Alisa Phạm, tân sinh viên gốc Việt 11 tuổi - Ảnh: NVCC
Tin tức về Alisa được New Zealand Herald - tờ báo có lượt phát hành lớn nhất xứ kiwi - đăng tải vào giữa tháng 3-2022 đã nhanh chóng tạo nên cơn sốt không chỉ ở New Zealand mà còn ở Việt Nam.
"Alisa là sinh viên nhỏ tuổi nhất từ trước đến nay của trường chúng tôi", Alison Sykora - người phát ngôn của AUT, ngôi trường top 1% thế giới - chia sẻ. "Alisa gây ấn tượng với mọi người bằng sự trưởng thành và thông minh".
Tuổi Trẻ là tờ báo Việt Nam đầu tiên mà Alisa nhận trả lời phỏng vấn. Cách đây gần tròn 1 năm, thần đồng Vicky Ngô - chị gái không cùng huyết thống của Alisa, người tốt nghiệp AUT ở tuổi 15 - cũng đã chọn Tuổi Trẻ để giao lưu với độc giả Việt.
* Hành trình học vượt cấp vốn đã khó, trong 2 năm COVID-19, trường lớp chuyển sang online, dường như con đường này còn khó khăn hơn bội phần?
- Đúng vậy. Đầu tháng 2-2021, mình học lớp 9 tại Trường Selwyn College (New Zealand). Muốn "nhảy cóc" để thi tốt nghiệp cấp III (NCEA) và vào đại học, điều kiện cần là tích lũy 10 tín chỉ môn toán trình độ lớp 11, 10 tín chỉ môn văn học trình độ lớp 12 và ít nhất 60 tín chỉ cho 3 môn muốn xét tuyển đại học.
Tháng 6-2021, mình đã đủ 10 tín chỉ toán và 10 tín chỉ văn học. Khi chuẩn bị tiếp tục ôn 3 môn xét đại học, thành phố Auckland nơi mình ở giãn cách xã hội kéo dài hơn 100 ngày từ tháng 8 đến giữa tháng 11-2021.
Theo quy định, các bài thi "nhảy cóc" buộc phải được thực hiện ở trường và dưới sự giám sát của giám thị. Vì vậy trong 3 tháng này, mình cật lực học và ôn tập cho 60 tín chỉ thuộc 3 môn xét tuyển đại học - gồm kế toán, kinh tế học và công nghệ số - nhưng không thể dự thi.
Lịch thi tốt nghiệp cấp III ở New Zealand đã đến gần, thường diễn ra vào tháng 11 hằng năm. Hơn 10 lần, mình nhận được các email của thầy cô cảnh báo kế hoạch học vượt của mình sẽ không khả thi trong năm 2021.
May cho mình, vào tháng 11-2021, các trường tại Auckland trở lại dạy trực tiếp. Mình gấp rút cho đủ 60 tín chỉ, mỗi tuần trung bình sẽ thi 6 bài. Đây là áp lực khá lớn vì thông thường học sinh ở New Zealand sẽ dành 2 năm lớp 12 và 13 để tích lũy 60 tín chỉ này.
Thêm một may mắn nữa là vì dịch COVID-19 nên New Zealand dời lịch thi tốt nghiệp cấp III sang tháng 12, do vậy mình kịp hoàn tất những điều kiện cần và đủ chuẩn dự thi tốt nghiệp NCEA.
Cuối tháng 1-2022, mình nhận được thư đồng ý nhập học của 5 đại học ở New Zealand, bao gồm ĐH Canterbury, ĐH Waikato, ĐH Massey, Học viện Công nghệ Unitec và ĐH Công nghệ Auckland.
* Không thể đến trường học, Alisa đã phải ôn tập tại nhà trong hơn 3 tháng giãn cách ra sao?
- Thời gian ấy, mình vẫn phải học online chương trình lớp 9 từ 9h sáng đến 3h chiều. Muốn "nhảy cóc", mình phải tự học. Mỗi ngày từ 5h sáng đến trước khi lớp học online bắt đầu, mình có 4 tiếng tự mày mò các nội dung học vượt.
"Thầy" của mình khi đó là Google Scholar (nền tảng tìm kiếm các tài liệu học thuật của Google - PV). Mình tra cứu tất cả những gì liên quan đến bài học. Mình tải về các dạng đề đã ra, tìm thêm các bài tập mới.
