Ngày 14-3, TAND TPHCM mở phiên xét xử sơ thẩm các bị cáo Trần Phương Bình (SN 1959, nguyên Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT, Chủ tịch Hội đồng Tín dụng DAB) cùng 6 cấp dưới nguyên là lãnh đạo, cán bộ tín dụng DAB và bị cáo Phùng Ngọc Khánh (SN 1963, nguyên Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty CP M&C) về tội “Vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng”.

Theo cáo trạng, cuối năm 2012, các tổ chức và cá nhân thuộc nhóm Công ty CP M&C đến hạn phải trả các khoản vay ngân hàng, nhưng do không có tiền trả nợ nên Phùng Ngọc Khánh đã thỏa thuận, thống nhất với Trần Phương Bình về việc Khánh nhờ 5 người bạn của Khánh đứng tên đại diện pháp luật của 5 công ty để ký hồ sơ vay.

Bị cáo Trần Phương Bình, nguyên Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT, Chủ tịch Hội đồng Tín dụng DAB

Tài sản thế chấp chung cho 5 khoản vay là một phần quyền sử dụng đất, diện tích 62.044m2 thuộc dự án 7,6ha ở phường An Phú, Quận 2 (nay là phường An Phú, TP Thủ Đức, TPHCM).

Các công ty vay tiền, gồm: Phạm Quốc Hoàng đứng tên Công ty Ngôi Sao vay 400 tỷ đồng; Hoàng Đỗ Huy đứng tên Công ty Liên Phát vay 400 tỷ đồng; Lê Tiến Dũng đứng tên Công ty Phát Vạn Hưng vay 410 tỷ đồng; Triệu Hồng Cẩm đứng tên Công ty Biển Bạc vay 380 tỷ đồng; Nguyễn Trọng Thắng đứng tên Công ty Minh Quân vay 90 tỷ đồng. Tổng số tiền 5 công ty vay của DAB là 1.680 tỷ đồng.

Quá trình vay vốn, Khánh đã chỉ đạo lập phương án kinh doanh, các hợp đồng hợp tác giữa Công ty Liên Phát với các công ty vay vốn để làm hồ sơ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay; lập hợp đồng hợp tác giữa Công ty CP M&C với Công ty Liên Phát để làm hồ sơ chứng minh tài sản đảm bảo; trực tiếp ký các hợp đồng thế chấp 3 bên để hoàn thiện hồ sơ tài sản đảm bảo cho các khoản vay; chỉ đạo việc sử dụng tiền vay của 5 công ty để trả nợ các khoản vay cũ của nhóm M&C…

Quá trình tiếp nhận, thẩm định và phê duyệt cho 5 công ty vay, Trần Phương Bình và cấp dưới là các lãnh đạo, cán bộ Sở giao dịch DAB đã không thẩm định hồ sơ vay và tài sản đảm bảo, trong khi cả 5 công ty đều không đáp ứng điều kiện để vay vốn (không có doanh thu, không có lợi nhuận, không chứng minh được nguồn tài chính để trả nợ cho DAB); phương án kinh doanh, phương án vay vốn được lập khống, việc hợp tác đầu tư chưa có sự đồng ý của Công ty Đại Tín (đồng chủ đầu tư dự án tại phường An Phú với Công ty CP M&C); dự án đầu tư chưa có căn cứ xác định tính khả thi trên thực tế; tài sản đảm bảo cho khoản vay chưa đủ căn cứ pháp lý để thế chấp.

Việc đề xuất và đồng ý phê duyệt cho vay của các cán bộ DAB đã vi phạm quy chế cho vay của tổ chức tín dụng đối với khách hàng.

Sau khi vay được 1.680 tỷ đồng, nhóm Công ty CP M&C để Phùng Ngọc Khánh sử dụng trả những khoản nợ đã vay trước đó. Đến nay, nhóm 5 công ty nêu trên ngừng hoạt động, không có khả năng hoàn trả cho DAB hơn 5.500 tỷ đồng (gồm 1.680 tỷ đồng nợ gốc, hơn 3.700 tỷ đồng tiền lãi).

Theo cáo trạng, tài sản được thế chấp cho 5 khoản vay nêu trên, được định giá vào thời điểm thế chấp vay của DAB là 79,65 tỷ đồng; đến thời điểm khởi tố vụ án (ngày 24/5/2022) định giá là 184,8 tỷ đồng.

Ngoài ra, ông Bình còn bị xác định đã bảo lãnh cho M&C vay hai khoản trị giá 146 tỷ đồng để thanh toán tiền gốc và lãi lô trái phiếu. Tài sản đảm bảo là hơn 2,6 triệu cổ phần của Công ty CP Địa ốc Sài Gòn M&C. Tuy nhiên, cơ quan chức năng xác định số cổ phần này không đủ căn cứ để định giá nên việc ông Bình và cấp dưới cho vay là không có tài sản đảm bảo. Đến nay, khoản vay này gây thiệt hại hơn 460 tỷ đồng.

Các bị cáo tại phiên tòa ngày 14/3

Kết luận điều tra cũng nhấn mạnh hành vi của ông Bình và đồng phạm là một trong những nguyên nhân khiến DAB vào cuối năm 2015 lỗ lũy kế hơn 31.000 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm hơn 25.000 tỷ và tổng tài sản thực chỉ còn 47.000 tỷ đồng.

Đây là vụ án thứ tư liên quan đến sai phạm, gây thất thoát tiền của DAB, 8 bị cáo trong đó có 6 bị cáo đang là bị án. Trong ba vụ án trước, bị cáo Trần Phương Bình bị tuyên 2 án tù chung thân và một án 10 năm tù, tổng hợp các bản án là tù chung thân.

Bị cáo Phùng Ngọc Khánh đang thụ án 30 năm tù theo hai bản án của TAND Cấp cao tại TP Hà Nội và TPHCM; Nguyễn Đức Tài (SN 1968, nguyên Giám đốc DAB Sở Giao dịch) đang thụ án 20 năm tù theo hai bản án của TAND Cấp cao tại TPHCM.

Nguyễn Văn Thuận (SN 1959, nguyên Phó Giám đốc DAB Sở Giao dịch), đang thụ án 15 năm tù theo bản án của TAND Cấp cao tại TPHCM. Nguyễn Thị Ngọc Vân (SN 1970, nguyên Phó Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐTD DAB), đang thụ án 4 năm tù theo bản án của TAND Cấp cao tại TPHCM.

Nguyễn Chí Công (SN 1979, nguyên Phó phòng Tín dụng KHDN DAB Sở Giao dịch), đang thụ án tù 2 năm theo bản án của TAND Cấp cao tại TPHCM.

Phiên tòa do thẩm phán Huỳnh Văn Trực làm chủ tọa, dự kiến kéo dài đến 16/3.