Năm 2019, bộ phim "Ford v Ferrari" ra mắt kể về cuộc đối đầu giữa 2 thương hiệu trên đường đua xe với sự tham gia của tài tử Christian Bale đã thu hút sự chú ý của công chúng.

Bộ phim dựa trên câu chuyện có thật trong lịch sử khi hãng xe Ford cần tìm hướng đi mới nhằm cải thiện doanh số sụt giảm thập niên 1960 và hãng nhắm đến mua lại Ferrari, thương hiệu nổi tiếng trong giới đua xe nhưng lại bên bờ vực phá sản.

Trớ trêu thay, hãng Fiat của Italy lại không muốn thương hiệu xe đua cùng quê rơi vào tay người Mỹ, thế là họ đã nẫng tay trên ngay sát giờ ký kết. Hệ quả là Enzo Ferrari, ông chủ của hãng xe đua đã chỉ trích thẳng mặt Henry Ford II, khiến hãng xe Mỹ cay cú tự phát triển xe đua của mình và chiến thắng trong giải Le Mans mà Ferrari đang thống trị.

Trong khi người xem chú ý đến cuộc chiến của Ford và Ferrari hay so sánh xe Mỹ với Italy thì hiếm ai để ý đến Fiat, triều đại kinh doanh nổi tiếng thế giới dưới sự dẫn dắt của một trong những doanh nhân vĩ đại thế kỷ 20: ông Gianni Agnelli, con trai của nhà sáng lập Giovanni Agnelli.

Được thành lập từ năm 1902, hãng xe Fiat nổi tiếng toàn Italy và thậm chí là thế giới với thiết kế thời trang và giá cả phải chăng.

Thế nhưng đế chế 122 năm này lại đang rơi vào vòng xoáy rối loạn vì cuộc cạnh tranh quyền thừa kế khi người con gái duy nhất còn sống của Gianni Agnelli là bà Margherita Agnelli (Người anh trai Edoardo Agnelli qua đời vì bệnh tật năm 2000 và để lại quyền thừa kế cho người em) dính vào kiện cáo với 3 người con ruột vì quyền kiểm soát khối tài sản hàng tỷ Euro.

Mẹ con từ mặt nhau

Cách đây 5 năm, gia đình nhà Agnelli cùng những người họ hàng thuộc triều đại kinh doanh nổi tiếng Fiat đã tụ tập ở ngoại ô thành phố Turin để dự đám tang Marella Agnelli, góa phụ của nhà công nghiệp vĩ đại thế kỷ 20 Gianni Agnelli.

Tuy nhiên thay vì một cuộc đoàn tụ ấm áp thì lễ tang lại diễn ra trong sự u ám bởi mối hận thù chia rẽ những người thân trong gia đình. Người con gái duy nhất còn sống của Gianni là Margherita đang xung đột với người con trai John Elkann của bà về quyền kiểm soát tài sản. Kể từ đó đến nay, 2 mẹ con đã không thèm nhìn mặt nhau ngoại trừ trên tòa án.

Thậm chí, tình hình còn căng thẳng hơn khi bà Margherita thừa nhận với công tố viên rằng chính John, người đang đứng đầu doanh nghiệp gia đình và là Chủ tịch hãng sản xuất ô tô Stellantis, đã giúp mẹ mình trốn thuế.

Vậy là vào tháng 2/2024, cảnh sát đã đột kích vào văn phòng của John để khám xét và thu thập bằng chứng.

"Margherita Agnelli đã hành hạ (Persecuting) cả 3 đứa con và thậm chí là chính cha mẹ của bà ta trên tòa án trong suốt hơn 20 năm qua", luật sư đại diện cho John tuyên bố thẳng sau vụ đột kích.

Trên thực tế, luật sư của John ám chỉ đến việc bà Margherita đã cố gắng kiện cáo cha mẹ mình, và giờ đây là chính những đứa con ruột để giành quyền kiểm soát tài sản cho 5 người con riêng với chồng thứ 2.

