lận tiền hoàn thuế, trước sau gì cũng bị phát hiện", ông Cường nhấn mạnh.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!