Tăng trưởng chậm lại

Báo cáo nhận định, sau khi ghi nhận mức tăng kỷ lục 13,67% trong quý III/2022, tăng trưởng GDP thực tế của Việt Nam trong quý IV/2022 trở lại mức bình thường là 5,92% so với cùng kỳ, khi nhu cầu bên ngoài đang có dấu hiệu sụt giảm. Trong năm 2022, GDP của Việt Nam tăng 8,02% từ mức 2,58% ở năm 2021, đây là kết quả tăng trưởng tốt nhất kể từ năm 1997.

Mặc dù dữ liệu cả năm cho thấy kết quả tăng trưởng mạnh rộng khắp các ngành, nhưng khi phân tích chi tiết dữ liệu, các dấu hiệu của sự suy giảm tăng trưởng khá rõ ràng và đáng quan ngại. Lĩnh vực sản xuất hầu như không mở rộng, trong khi xuất khẩu ghi nhận tháng giảm thứ ba liên tiếp trước khi có chuyển biến tích cực vào tháng 2/2023.

Nguồn: Quarterly Global Outlook 2Q2023, UOB Global Economics & Markets Research

Báo cáo đã chỉ ra những dữ liệu gần đây cũng cho thấy hầu hết các lĩnh vực bên ngoài đều chịu áp lực suy giảm. Xuất khẩu chuyển biến tích cực trong tháng 2 (tăng 11,3%) sau 3 tháng sụt giảm liên tiếp; tuy nhiên, giá trị xuất khẩu bình quân từ tháng 1 đến tháng 2 là 2,6 tỷ USD, thấp hơn gần 20% so với mức trung bình là 30,8 tỷ USD vào năm 2022, điều này cho thấy tình trạng suy giảm trong xuất khẩu có thể kéo dài trong nhiều tháng tới.

"Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) cũng đang cho thấy dấu hiệu trì trệ vào đầu năm 2023, với dòng vốn FDI thực tế ghi nhận từ đầu năm đến nay là 2,6 tỷ USD vào tháng 2, giảm so với mức 2,7 tỷ USD được ghi nhận trong cùng kỳ năm trước", chuyên gia UOB nhận định.

Tuy nhiên, một thông tin tích cực là lĩnh vực dịch vụ đang dần phục hồi. Khách du lịch nội địa tính đến hết tháng 2 đã đạt 1,8 triệu lượt khách, tăng mạnh so với mức 50.000 lượt khách trong cùng tháng năm ngoái khi các hạn chế về COVID-19 có hiệu lực.

Chuyên gia UOB cho biết: "Chúng tôi giữ nguyên dự báo tăng trưởng GDP năm 2023 ở mức 6,6%, khá sát với mức dự báo tăng 6,5% từ Chính phủ Việt Nam. Điều này có tính đến dự báo tăng trưởng trong quý I/2023 ở mức 6,45% so với cùng kỳ, phần lớn là do cơ sở tính toán thấp trong năm 2022. Báo cáo GDP quý I/2023 của Việt Nam sẽ được công bố vào ngày 29/3 tới".

Bên cạnh đó, UOB đã chỉ ra một số rủi ro bên ngoài tiếp tục gây áp lực lên triển vọng này, đó là xung đột Nga-Ukraine và tác động của nó lên giá cả năng lượng, lương thực và hàng hóa; sự thay đổi và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu; thắt chặt chính sách tiền tệ toàn cầu; và các biến động trong lĩnh vực ngân hàng toàn cầu sẽ ảnh hưởng tới niềm tin thị trường.

Báo cáo cho biết thêm, giá tiêu dùng đang có dấu hiệu đảo chiều, nhưng vẫn còn sớm để khẳng định xu hướng này có bền vững hay không. Điều đáng lo ngại là lạm phát cơ bản vẫn cao hơn nhiều so với mục tiêu chung, đây sẽ là một trong những mối quan tâm lớn đối với ngân hàng trung ương.