Bà Margherita, cưới người chồng đầu Alain Elkann rồi sinh ra 3 người con: ông Lapo Elkainn, ông John Elkainn và cô Ginevra Elkainn.

Tuy nhiên sau đó người phụ nữ này đã ly hôn và cưới người chồng thứ 2 Count Serge de Pahlen, sau đó sinh hạ 5 người con nữa.

Thế rồi khi Fiat ngập trong nợ, bà Margherita đã từ bỏ quyền thừa kế để rồi hối hận chứng kiến con mình khôi phục lại công việc kinh doanh. Giờ đây người mẹ này đang quay lại đòi tài sản từ chính con mình.

Tờ Financial Times (FT) cho hay cuộc chiến pháp lý đã kéo dài suốt 20 năm khi bà Margherita tranh chấp khối tài sản hàng tỷ Euro, bao gồm các tác phẩm nghệ thuật của Monet và Picasso cũng như cổ phần của Dicembre, công ty mẹ cuối cùng của tập đoàn niêm yết Exor.

Giá trị tài sản nắm giữ của Dicembre đã tăng 2.700% lên 33 tỷ Euro dưới thời John Elkann kể từ khi ông nội ông qua đời hơn hai thập kỷ trước. 

Tổng giá trị tập đoàn Stellantis đã lên đến 77,2 tỷ Euro, còn thương hiệu Fiat mà bà Margherita từng cho là không sống nổi vì ngập trong nợ thì hiện ước tính có tổng giá trị 28 tỷ Euro.

Hiện Fiat là hãng xe nổi tiếng được Gianni Agnelli xây dựng và thuộc tập đoàn Stellantis, nhưng cái tên Exor cũng có quyền lực chẳng kém khi nắm giữ phần lớn cổ phần của các thương hiệu hạng sang, từ Ferrari cho đến đội bóng Juventus hay hãng sản xuất thiết bị y tế Hà Lan Philips.

Bởi vậy theo giáo sư luật Mauro Orlandi của trường đại học Luiss-Rome, việc Margherita chiếm quyền sở hữu Dicembre và qua đó là Exor sẽ khiến cổ phần bị phân phối trở lại và nhà Elkann sẽ chịu thiệt khi mất đa số quyền kiểm soát tập đoàn.

Thay lòng đổi dạ

Khi Gianni Agnelli qua đời năm 2003, người vợ góa và con gái của ông mỗi người được thừa kế 37,5% cổ phần của Dicembre cũng như tài sản trị giá hàng trăm triệu Euro, từ tác phẩm nghệ thuật đến tài sản ở Italy cũng như nước ngoài.

Trong khi đó, John Elkann trở thành người kế vị được chỉ định bởi Gianni nhưng chỉ được tặng 25% cổ phần công ty.

Năm 2004, do nghi ngờ về khả năng tồn tại của Fiat, vốn đang ngập trong nợ nần, nên Margherita quyết định rời khỏi công việc kinh doanh của gia đình. Bà đồng ý trả 1,2 tỷ Euro để đổi lấy việc chuyển cổ phần của mình trong Dicembre cho mẹ mình và từ bỏ mọi quyền đối với tài sản thừa kế.

Sau thỏa thuận đó, cổ phần Dicembre đã được bán cho những người con gia đình Elkann là Lapo và Ginevra, khiến mỗi người tăng quyền sở hữu cổ phần lên 20% tại đây. Số còn lại của Margherita được bán lại cho John trong vài năm qua, biến người con này thành nhà lãnh đạo thực sự công việc kinh doanh của gia đình.

Thế nhưng bà Margherita đã thay lòng đổi dạ sau thỏa thuận trên vì bất ngờ phát hiện ra rằng tài sản của người cha không chỉ có việc kinh doanh bán xe tại Fiat mà còn hàng trăm triệu Euro được cất giấu ở nước ngoài một cách tinh vi.

