SVB Finacial Group là công ty mẹ của một trong những ngân hàng thương mại lớn nhất nước Mỹ - Silicon Valley Bank. Cổ phiếu công ty này vừa lao dốc đến 60% trong phiên giao dịch ngày 9/3 và tiếp tục giảm gần 70% ở phiên ngoài giờ ngày 10/3. Trước đó, SVB đã thông báo bán số cổ phiếu trị giá 1,75 tỷ USD để cân bằng bảng cân đối kế toán.

Dù việc bán cổ phiếu thường nhằm mục đích huy động thêm vốn là điều bình thường. Song, kế hoạch của SVB đang khiến nhà đầu tư hoảng sợ, khiến hàng loạt cổ phiếu ngân hàng trên Phố Wall cũng bị bán tháo. Riêng vốn hoá của SVB đã mất 60 tỷ USD trong ngày hôm qua.

Vậy SVB là ai và tại sao họ phải huy động thêm vốn?

SVB là một trong những ngân hàng lâu đời và lớn mạnh nhất tại Thung lũng Silicon. Họ quản lý phần lớn tiền gửi ở khu vực này. SVB chủ yếu tập trung vào việc hỗ trợ cấp vốn cho các công ty công nghệ, cung cấp nhiều dịch vụ cho hoạt động đầu tư mạo hiểu (VC) và các công ty cổ phần tư nhân đầu tư vào công nghệ, công nghệ sinh học.

Bên cạnh đó, họ cũng có dịch vụ ngân hàng tư nhân cho giới siêu giàu. Ngoài nhận tiền gửi và cho vay, SVB cũng có các bộ phận đầu tư mạo hiểm và vốn cổ phần tư nhân.

Gần đây, SVB - ngân hàng đầu tư vào nhiều startup, đã thông báo với nhà đầu tư rằng số tiền họ huy động được từ việc bán cổ phiếu sẽ được sử dụng để bù đắp cho khoản lỗ khoảng 1,8 tỷ USD.

Wall Street Journal giải thích, bảng cân đối kế toán của SVB đã “phình to” gấp đôi trong năm 2021. Công ty này “hồ hởi” đổ tiền vào trái phiếu chính phủ Mỹ và các chứng khoán nợ được chính phủ phát hành. Nhưng không lâu sau, Fed bắt đầu tăng lãi suất, khiến các starup công nghệ và VC mà SVB cung cấp dịch vụ đã đồng loạt chứng kiến định giá lao dốc.

Sau đó, các startup công nghệ vì “cạn vốn” nên bắt đầu ồ ạt rút tiền ra khỏi SVB. Ngoài ra, một số nhà đầu tư mạo hiểm cũng khuyên các startup rút tiền khỏi SVB vì lo ngại về tính thanh khoản của ngân hàng này.

SVB cho biết họ cần khoản 2,25 tỷ USD, sau khi bán cổ phiếu ưu đãi và phổ thông. Nguyên nhân gây ra khoản lỗ trên đến từ áp lực sau khi bán danh mục đầu tư trái phiếu trị giá 21 tỷ USD, hầu hết là trái phiếu Kho bạc Mỹ.

Theo Reuters, danh mục này có tỷ suất sinh lời trung bình là 1,79%, thấp hơn nhiều so với lợi suất của trái phiếu kho bạc 10 năm hiện tại là khoảng 3,9%. Điều này khiến thị trường lo ngại rằng việc liệu số tiền mà SVB quản lý của nhà đầu tư có an toàn hay không và liệu rằng việc huy động vốn có đủ để bù đắp cho những khoản lỗ hay không.

Thông thường, các ngân hàng không chịu lỗ từ danh mục đầu tư trái phiếu nếu họ nắm giữ cho đến khi đáo hạn. Tuy nhiên, nếu đột nhiên phải bán trái phiếu để huy động tiền mặt, thì đó không còn là khoản lỗ chưa xác định nữa. Tại SVB thì khoản lỗ chưa xác định đã “chồng chất” trong suốt năm ngoái và được thể hiện rõ trên báo cáo tài chính của công ty.

Garry Tan - Chủ tịch vườn ươm startup Y Combinator, đã chia sẻ thông báo nội bộ đến các nhà sáng lập của chương trình này: “Chúng tôi không rõ cụ thể về những gì đang xảy ra ở SVB. Nhưng khi nào bạn thấy thông tin về khả năng thanh khoản ở bất cứ ngân hàng nào và điều đó được coi là đáng tin cậy, thì hãy xem xét một cách nghiêm túc. Hãy ưu tiên cho lợi ích của startup của mình, đừng gửi quá 250.000 USD ở đó. Startup của bạn có thể ‘chết yểu’ do hết tiền dù lý do là gì đi chăng nữa.”

CEO của SVB - Greg Becker, đã tổ chức một cuộc họp vào hôm qua để nỗ lực trấn an khách hàng về tình hình tài chính của ngân hàng. Ông kêu gọi khách hàng không nên rút tiền gửi và đừng gieo rắc nỗi sợ hãi về họ.

