Mới đây, Nhà Trắng ra thông báo yêu cầu các cơ quan Liên bang Mỹ trong vòng 30 ngày phải gỡ bỏ hoàn toàn ứng dụng mạng xã hội chia sẻ video TikTok của Trung Quốc (TQ) trên các thiết bị điện tử chính thức của chính phủ, đồng thời chặn đường truyền Internet đến ứng dụng này. TQ lập tức ra tuyên bố phản đối, cáo buộc Mỹ lạm dụng quyền lực.

Mỹ cấm TikTok vì lý do bảo mật

Cụ thể, Giám đốc Văn phòng Quản lý và ngân sách Nhà Trắng (OMB) Shalanda Young ngày 27-2 công bố văn bản hướng dẫn mới chỉ đạo các cơ quan liên bang trong một tháng, kể từ thời điểm gửi hướng dẫn, phải gỡ bỏ ứng dụng TikTok thuộc sở hữu của Công ty TNHH ByteDance (TQ) trên các thiết bị sử dụng trong công việc. Các nhân viên không chính thức tại các cơ quan liên bang cũng phải chấp hành yêu cầu này trong 90 ngày, theo đài CNN.

Các cơ quan Liên bang Mỹ đã được đặt thời hạn 30 ngày phải gỡ bỏ ứng dụng TikTok trên các thiết bị làm việc. Ảnh minh họa: AP

Giám đốc Văn phòng An ninh liên bang thuộc OMB Chris DeRusha khẳng định chính quyền Tổng thống Joe Biden có cam kết tuyệt đối và đã đầu tư rất nhiều vào nỗ lực bảo vệ hạ tầng số quốc gia, ngăn chặn dữ liệu Mỹ bị đánh cắp.

Hồi tháng 12 năm ngoái, Quốc hội Mỹ khi thông qua đạo luật chi tiêu ngân sách chính phủ 1.700 tỉ USD đã đi kèm điều khoản cấm TikTok trên các thiết bị chính phủ. Luật này cho phép chính quyền ông Biden có 60 ngày để gửi các văn bản hướng dẫn về cách thực hiện lệnh cấm. Thông báo của OMB ngày 27-2 là bước đi cụ thể hóa cho điều khoản này.

Trong số các cáo buộc mới nhất của giới lãnh đạo Mỹ về TikTok, Chủ tịch Ủy ban về vấn đề TQ thuộc Hạ viện Mỹ - nghị sĩ Mike Gallagher cho rằng Bắc Kinh đang thông qua TikTok để mở rộng ảnh hưởng ra toàn cầu. Ông Gallagher cũng nhấn mạnh đây là phương diện phức tạp nhất trong cuộc cạnh tranh Mỹ - Trung. Hạ nghị sĩ Gallagher đề nghị Nhà Trắng nên dứt khoát cấm hẳn hoạt động của ứng dụng này ở Mỹ hoặc nếu muốn hoạt động thì ByteDance phải nhượng quyền sở hữu TikTok ở Mỹ lại cho một doanh nghiệp khác. Bản thân ông Gallagher cũng đang vận động cho một dự luật như vậy.

Trên thực tế, một số cơ quan Mỹ như Nhà Trắng, Bộ An ninh nội địa, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng, lực lượng vũ trang Mỹ và hơn một nửa số bang của Mỹ cũng đã chủ động cấm nhân viên sử dụng TikTok trên thiết bị làm việc từ trước cũng vì lý do an ninh, theo hãng tin Reuters. Động thái này đến trong bối cảnh có lo ngại rằng công ty mẹ ByteDance sẽ cung cấp dữ liệu người dùng - chẳng hạn như lịch sử duyệt web và vị trí - cho chính phủ TQ hoặc thúc đẩy hoạt động tuyên truyền và thông tin sai lệch. Các cảnh báo này do chính Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) và Ủy ban Truyền thông Liên bang Mỹ đưa ra. Thứ trưởng Bộ Tư pháp Mỹ Lisa Monaco cũng bày tỏ lo ngại rằng chính phủ TQ có thể có quyền truy cập vào dữ liệu người dùng.

Số liệu của Công ty phân tích thị trường We Are Social (Mỹ) cho thấy TikTok hiện là nền tảng xã hội được sử dụng nhiều thứ sáu trên thế giới, với hơn 1 tỉ người truy cập mỗi ngày và có tốc độ tăng trưởng về lượng người dùng là giới trẻ vượt xa các đối thủ cạnh tranh. Sự gia tăng nhanh chóng về lượng người dùng đã giúp TikTok thu về hơn 11 tỉ USD doanh thu quảng cáo vào năm ngoái - tăng gấp ba lần so với năm 2021.

Trung Quốc lên án Mỹ lạm dụng quyền lực

Phản ứng trước các động thái của Mỹ, họp báo ngày 28-2, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao TQ Mao Ninh chỉ trích Mỹ mở rộng quá mức khái niệm an ninh quốc gia, lạm dụng quyền lực nhà nước để chèn ép công ty của các quốc gia khác. “Mỹ, cường quốc hàng đầu thế giới, phải bất an đến mức độ nào thì mới sợ một ứng dụng điện thoại được thanh niên yêu thích” - bà Mao Ninh nói, theo hãng tin AP.

Bà Mao Ninh kêu gọi Washington nên “tôn trọng các nguyên tắc kinh tế thị trường và cạnh tranh bình đẳng, ngừng gây áp lực cho các doanh nghiệp và cung cấp một môi trường cởi mở, công bằng và không phân biệt đối xử” cho các doanh nghiệp nước ngoài tại Mỹ.

Về phía TikTok, phát ngôn viên Brooke Oberwetter cho rằng “những lệnh cấm này không khác gì là một bước đi chính trị” và chính quyền Mỹ đang tự cô lập mình khỏi một nền tảng được hàng triệu người yêu thích.

Bà Oberwetter trần tình rằng TikTok cũng “không có cách nào” để biết liệu người dùng có phải là nhân viên chính phủ Mỹ hay không và phía công ty chưa có cơ hội giải thích những điểm thắc mắc của chính phủ Mỹ trước khi lệnh cấm ban hành. Cũng theo bà Oberwetter, hiện chưa rõ lệnh cấm TikTok trên các thiết bị của chính phủ Mỹ có thể ảnh hưởng ra sao đến công ty này.

Hồi tháng 6-2022, TikTok cho biết sẽ định tuyến tất cả dữ liệu từ người dùng ở Mỹ đến các máy chủ do Tập đoàn công nghệ máy tính Oracle (Mỹ) kiểm soát. Oracle đang hoạt động ở Thung lũng Silicon mà TikTok đã chọn làm đối tác công nghệ vào năm 2020 trong nỗ lực tránh lệnh cấm trên toàn quốc.

Theo thông tin từ AP, Giám đốc điều hành TikTok Shou Zi Chew sẽ ra điều trần trước Quốc hội Mỹ trong tháng 3. Dự kiến Ủy ban Thương mại và Năng lượng Hạ viện sẽ hỏi về các hoạt động bảo mật dữ liệu, quyền riêng tư và mối quan hệ của công ty này với các bên khác.•