Chỉ trong khoảng thời gian một tuần, hai ngân hàng của Mỹ đã sụp đổ, trong khi ngân hàng lớn thứ hai của Thụy Sĩ là Credit Suisse đã cần một biện pháp cứu cánh từ ngân hàng trung ương Thụy Sĩ và các tổ chức tài chính của Mỹ đã đồng ý gửi 30 tỷ USD tiền gửi vào First Republic Bank trong nỗ lực củng cố niềm tin.

Những điều này đang gợi lại những thỏa thuận để giải cứu các ngân hàng trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, khi tình trạng hỗn loạn đã thúc đẩy những hành động lớn từ Cục Dự trữ Liên bang (Fed), Bộ Tài chính Mỹ và khu vực tư nhân. Tương tự như năm 2008, sự hoảng loạn ban đầu dường như vẫn chưa được dập tắt.

Silicon Valley Bank (SVB) nắm giữ số lượng lớn tiền gửi không được bảo hiểm vượt quá giới hạn 250.000 USD được bảo đảm của Tổng công ty Bảo hiểm Tiền gửi Liên bang (FDIC), điều này đã làm lung lay niềm tin và khiến khách hàng rút tiền. Điều đó đã dẫn đến một cuộc khủng hoảng niềm tin và cổ phiếu bị bán tháo mạnh ở các ngân hàng nhỏ hơn.

Các sự kiện nhanh chóng và kịch tính đã thay đổi cơ bản cục diện của các ngân hàng. Bây giờ, các ngân hàng lớn có thể trở nên lớn hơn, các ngân hàng nhỏ hơn có thể căng thẳng hơn và nhiều ngân hàng trong khu vực có thể đóng cửa. Trong khi đó, các cơ quan quản lý của Mỹ sẽ xem xét tăng cường giám sát đối với các ngân hàng quy mô trung bình đang gặp áp lực thanh khoản.

Mặt khác, các ngân hàng khu vực của Mỹ dự kiến sẽ trả lãi suất cao hơn cho người gửi tiền để ngăn họ chuyển sang những người ngân hàng lớn hơn, khiến họ phải chịu chi phí cấp vốn cao hơn.

Keith Noreika, phó chủ tịch của Patomak Global Partners cho biết: “Mọi người đang thực sự chuyển tiền của họ đi khắp nơi, tất cả các ngân hàng này về cơ bản sẽ trông khác đi trong ba tháng, sáu tháng tới”.

Năm 2008 quay lại?

Cuộc khủng hoảng hiện tại có thể cảm thấy quen thuộc một cách đáng sợ đối với những ai đã từng trải qua năm 2008, khi các nhà quản lý và chủ ngân hàng tụ tập trong phòng kín nhiều ngày để đưa ra các giải pháp. Khoản tiền gửi 30 tỷ USD vào First Republic Bank cũng nhắc nhở mọi người về nỗ lực giải cứu quỹ đầu cơ Long-Term Capital Management vào năm 1998.

Nhưng sự hoảng loạn mới nhất này có sự khác biệt.

Josh Lipsky, giám đốc cấp cao của Trung tâm Kinh tế Địa lý của Hội đồng Đại Tây Dương và là cựu cố vấn của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho biết: “Đối với bất kỳ ai từng trải qua cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, tuần vừa qua đều cảm thấy quen thuộc một cách ám ảnh. Nếu nhìn qua bề ngoài, rõ ràng là năm 2023 có chút tương đồng với năm 2008”.

Vào năm 2008, các cơ quan quản lý phải đối mặt với hàng tỷ đô la trong các khoản vay thế chấp và các công cụ phái sinh phức tạp nằm trên bảng cân đối kế toán của các ngân hàng. Nhưng lần này, vấn đề ít phức tạp hơn vì tài sản nắm giữ là Trái phiếu Kho bạc Mỹ.

Và lần này, lĩnh vực ngân hàng về cơ bản là lành mạnh. Trong khi Quốc hội và các cơ quan quản lý đã giảm bớt các biện pháp bảo vệ cho các ngân hàng khu vực trong những năm qua, thì có những tiêu chuẩn khắt khe hơn đối với các ngân hàng lớn nhất toàn cầu, nhờ một loạt các hạn chế mới như đạo luật cải cách tài chính Dodd-Frank năm 2010.

