Tại Hội thảo kinh tế cấp cao Việt Nam - Nhật Bản tổ chức ngày 7/3, ở Hà Nội, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương khẳng định, quan hệ Việt Nam - Nhật Bản là một trong những mối quan hệ hợp tác phát triển song phương thành công nhất của Việt Nam thời gian qua, là một trụ cột quan trọng, là cầu nối, là chất xúc tác cho các lĩnh vực hợp tác khác giữa hai nước cùng phát triển.
Để thúc đẩy quan hệ hợp tác phát triển giữa hai nước trong thời gian tới, nhất là để triển khai có hiệu quả nhận thức chung của Lãnh đạo cấp cao hai nước, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất: Thứ nhất, đề nghị hai bên tiếp tục thúc đẩy hợp tác mạnh hơn nữa trong lĩnh vực hợp tác phát triển (ODA).
Thứ hai, hai bên tiếp tục phối hợp chặt chẽ để xử lý dứt điểm các vướng mắc đối với một số dự án sử dụng ODA của Nhật Bản đang triển khai tại Việt Nam.
Thứ ba, đề nghị phía Nhật Bản xem xét, cung cấp những khoản vay lớn, tính ưu đãi cao, thủ tục đơn giản, linh hoạt cho những dự án quy mô lớn, có tính chất liên vùng của Việt Nam, tập trung vào các lĩnh vực như hạ tầng giao thông, ứng phó với biến đổi khí hậu, chuyển đổi số và y tế.
Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, sau hơn 30 năm, kể từ năm 1992 đến nay, với trên 2.700 tỷ Yen ODA vốn vay, gần 100 tỷ Yen viện trợ không hoàn lại và xấp xỉ 180 tỷ Yen hỗ trợ cho hợp tác kỹ thuật, viện trợ ODA của Nhật Bản chiếm trên 30% viện trợ phát triển song phương dành cho Việt Nam.
Theo Thứ trưởng, ODA của Nhật Bản có vai trò quan trọng đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam, thể hiện ở 4 điểm chính gồm: ODA Nhật Bản để thực hiện các dự án phát triển hạ tầng quy mô lớn, tạo ra động lực thúc đẩy quá trình phát triển kinh tế xã hội một cách bền vững. Theo đó, một số dự án xây dựng hạ tầng quy mô lớn tiêu biểu như: sân bay (Nội Bài và Tân Sơn Nhất), cảng biển (Cái Lân, Lạch Huyện, Đà Nẵng, Cái Mép - Thị Vải), cầu (Thanh Trì, Nhật Tân, Bính, Bãi Cháy, Cần Thơ), đường quốc lộ (đường cao tốc Bắc Nam các đoạn Đà Nẵng - Quảng Ngãi, Bến Lức - Long Thành, thành phố Hồ Chí Minh - Long Thành - Dầu Giây…
Tiếp đến, ODA Nhật Bản góp phần hỗ trợ chuyển giao công nghệ tiên tiến, đào tạo nguồn nhân lực cho Việt Nam
Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho biết, viện trợ phát triển Nhật Bản hỗ trợ việc chuyển giao công nghệ tiên tiến thông qua các chương trình cử người tình nguyện và chuyên gia Nhật Bản sang Việt Nam và các chương trình đào tạo của JICA.
Bên cạnh đó, thông qua việc thực hiện các dự án ODA vốn vay, nhiều công nghệ tiên tiến cũng sẽ được chuyển giao cho Việt Nam như lắp ráp vệ tinh (thông qua dự án Phòng chống thiên tai và biến đổi khí hậu sử dụng vệ tinh quan sát trái đất), kỹ thuật xây dựng cầu, đường (đặc biệt đối với các cầu lớn).
Một điểm nữa là ODA Nhật Bản gián tiếp hoặc trực tiếp tạo ra điều kiện thu hút đầu tư nước ngoài, đặc biệt là đầu tư từ Nhật Bản. Đặc trưng ODA Nhật Bản là được sử dụng cho các dự án xây dựng hạ tầng quy mô lớn trong các lĩnh vực quan trọng như phát điện, cấp thoát nước, giao thông vận tải, qua đó cải thiện hạ tầng kinh tế - xã hội và có tác động to lớn trong việc thu hút FDI ở Việt Nam.
Điểm cuối cùng là ODA Nhật Bản trực tiếp hoặc gián tiếp góp phần xóa đói giảm nghèo. Cụ thể, tác động gián tiếp của viện trợ phát triển Nhật Bản thể hiện thông qua: các dự án sử dụng ODA vốn vay phát triển hạ tầng kinh tế quy mô lớn góp phần thu hút vốn đầu tư tư nhân trong nước và FDI, tạo công ăn việc làm cho lực lượng lao động ở khu vực nông thôn; các dự án viện trợ không hoàn lại, hỗ trợ kỹ thuật trong các lĩnh vực y tế, giáo dục cũng như cử tình nguyện viên đến công tác tại các địa phương của Việt Nam đã giúp nâng cao năng lực cán bộ cấp cơ sở....
Thứ trưởng Trần Quốc Phương cũng cho biết, Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 của Việt Nam đã xác định 3 đột phá chiến lược: hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển, trước hết là thể chế phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa; phát triển nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao; xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội.
Để thực hiện thành công chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước trong giai đoạn tới, nhất là thực hiện 3 đột phá chiến lược, nguồn vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài tiếp tục được xác định là cần thiết và quan trọng trong giai đoạn phát triển mới của Việt Nam.
Thứ trưởng đánh giá, nhìn chung định hướng thu hút và sử dụng vốn ODA, vay ưu đãi của Việt Nam trong giai đoạn tới khá tương đồng với chính sách cung cấp ODA của Nhật Bản; các loại hình cung cấp ODA của Nhật Bản đa dạng như vốn vay, viện trợ không hoàn lại, hợp tác kỹ thuật, cung cấp ODA qua bên thứ 3,…phù hợp với nhu cầu tiếp nhận của Việt Nam.
Nhật Bản có khả năng cung cấp vốn vay ODA cho các dự án phát triển hạ tầng quy mô lớn, đáp ứng nhu cầu phát triển của Việt Nam, nhất là việc triển khai 3 đột phá chiến lược, trong đó có đột phá về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại cả về kinh tế và xã hội.
Tuy nhiên, Thứ trưởng Trần Quốc Phương cho rằng, bên cạnh những kết quả đã đạt được, vẫn còn có những khó khăn, vướng mắc đối với một số chương trình, dự án, đòi hỏi hai bên phải nỗ lực nhiều hơn nữa để giải quyết.
"Với nền tảng quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng Việt Nam - Nhật Bản, với những nhận thức chung đã được thống nhất giữa lãnh đạo cấp cao hai nước. Cùng với sự đồng lòng nỗ lực của chúng ta, quan hệ hợp tác phát triển Việt Nam - Nhật Bản nhất định sẽ tiếp tục phát triển trong thời gian tới, đóng góp tích cực cho quan hệ hai nước", Thứ trưởng Trần Quốc Phương tin tưởng.
Gần 60% doanh nghiệp Nhật Bản sẽ mở rộng hoạt động kinh doanh tại Việt Nam VTV.vn - Theo Tổ chức Xúc tiến Thương mại Nhật Bản (JETRO), gần 60% doanh nghiệp Nhật Bản kinh doanh tại Việt Nam có lãi trong báo cáo triển vọng lợi nhuận năm 2022.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!