Báo động ngày càng tăng về tình trạng dư thừa công suất công nghiệp của Trung Quốc tràn ngập Liên minh châu Âu với các sản phẩm giá rẻ, đặc biệt là xe điện, đang mở ra một mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại giữa phương Tây với Bắc Kinh, bắt đầu bằng thuế nhập khẩu của Washington vào năm 2018.
Báo cáo cho biết, các công ty Trung Quốc đã đầu tư 28,2 tỷ USD vào các ngành liên quan đến xe điện vào năm ngoái, thấp hơn mức 29,7 tỷ USD đã chi vào năm 2022, nhưng số liệu trong năm 2023 không bao gồm một số dự án lớn chưa rõ giá trị, chẳng hạn như nhà máy BYD ở Hungary.
Công ty tư vấn Automobileity ước tính Trung Quốc có thể sản xuất thêm 10 triệu xe mỗi năm - tương đương 2/3 tổng sản lượng của Bắc Mỹ vào năm 2022.
Chính sách thương mại của Brussels hiện cũng đang chuyển sang bảo vệ nhiều hơn trước Trung Quốc. Khu vực đồng euro vào tháng 9/2023 đã tiến hành một cuộc điều tra xem liệu các nhà sản xuất ô tô của Trung Quốc có được hưởng lợi một cách không công bằng từ các khoản trợ cấp của nhà nước hay không. Và vào tháng 12/2023, Nhà Trắng đã tiết lộ kế hoạch cắt Trung Quốc khỏi chuỗi cung ứng pin của mình.
Rhodium Group cho biết: “Những động lực pháp lý này đã thúc đẩy các nhà sản xuất Trung Quốc đầu tư nhiều hơn, sau khi nhận ra rằng chiến lược chỉ xuất khẩu có thể tạo ra lực cản chính trị nghiêm trọng ở các nền kinh tế sở tại và khiến họ bị loại khỏi các thị trường sinh lợi”.
Báo cáo cho biết, Hàn Quốc và Maroc đặc biệt hưởng lợi khi cả hai nước đều duy trì hiệp định thương mại tự do (FTA) với Mỹ, các điều khoản mà các nhà sản xuất Trung Quốc có thể sử dụng để lách một số hạn chế của chính quyền Tổng thống Biden đối với các thành phần pin và khoáng sản quan trọng có nguồn gốc từ Trung Quốc do các quy tắc tìm nguồn cung ứng ưu đãi dành cho các đối tác FTA.
“Các nhà sản xuất pin Trung Quốc đang mang theo nhiều chuỗi cung ứng hơn khi mở rộng ra nước ngoài, có thể là để đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng và áp lực tái sản xuất”, báo cáo cho biết.
Sự suy giảm trong thị trường xe điện của nền kinh tế số 2 thế giới cũng đang thúc đẩy các nhà sản xuất Trung Quốc tăng cường đầu tư ra nước ngoài. Đồng thời, các nhà sản xuất ô tô ở EU và Mỹ muốn các nhà sản xuất pin đặt cơ sở gần nhà máy của họ để giảm chi phí vận chuyển và ngăn chặn sự gián đoạn chuỗi cung ứng.
Tuy nhiên, báo cáo cảnh báo rằng các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc phải đi theo một liên kết mỏng manh để tránh "chuyển giao công nghệ ngược", do lợi thế tương đối của Trung Quốc trong lĩnh vực này và hoạt động ở nước ngoài của các nhà sản xuất Trung Quốc đang đe dọa lợi nhuận của các nhà máy xe điện và pin trong nước. Các nhà hoạch định chính sách đang xem ngành này là chìa khóa để ngăn chặn tình trạng suy thoái kinh tế mang tính cơ cấu.
Báo cáo cho biết: “Giống như ở các nền kinh tế tiên tiến khác, chúng ta có thể bắt đầu chứng kiến sự khác biệt giữa lợi ích của doanh nghiệp và chính phủ ở Trung Quốc, khi các công ty đặt mục tiêu tăng doanh thu và lợi nhuận thông qua đầu tư ra nước ngoài trong khi chính phủ cố gắng duy trì đầu tư trong nước”.