Một số bài giảng có sẵn trên các kênh như YouTube, mình cũng lên đó học thêm. Chỗ nào khó quá, mình sẽ hỏi chị Vicky nhưng lúc đấy chị đang ôn thi tốt nghiệp đại học nên cũng khá căng thẳng.
Mẹ mình từng nói rằng nếu muốn làm chủ việc học, không phụ thuộc tiến độ vào bất cứ ai, mình phải biết cách học trên Google Scholar. Hồi mới sang New Zealand, mình rất thích vẽ nhưng không có điều kiện đến lớp học.
Mình lên mạng tự học vẽ từ manga đến cách thiết kế giày, quầy áo thời trang… Có lẽ giai đoạn ấy đã rèn kỹ năng học những gì mình muốn trên nền tảng số.
* Ở tuổi 11, dù đã vào đại học nhưng phải chăng Alisa vẫn còn tính trẻ con?
- Mình lười biếng lắm (cười). Buổi sáng, chị Vicky thường thức dậy trước, mình ngủ nướng thêm một xíu. Thỉnh thoảng mình cũng trốn rửa bát, quét nhà hay lén chơi điện tử. Mình cũng hay… cắn móng tay và rất thích vẽ nên thỉnh thoảng lấy bút vẽ lên cánh tay, đầu gối cho vui.
Một chuyện vui là có lần mình được thưởng 50 đôla New Zealand vào dịp Noel. Mình muốn mua một món đồ trị giá 17 đôla Mỹ. Mình thức 3 đêm liền đọc các dự báo tài chính từ Cục Dự trữ FED, Ngân hàng Trung ương New Zealand… xem tỉ giá sẽ biến động ra sao để quyết định mua lúc nào có lợi nhất.
Mất nhiều công sức nhưng cuối cùng mình thấy chỉ tiết kiệm nhiều lắm được 50 cent, nên không tính nữa mà đi mua luôn.
Mong muốn thành luật sư bảo vệ quyền trẻ em
Ông Andrew Speed, phó hiệu trưởng Trường phổ thông Selwyn College, chia sẻ trong lớp 9 (2021) Alisa đã nỗ lực hoàn tất thành công chương trình phổ thông. Nhận xét về cô học trò nhỏ, ông cho rằng Alisa có phong cách học tập độc lập và một động lực mạnh mẽ để hoàn thành những mục tiêu mà mình đặt ra.
Tại AUT, Alisa sẽ theo học song song 2 bằng Creative Branding (Xây dựng thương hiệu sáng tạo) và Digital Marketing (Tiếp thị số). "Mình đã lên kế hoạch sẽ hoàn thành chương trình 2 năm. Sau đó, có thể mình sẽ học tiếp về luật vì mình có mong muốn trở thành luật sư bảo vệ quyền trẻ em" - Alisa nói.
Truyền cảm hứng
Ông Nguyễn Anh Tuấn, sáng lập dự án "Ngôi nhà trí tuệ", chia sẻ Alisa và Vicky là những diễn giả quen thuộc của dự án. Trong năm 2021, các bạn thường tham gia những buổi nói chuyện trực tuyến với học sinh ở vùng sâu, vùng xa miền Trung, tiếp thêm động lực vượt khó cho các học sinh ấy.
"Mỗi buổi nói chuyện đều được hưởng ứng nồng nhiệt, nhất là ở những nơi còn nhiều khó khăn. Tôi rất cảm phục sự gần gũi và tấm lòng nhân ái của các em. Có thời điểm đang thi cử căng thẳng, các em cũng không hủy, hoãn một sự kiện nào" - ông Tuấn nói.
"Việt Nam hiện tại có khoảng 25 triệu trẻ em dưới 18 tuổi, đang trong độ tuổi đến trường, trong đó có khoảng 5 triệu trẻ em khuyết tật và có hoàn cảnh thuộc hộ nghèo. Tất cả các trẻ em này đều cần sự giúp đỡ không chỉ vật chất mà còn về tinh thần.
Vicky Ngô và Alisa Phạm đang là tấm gương truyền cảm hứng, tạo nên một động lực học tập cho hàng ngàn học sinh tại Việt Nam" - trích thư giới thiệu của TS Hoàng Thị Hoa, phó chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội, gửi Bộ Di trú New Zealand vào ngày 25-11-2021.
Nữ sinh 12 tuổi gốc Việt vào đại học Mỹ TT - Enjolina là hiện tượng của trường tiểu học St. Thomas of Canterbury (bang Illinois, Mỹ) khi bạn được nhận vào thẳng chương trình đại học ngay sau khi hoàn thành lớp 5.