Ngày 3-3, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 2 để thảo luận tình hình kinh tế - xã hội tháng 2 và 2 tháng đầu năm; triển khai các chương trình phục hồi kinh tế - xã hội, chương trình mục tiêu quốc gia, giải ngân vốn đầu tư công...

Phát biểu khai mạc, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết vừa qua, đất nước ta có nhiều sự kiện kinh tế, chính trị, xã hội và đối ngoại quan trọng, trong đó có các kỳ họp của Trung ương và Quốc hội, Quốc hội đã bầu ông Võ Văn Thưởng làm Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

Thủ tướng nhấn mạnh, chỉ còn một tháng nữa là hết quý 1-2023 nên cần phân tích kỹ lưỡng tình hình, đánh giá trung thực về những việc đã làm được, những tồn tại, khó khăn, các nguyên nhân và bài học để có giải pháp.

Tiếp tục gỡ khó về bất động sản, tiếp cận vốn của doanh nghiệp

Thủ tướng nhắc tới một số vấn đề trên thế giới tác động tới tình hình trong nước như lạm phát ở Mỹ và các nước châu Âu tiếp tục ở mức cao. FED đã phát tín hiệu tiếp tục tăng lãi suất và duy trì ở mức cao thời gian tới.

Thủ tướng đặt vấn đề, cần tiếp tục tháo gỡ các khó khăn của thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu doanh nghiệp, các khó khăn của doanh nghiệp trong tiếp cận vốn, thị trường, tiếp tục thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tạo sinh kế, công ăn việc làm cho người dân...

Việc giải quyết khó khăn cần lựa chọn công việc trọng tâm, trọng điểm, tác động lan tỏa, truyền cảm hứng để làm các công việc khác.

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong 2 tháng đầu năm, kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn. Mặc dù so với cùng kỳ, lạm phát tăng cao những tháng cuối năm 2022, nhưng 2 tháng đầu năm nay đã được kiểm soát ở mức phù hợp khi tăng 4,6%.

Tuy vậy, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đánh giá hoạt động sản xuất, kinh doanh, sản xuất công nghiệp, xuất khẩu tiếp tục chậm lại. Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) ước giảm 6,3% so với cùng kỳ năm trước.

Trong đó công nghiệp chế biến, chế tạo giảm 6,9% (cùng kỳ năm 2022 tăng 6,1%), thấp nhất trong cùng kỳ 2 tháng từ năm 2001 đến nay. 

Hầu hết các ngành công nghiệp chủ lực như dệt may, gỗ, điện tử, lương thực, thực phẩm... đều giảm hoặc tăng thấp. Cá biệt ngành sản xuất thiết bị điện giảm trên 50%.

Tăng trưởng tín dụng đến ngày 24-2 chỉ đạt 0,77% so với cuối năm trước, cho thấy khó khăn trong khả năng hấp thụ vốn của doanh nghiệp, nền kinh tế. Số doanh nghiệp đăng ký thành lập mới và quay trở lại hoạt động 2 tháng giảm 11,2% so với cùng kỳ, trong khi số doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường tăng 14,5%.

Cần có giải pháp chủ động, linh hoạt gỡ khó cho thị trường, doanh nghiệp

Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, xuất khẩu và nhập khẩu hàng hóa 2 tháng đều giảm, lần lượt là 13,2%, 10,4% và 16% so với cùng kỳ năm trước. Mặc dù xuất khẩu sang Trung Quốc tăng (4,2%) nhưng không bù đắp được sự suy giảm tại các thị trường lớn khác như: Mỹ (giảm 21 %), Hàn Quốc (giảm 5,7%), ASEAN (giảm 7,9%), EU (giảm 4,2%), Nhật Bản (giảm 5,9%)...

Bên cạnh đó, thị trường, doanh nghiệp bất động sản tiếp tục đối mặt với rất nhiều khó khăn về thanh khoản, dòng tiền. Đặc biệt trong bối cảnh áp lực đáo hạn và trả nợ trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 lớn.

Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng đây là vấn đề liên quan tới nhiều ngành, lĩnh vực, cần giải pháp xử lý kịp thời, không để gây tắc nghẽn dòng vốn, ảnh hưởng các ngành lĩnh vực khác, niềm tin nhà đầu tư. 

Đồng thời tránh lan truyền rủi ro đến hệ thống ngân hàng, thị trường tài chính nên cần phải có phản ứng chính sách phải nhanh, kịp thời, thận trọng, tránh tác động dây chuyền.

Ngoài ra là áp lực điều hành tăng trưởng, ổn định kinh tế vĩ mô gia tăng. Sản xuất, kinh doanh trong nước còn gặp nhiều khó khăn, áp lực cạnh tranh gia tăng... 

Do đó, cần có chính sách hỗ trợ kịp thời, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến việc cải thiện nguồn cung trong nước, tác động đến tăng trưởng kinh tế, đồng thời có thể làm tăng áp lực lạm phát khi nhu cầu tiêu dùng trong nước có xu hướng tăng nhanh.

Các giải pháp trọng tâm được nêu ra là chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm. Tập trung hỗ trợ doanh nghiệp, người dân để giảm áp lực chi phi đầu vào, thúc đẩy sản xuất, giảm giá đầu ra nhằm kiểm soát lạm phát; thúc đẩy tăng trưởng kinh tế thông qua giải ngân vốn đầu tư công. 

Chính sách tiền tệ linh hoạt, chủ động, giảm mặt băng lãi suất huy động và cho vay, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, người dân tiếp cận vốn vay...

'Lãi suất mười mấy phần trăm thì không ai đi làm công nghiệp'

Để vào được chuỗi cung ứng toàn cầu, giành đơn hàng thì phải rẻ hơn hàng Trung Quốc, nhưng cạnh tranh về giá luôn là thách thức với các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam vì các bất cập của chính sách thuế, phí, lãi vay...