Dan Zwirn, Giám đốc điều hành của Arena Investors cho biết: “Các ngân hàng thực sự lành mạnh hơn so với trước cuộc khủng hoảng năm 2008 bởi vì họ không được phép làm bất cứ điều gì liên quan đến việc chấp nhận rủi ro tín dụng tiềm ẩn thực sự đối với tài sản của họ”.

Nhưng giờ đây, các chủ ngân hàng và cơ quan quản lý đang phải vật lộn với một loạt thách thức không lường trước được, đặc biệt là tính ổn định của tiền gửi.

Và những người theo dõi sự sụp đổ nhanh chóng của SVB đã tự hỏi vai trò của phương tiện truyền thông xã hội, hiện có mặt khắp nơi nhưng chỉ là thị trường ngách vào năm 2008, có thể đóng vai trò gì trong việc mọi người ồ ạt rút tiền gửi.

"42 tỷ USD trong một ngày? Điều đó thật điên rồ”, một quan chức cấp cao trong ngành ngân hàng cho biết khi đề cập đến làn sóng rút tiền gửi từ SVB.

Các quy định được thiết lập

Cuộc khủng hoảng 2008 đã thay đổi ngành ngân hàng khi các công ty lớn phá sản hoặc bị những người khác mua lại và đạo luật Dodd-Frank được ban hành. Những nỗ lực tương tự hiện đang được tiến hành.

Amy Lynch, người sáng lập và chủ tịch của FrontLine cho biết: "Bây giờ các cơ quan quản lý biết rằng các ngân hàng này mang lại rủi ro lớn hơn cho nền kinh tế nói chung so với họ nghĩ. Và tôi chắc chắn rằng họ sẽ quay lại và tăng cường quy định trong phạm vi có thể".

Danh sách những ngân hàng lớn ở Mỹ đã phá sản (Nguồn: FDIC).

Theo các nhà phân tích, một Quốc hội bị chia rẽ không có khả năng thúc đẩy bất kỳ cải cách toàn diện nào. Tuy nhiên, các cơ quan quản lý ngân hàng, dẫn đầu là Fed, đang báo hiệu rằng họ có khả năng thắt chặt các quy định hiện hành đối với các ngân hàng nhỏ hơn đang là trung tâm của cuộc khủng hoảng hiện nay.

Hiện tại, các ngân hàng khu vực có tài sản dưới 250 tỷ USD có các yêu cầu về vốn, thanh khoản và kiểm tra căng thẳng đơn giản hơn. Những quy tắc đó có thể tăng cường độ sau khi Fed kết thúc đánh giá của mình.

Cuộc khủng hoảng gần đây cũng đã đưa các ngân hàng lớn trở lại tầm ngắm của Washington, và điều này có thể xóa bỏ nhiều năm nỗ lực của ngành để thoát khỏi danh tiếng tồi tệ mà nó mang lại từ cuộc khủng hoảng năm 2008.

Các nhà phê bình ngân hàng lớn nổi tiếng như Thượng nghị sĩ Elizabeth Warren đang chỉ trích ngành vì đã thúc đẩy các quy tắc đơn giản hơn, đặc biệt là luật năm 2018 cho phép các ngân hàng tầm trung như SVB tránh được sự giám sát gắt gao nhất.

Các nhà hoạch định chính sách khác đang dành sự giận dữ cho các cơ quan quản lý, tự hỏi rằng làm thế nào mà SVB lại có thể rơi vào tình thế tồi tệ như vậy trong khi các cơ quan giám sát đang làm việc.

Fed đang có kế hoạch tiến hành đánh giá nội bộ về việc giám sát ngân hàng. Nhưng ngày càng có nhiều lời kêu gọi về một cái nhìn độc lập hơn. Hôm thứ Năm (16/3), một nhóm gồm 12 thượng nghị sĩ lưỡng đảng đã gửi một bức thư tới Fed và nói rằng họ "rất lo ngại" rằng các giám sát viên đã không xác định trước các điểm yếu của các ngân hàng.

"SVB không phải là một ngân hàng quá phức tạp. Nếu những ngân hàng lớn và không phức tạp không thể có được sự giám sát phù hợp, thì điều đó sẽ đặt ra câu hỏi: chúng ta có thể quản lý ai trên Trái đất?”, Dan Awrey, giáo sư Luật Cornell và là chuyên gia về quy định ngân hàng cho biết.