Đây là một phần câu trả cổ đông về kế hoạch bán cổ phần tại IDP dự kiến lãi bao nhiêu?
Theo ông Hải, Công ty đầu tư vào IDP khoảng 3 năm trước, nắm khoảng 15% vốn, tổng giá trị khoản mục đầu tư là 400 tỷ đồng. Gần đây, IDP có hoạt động phát hành thêm và có các cổ đông IDP (chủ yếu cán bộ nhân viên IDP) có đăng ký bán cho quỹ đầu tư trụ sở chính ở Singapore, giá bán 258.000 đồng/cp.
“Giá vốn đầu tư của VCI vào IDP là 47.000-48.000 đồng/cp. Trong đợt phát hành và bán cổ phần này, VCI không tham gia bán cổ phần nào. Quan điểm của tôi và VCI là giá bán vừa rồi thực ra chưa phải giá tốt, chúng tôi kỳ vọng giá cao hơn nhiều”, ông Hải nói.
Theo ông Hải, IDP vẫn là doanh nghiệp tăng trưởng tốt trong ngành hàng tiêu dùng, là công ty mà có tăng trưởng nhanh nhất trong ngành, năm nay dự kiến tăng trưởng 20- 25%. Ở Việt Nam, không có công ty nào đạt quy mô lớn vậy mà đạt được tốc độ tăng trưởng như vậy, và công ty vẫn tiếp tục tăng trưởng.
Chia sẻ với cổ đông về việc có tham gia tư vấn thương vụ bán 15% vốn VPB cho đối tác Nhật Bản hay không, ông Hải cho biết, 2 bên làm việc trực tiếp nên VCI không nhận lợi ích kinh tế từ thương vụ này.
“2022 nếu đạt kế hoạch lãi trước thuế 1.900 tỷ đồng là sự kỳ diệu”
Năm 2022, VCI đặt kế hoạch lợi nhuận trước thuế 1.900 tỷ đồng - nếu đạt, là một sự kỳ diệu vì đặt kế hoạch theo quy mô thị trường 2021 là cực khó. Thực tế, VCI chỉ hoàn thành 55,8% kế hoạch, đây là lần thứ 2 trong 12 năm qua VCI không hoàn thành kế hoạch kinh doanh.
Tuy nhiên, ROE VCI vẫn duy trì cao, nhưng không như các năm trước, ở mức 16,8%. Ông Hải cho rằng, con số ROE này đại diện cho tương lai, giai đoạn tới sẽ thách thức, khó khăn hơn.
Đối với từng mảng hoạt động, VCI là công ty chứng khoán hiếm hoi có mảng hoạt động Ngân hàng đầu tư (IB) tương đối hiệu quả, sôi động, có một số thương vụ điển hình trong năm 2022 như tư vấn bán chuỗi Phúc Long cho MSN, tổng giá trị 400 triệu USD; Tư vấn cho Mekong Capital bán phần vốn tại Pizza 4P’s; Tư vấn cho Indorama Venture để hoàn thành việc mua lại Công ty cổ phần Công Nghiệp – Dịch vụ - Thương Mại Ngọc Nghĩa.
VCI cũng tư vấn phát hành riêng lẻ cho PNJ, trị giá thương vụ 1.425 tỷ đồng, tư vấn cho JERA, doanh nghiệp sản xuất năng lượng lớn nhất Nhật Bản trong việc mua lại 35% cổ phần của Công ty cổ phần Điện Gia Lai (GEG)…
Trong khi đó, với mảng môi giới chứng khoán, năm 2022 thị trường không thuận lợi, chỉ số VN-Index giảm khoảng 34%. Xét về thị phần môi giới, Top 10 thị phần môi giới trên HOSE vẫn giữ tương đối, khoảng 66,84%. Trong đó, VCI có thị phần khoảng 4,72%, có khoảng hơn 147.000 tài khoản chứng khoán hoạt động; tăng 96% so với năm 2021. Doanh thu môi giới trong nước khoảng 458 tỷ đồng (giảm mạnh so với năm 2021 là 770 tỷ đồng) do quy mô giao dịch trên thị trường chung giảm.
VCI tiếp tục đứng đầu thị phần môi giới nước ngoài với 25% thị phần năm 2022.
Với mảng trái phiếu, thị trường trái phiếu gần như “đóng băng” sau các sự kiện Tân Hoàng Minh, Vạn Thịnh Phát và Nghị định 65 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 153. Nhiều doanh nghiệp tái cấu trúc dư nợ và mua lại khoảng 164 nghìn tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp trong 11 tháng năm 2022, tăng khoảng gấp rưỡi so cùng kỳ. Trong năm 2022, phòng trái phiếu VCI đã thực hiện tư vấn thành công cho nhiều doanh nghiệp đầu ngành với tổng giá trị trái phiếu phát hành hơn 2.000 tỷ đồng.