Thay đổi lập trường chính sách trong thời gian tới?

Trong khoảng thời gian từ tháng 9 - 11/2022, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đã phải điều chỉnh một loạt các chính sách điều hành trước các quyết định tăng lãi suất rất mạnh của Cục Dự trữ Liên bang (Fed).

Cụ thể, vào ngày 22/9, NHNN bất ngờ tăng lãi suất cơ bản thêm 100 điểm cơ bản, sau đó là một đợt tăng 100 điểm cơ bản khác một tháng sau đó (ngày 24/10). Giữa lúc đó, vào ngày 17/10, NHNN đã công bố mở rộng biên độ giao dịch USD/VND từ +/-3% lên +/-5%, để cho phép VND linh hoạt hơn trong bối cảnh đồng USD mạnh lên.

Đến ngày 16/3/2023 vừa qua, NHNN hạ lãi suất tái chiết khấu ở mức 100 điểm cơ bản xuống 3,5% (từ 4,5%) trong nỗ lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế trong bối cảnh bất ổn toàn cầu khi ngành ngân hàng ở Hoa Kỳ và châu Âu lún sâu trong cuộc khủng hoảng niềm tin. NHNN cũng giảm 100 điểm cơ bản lãi suất cho vay qua đêm trên thị trường liên ngân hàng xuống 6% và giảm trần lãi suất cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn trong một số lĩnh vực từ 5,5% xuống 5%.

Tuy nhiên, UOB nhấn mạnh: "Phần quan trọng nhất trong động thái chính sách mới là việc NHNN giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức 6%. Điều này cho thấy lập trường chính sách vẫn không thay đổi mặc dù có cắt giảm các loại lãi suất khác".

Cũng theo UOB, khi NHNN cân bằng giữa việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và đảm bảo bình ổn giá, nhiều khả năng NHNN sẽ thiên về chính sách nới lỏng hơn trong giai đoạn sắp tới. Việc Fed sẵn sàng kết thúc chu kỳ tăng lãi suất ngay sau tháng 5/2023 và tỷ lệ lạm phát trong nước đang cho thấy một số dấu hiệu đảo chiều, UOB dự đoán rằng, NHNN sẽ cắt giảm lãi suất tái cấp vốn 100 điểm cơ bản đâu đó trong quý II/2023 xuống còn 5,00%.

"Hiện tại, chúng tôi nghĩ đây có thể là động thái một lần kèm nhiều đợt cắt giảm lãi suất hơn có thể được thực hiện nếu áp lực lạm phát trong nước giảm bớt, mặc dù điều này rất không chắc chắn ở thời điểm hiện tại", các chuyên gia UOB nhận định.

Đồng VND giữ ổn định

Theo Báo cáo, đồng VND nổi bật là một trong những đồng tiền ổn định nhất ở châu Á. Bất chấp những thay đổi lớn trong kỳ vọng tăng lãi suất của Fed, lo ngại suy thoái kinh tế toàn cầu và tình trạng rối loạn của hệ thống ngân hàng Mỹ, đồng VND giao dịch trong biên độ hẹp 0,8% quanh mức 23.600/USD.

Bên cạnh đó, bất chấp việc NHNN đột ngột cắt giảm lãi suất 100 điểm cơ bản vào tháng 3, sự phục hồi mạnh mẽ của xuất khẩu và sản xuất công nghiệp cùng với lạm phát giảm có thể sẽ giữ ổn định cho đồng VND.

Chuyên gia UOB nhận định: "Chúng tôi kỳ vọng USD/VND sẽ nối gót các cặp tỷ giá ngoại hối USD/Châu Á khác tiến tới mốc cao hơn là 24.200 trong quý II/2023 trước khi giảm xuống 24.000 trong quý III/2023, 23.800 trong quý IV/2023 và 23.600 trong quý I/2024".