Các ngân hàng lớn ở Phố Wall bị ảnh hưởng như thế nào?

Bill Smead - chủ tịch và CIO của Smead Capital Managament, nhận định: “Đây là dấu hiệu đầu tiên cho thấy có thể một vết nứt nào đó đang xuất hiện trong hệ thống tài chính.”

Vốn hoá sụt giảm mạnh thường không phải là vấn đề lớn đối với các nhà băng, trừ khi họ buộc phải bán tài sản để bù đắp cho tình trạng tiền gửi bị rút ra ồ ạt. Hầu hết các ngân hàng sẽ không làm như vậy, dù khách hàng của họ sẽ chuyển tiền gửi sang các lựa chọn khác có lãi suất cao hơn. Tuy nhiên, một số ngân hàng ở Mỹ lại gặp phải vấn đề trên trong tuần này, từ đó là dấy lên lo ngại rằng các ngân hàng khác có thể phải chấp nhận lỗ để huy động thêm tiền mặt.

Chỉ trong phiên 9/3, cổ phiếu 4 ngân hàng lớn nhất nước Mỹ đồng loạt bị bán tháo và vốn hoá mất 52 tỷ USD. Chỉ số KBW Nasdaq Bank giảm mạnh nhất kể từ thời kỳ đại dịch. PacWest Bancorp mất 25%, and First Republic Bank giảm 17%. Charles Schwab Corp. giảm 13%, trong khi U.S. Bancorp sụt 7%. Ngân hàng lớn nhất nước Mỹ, JPMorgan Chase & Co., chứng kiến cổ phiếu giảm 5.4%.

Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi liên bang (FDIC) hồi tháng 2 phát hành báo cáo cho thấy các khoản lỗ chưa xác định của các ngân hàng Mỹ đối với trái phiếu sẵn sàng để bán và giữ đến ngày đáo hạn có tổng giá trị là 620 tỷ USD, tính đến ngày 31/12, tăng từ mức 8 tỷ USD so với 1 năm trước khi Fed bắt đầu tăng lãi suất.

Một phần nguyên nhân là do các ngân hàng Mỹ đang phải gánh chịu hậu quả từ xu hướng gửi tiền bùng nổ trong thời kỳ đại dịch, khiến họ quản lý rất nhiều tiền mặt.

Dữ liệu của FDIC cho thấy tiền gửi trong nước tại các ngân hàng được chính phủ liên bang bảo đảm đã tăng 38% từ cuối năm 2019 đến cuối năm 2021. So với cùng kỳ, tổng các khoản cho vay tăng 7%, khiến nhiều tổ chức có lượng tiền mặt lớn “cầm tiền” đi đầu tư chứng khoán ở thời điểm lãi suất thấp kỷ lục.

Trong khi đó, theo dữ liệu của Fed, các ngân hàng thương mại của Mỹ nắm giữ trái phiếu chính phủ tăng 53% so với cùng kỳ, đạt giá trị 4,58 nghìn tỷ USD.

Hầu hết các khoản lỗ chưa xác định trong hệ thống ngân hàng Mỹ đến từ các nhà cho vay lớn nhất. Trong báo cáo thường niên, Bank of America cho biết giá trị thị trường của các trái phiếu được giữ đến ngày đáo hạn là 524 tỷ USD tính đến ngày 31/12/2022, thấp hơn 109 tỷ USD so với giá họ thể hiện trên bảng cân đối kế toán.

Nhìn chung, các ngân hàng lớn thường nắm giữ nhiều loại tài sản và phục vụ nhiều doanh nghiệp ở các lĩnh vực khác nhau nên rủi ro với họ cũng thấp hơn.

Sau vụ việc của SVB, điều gì có thể xảy ra?

Các startup đang phải tìm kiếm các nhà cho vay khác, nơi họ có thể yên tâm gửi tiền mặt. Trong khi đó, nhà đầu tư vào các công ty tài chính cũng theo dõi chặt chẽ những ngân hàng khác có thể bị ảnh hưởng bởi trường hợp này.

Thậm chí, tỷ phú Bill Ackman còn gọi vụ việc của SVB là “quá lớn để sụp đổ”. Ông cũng đề xuất chính phủ Mỹ nên tung một gói cứu trợ cho SVB.

Nhiều người cho rằng tình trạng lao đao của SVB cũng tương tự như cuộc khủng hoảng của Lehman Brothers và Enron, có thể tạo rủi ro cho cả hệ thống tài chính. Tuy nhiên, Deepak Shenoy - chuyên gia của Capitalmind, cho rằng SVB không có quy mô như Enron hay Lehman, mà giống với quỹ phòng hộ Long-Term Capital Management quản lý 126 tỷ USD.

LTCM suýt sụp đổ vào năm 1998, nhưng đã tránh được mối hiểm hoạ đó. Nếu quỹ này thực sự phá sản ở thời điểm ấy, một cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu lớn cũng xảy ra.

Tham khảo WSJ; Bloomberg; Economic Times