Theo một báo cáo của Darton Commodities, thị phần sản xuất coban của Trung Quốc trong hai năm tới dự kiến sẽ đạt một nửa sản lượng toàn cầu từ mức 44% hiện nay.

Sự gia tăng này xảy ra bất chấp những nỗ lực của phương Tây nhằm giành quyền kiểm soát chuỗi cung ứng đối với các khoáng chất quan trọng như coban, lithium và niken cũng như những kim loại cần thiết để sản xuất pin ô tô điện.

Hoạt động tinh chế coban của Trung Quốc đã đạt 140.000 tấn vào năm 2022, cao hơn gấp đôi so với mức 5 năm trước do khối lượng được xử lý ở phần còn lại của thế giới trì trệ chỉ ở mức 40.000 tấn, khiến nền kinh tế lớn nhất châu Á chiếm 77% thị phần toàn cầu về công suất tinh chế.

Diễn biến giá coban

Vai trò ngày càng tăng của Trung Quốc trong việc cung cấp coban diễn ra khi giá kim loại này đã giảm 60% từ mức cao nhất trên 40 USD/pound vào tháng 5/2022 xuống còn 16 USD/pound vào thời điểm hiện tại.

Caspar Rawles, giám đốc dữ liệu của Benchmark Mineral Intelligence cho biết: “Có rất nhiều yếu tố hội tụ cùng lúc để đẩy thị trường coban đi xuống: vấn đề hậu cần được nới lỏng, doanh số bán hàng điện tử tiêu dùng yếu và sự thay đổi công nghệ đối với pin xe điện”.

Theo Darton Commodities, sản lượng coban toàn cầu đã tăng 23% tương ứng với 35.000 tấn vào năm 2022 so với năm trước. Điều đó được thúc đẩy bởi Tập đoàn hàng hóa Thụy Sĩ Glencore tăng cường sản xuất tại Mutanda, mỏ coban lớn nhất thế giới ở Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC) cũng như Indonesia đang nổi lên như một nhà sản xuất lớn.

Nguồn cung tăng cao hơn gấp đôi so với mức tăng của nhu cầu đã dẫn đến sự sụp đổ về giá. Nhu cầu bị ảnh hưởng bởi doanh số bán hàng điện tử giảm trên toàn cầu, các biện pháp phong tỏa Covid-19 ở Trung Quốc và sự chuyển hướng của thị trường xe điện Trung Quốc sang các loại pin tầm thấp không sử dụng coban.

Một công ty kinh doanh hàng hoá cho biết đã có một “cơn đau kép” khi các nhà máy tinh chế coban của Trung Quốc và người tiêu dùng xả hàng do nhu cầu của người tiêu dùng yếu hơn, nhưng thị trường hiện đang đặt câu hỏi khi nào nhu cầu Trung Quốc sẽ quay trở lại.

Mặt khác, giá coban thấp hơn đang giúp các nhà sản xuất ô tô bớt lo lắng về chi phí nguyên liệu thô cho pin điện, nhưng lại đặt ra những thách thức lớn đối với việc triển khai các dự án bên ngoài Trung Quốc.

Tại Mỹ, những lo ngại của Washington về sự thống trị của Trung Quốc đối với chuỗi cung ứng coban đã dẫn đến những khuyến khích đáng kể cho việc sản xuất coban trong nước hoặc ở các quốc gia được xem là thân thiện với Mỹ. Tuy nhiên, những ưu đãi được quy định trong Đạo luật Giảm lạm phát (IRA) sẽ mất nhiều năm để mang lại bất kỳ kết quả nào.

Các nhà sản xuất ô tô đã và đang thúc đẩy phát triển các chất hóa học trong pin sử dụng ít coban hơn do lo ngại về lao động trẻ em ở DRC, nơi tạo ra 3/4 nguồn cung toàn cầu.

Coban là sản phẩm phụ từ các mỏ đồng hoặc niken và giá của các kim loại này vẫn ở mức tương đối cao, do đó nguồn cung không dễ bị giảm ngay cả khi giá coban giảm.

Tuy nhiên, các nguồn tin trong ngành cho biết, việc khai thác coban không chính thức quy mô nhỏ đóng góp từ 15 đến 30% sản lượng của DRC đã cắt giảm, thay vào đó một số nhà sản xuất thủ công chuyển sang sử dụng đồng.

Steven Kalmin, Giám đốc tài chính của Glencore cho biết rằng: “Chúng tôi sẽ xem xét năng động trong việc quản lý sản xuất và bán coban” để quản lý mức giá thấp hơn.

Trong khi đó, giá coban có thể giảm hơn nữa nếu mỏ coban lớn thứ hai thế giới thuộc sở hữu của Tập đoàn CMOC Trung Quốc là Tenke Fungurume được phép tiếp tục xuất khẩu từ DRC sau một tranh chấp về thuế dẫn đến lệnh cấm xuất khẩu vào tháng 7/2022. Họ vẫn tiếp tục sản xuất bất chấp lệnh cấm và dự trữ 10.000 đến 12.000 tấn kim loại, tương đương 6% nhu cầu năm ngoái.

Sự gia tăng dự kiến về thị phần khai thác coban toàn cầu của Trung Quốc phần lớn là do việc khởi động mỏ đồng-coban Kisanfu của CMOC tại DRC trong năm nay.