3 tháng lãi chưa đầy 100 tỷ đồng, kế hoạch lãi 2023 rất mong manh
Năm 2023, VCI đặt kế hoạch doanh thu hoạt động 3.246 tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế 1.000 tỷ đồng. Ông Hải đánh giá là cực kỳ tham vọng, vì 3 tháng đầu năm, lợi nhuận chưa tới 100 tỷ đồng, tức 9 tháng còn lại phải đạt trên 900 tỷ đồng.
“Lúc lập kế hoạch vào tháng 2, thì tới nay tình hình đã thay đổi rất nhanh, chẳng hạn như các vụ sụp đổ các ngân hàng nhỏ tại Mỹ, nhiều nhân sự muốn điều chỉnh kế hoạch, tôi thì vẫn động viên anh em cố gắng giữ và đạt kế hoạch này”, ông Hải chia sẻ.
Dù vậy, ông Hải vẫn nhìn nhận khả năng thực hiện kế hoạch rất mong manh (nếu không bán các khoản đầu tư), chỉ có khoảng 20% khả thi nhưng vẫn đang quyết tâm thúc bộ máy cùng hoàn thành. Nhiều công ty chứng khoán khác lập kế hoạch cũng “thê thảm”. Năm 2023, quy mô, giá trị giao dịch sẽ còn thấp hơn cả năm 2022.
Theo đó, kế hoạch lãi 1.000 tỷ đồng là cực cao. Vốn chủ sở hữu VCI gần 6.400 tỷ đồng, nếu không bán đầu tư dài hạn thì phải loại 3.500 tỷ đồng không đóng góp vào lợi nhuận. Đồng nghĩa, vốn chủ sở hữu của VCI còn khoảng 3.000 tỷ đồng để tạo ra lợi nhuận 1.000 tỷ đồng, tương ứng phải đạt tỷ suất lợi nhuận thực tế vào khoảng 33% vốn chủ sở hữu – con số rất cao trong ngành tài chính nói chung.
Theo chia sẻ của ông Hải, VCI vẫn tiếp tục tập trung thế mạnh IB, nhưng nhìn nhận nửa đầu năm tình hình thị trường sẽ không thuận lợi, chỉ thực sự khởi sắc từ khoảng quý 3/2023.
Từ trước đến nay, chiến lược của VCI là khi thị trường bùng nổ sẽ tập trung cho IPO, còn thị trường đi ngang và đi xuống thì chuyển qua M&A. Quy mô ký các hợp đồng IB của VCI lớn, nhưng năm 2023 khó để trả lời về tỷ lệ thực hiện, quá sớm để nói rằng từ nay tới cuối năm có điều gì thực hiện.
“Kinh nghiệm 20 năm làm nghề, tôi dự báo, cuối năm nay, thị trường M&A bùng nổ hơn, còn giờ là quá sớm”, ông Hải nói.
Với mảng môi giới bán lẻ, tiếp tục nhìn nhận cạnh tranh gay gắt giữa các đơn vị, ước tính hơn 60 công ty chứng khoán đang hoạt động, “chia nhau” miếng bánh tổng giá trị dịch vụ chưa tới 10.000 tỷ đồng. Một số công ty chứng khoán đã công bố chiến lược miễn phí giao dịch trọn đời, và vẫn là xu hướng trong tương lai, theo đó, VCI đánh giá mảng này có thể càng ngày càng co giảm, thậm chí không có lợi nhuận.
Với VCI, ông Hải cho biết, năm 2022 đã thành lập Phòng đổi mới sáng tạo để tập trung nâng chất lượng dịch vụ cho nhà đầu tư cá nhân, tập trung xây dựng core giao dịch. Trước đây, dùng core của nhà cung cấp nên mỗi lần chuyển đổi bất cứ dịch vụ nào cần 6 tháng, thì nay VCI có thể chủ động được thì sẽ nhanh hơn.
Công ty cũng thành lập bộ phận mới về Wealth manageemnt - quản lý tài sản khách hàng, tập trung khách hàng mà VCI có lợi thế cạnh tranh cao, có tổng tài sản trên 10 tỷ đồng.
Cổ đông cũng đặt vấn đề về tờ trình phát hành 20 triệu cổ phiếu ESOP của VCI vẫn giữ tầm 0,5% số lượng cổ phiếu đang lưu hành, giá phát hành 12.000 đồng/cp nên cân nhắc lại, trong bối cảnh năm 2022 công ty chỉ đạt phân nửa kế hoạch.
Tuy nhiên, theo chia sẻ của ông Tô Hải, trong 12 năm qua, VCI hầu như đều hoàn thành kế hoạch kinh doanh và đều có phương án ESOP cho cán bộ nhân viên. Nếu xét về tỷ lệ ESOP so với các công ty chứng khoán Top 5 thường là trên 1%, của VCI có 1 năm cao nhất là 0,8%, còn lại thường là 0,5% (bao gồm cả những năm kinh doanh tốt). Nếu nói riêng về năm 2022, nhiều công ty chứng khoán cũng không đạt kế hoạch do ảnh hưởng thị trường chung. Theo đó, HĐQT VCI vẫn có trình tờ trình gửi tới cổ đông và để ĐHCĐ quyết định.
Kết quả đại hội thông qua toàn bộ các tờ trình.