Bởi vậy người con gái này đã liên tục đâm đơn kiện chính cha mẹ mình để đòi lại quyền thừa kế tài sản, nhưng đã thua kiện vào năm 2010. Tuy nhiên mối thâm thù gia tộc giữa 4 mẹ con vẫn âm ỉ cho đến tận ngày nay.

Theo thỏa thuận dàn xếp trước đó, bà Margherita cũng phải đóng góp một khoản tiền hàng năm cho người mẹ của mình. Thế nhưng sau khi người mẹ qua đời 5 năm, người con gái này bất ngờ tố cáo mẹ mình không trả thuế cho khoản thu nhập này vào năm 2018-2019.

Đại diện của Margherita nói với FT rằng bà chỉ muốn bảo vệ lợi ích cho 5 người con riêng của chồng thứ 2, đồng thời cố gắng tôn trọng di chúc từ cha mình, đó là chỉ tặng 25% cổ phần Dicembre cho John, còn lại là tài sản hợp pháp của Margherita cùng góa phụ Marella Caracciolo.

Hối hận vì tiền

Các luật sư của John Elkann cho hay bà Margherita đã bán toàn bộ cổ phần thành tiền vào năm 2002 khi cho rằng Fiat không có tương lai. Tại thời điểm này, công ty ngập trong nợ và Margherita cũng chẳng tin tưởng vào tài kinh doanh của những đứa con.

Thế nhưng người mẹ nhanh chóng hối hận khi Fiat kiếm được lợi nhuận nhờ khối tài sản giấu kín tại nước ngoài.

Tuy nhiên luật sư của Margherita phủ nhận câu chuyện này, cho rằng những người con đã dựng chuyện để khích bác mẹ của mình. Tuy nhiên luận điểm này không được công chúng hưởng ứng khi chính góa phụ Marella cũng đã đứng ra kiện con gái Margherita vào năm 2015 nhằm xác minh tính hợp lệ của thỏa thuận năm 2004.

"Tôi nhớ Margherita đã từng nói rằng Fiat cuối cùng sẽ có kết cục giống như Parmalat, tập đoàn thực phẩm Italy sụp đổ vào năm 2003. Thế nhưng sự gia tăng giá trị cổ phần của Dicembre đã khiến cô ấy lật ngược thỏa thuận dàn xếp trước đó", người anh họ Lupo Rattazzi của Margherita nói với FT khi nhận định rằng em mình đã hối hận sau khi cho đi cổ phần thừa kế.

Sự tiếc nuối của bà Margherita là có cơ sở khi John Elkann hiện sở hữu 60% Dicembre, doanh nghiệp mẹ của Exor, và trở thành cổ đông lớn nhất tại tập đoàn Stellantis. Hiện Exor dự kiến sẽ thu về khoảng 700 triệu euro cổ tức sau khi công bố lợi nhuận thường niên kỷ lục 18,6 tỷ Euro vào tháng 2/2024.

Tổng giá trị tài sản của Exor đã tăng từ 1,2 tỷ Euro khi ông nội John qua đời, lên 33 tỷ Euro hiện nay.

Ban đầu các thành viên trong gia đình hy vọng mọi chuyện sẽ được giải quyết êm thấm thông qua đối thoại với người trung gian là con gái Ginevra Elkann. Thế nhưng mọi chuyện đã tan biến trong lễ tang góa phụ Marella, khi cả bà Margherita lẫn John đều tranh cãi nảy lửa trước mặt khách mời.

Luận điểm của Margherita là mẹ cô, góa phụ Marella sống chủ yếu tại Italy những năm cuối đời nên phải tuân theo luật pháp nước này, do đó con cái luôn được hưởng một phần tài sản của cha mẹ bất kể lý do gì.

Thế nhưng góa phụ Marella lại có quốc tịch Thụy Sĩ và thỏa thuận năm 2004 cũng nằm dưới sự bảo vệ của luật pháp Thụy Sĩ, khi chính bà Margherita cũng đang sống tại đây.

Thậm chí trong di chúc của góa phụ Marella được lập vào năm 2011 tại Thụy Sĩ, bà Margherita cũng bị loại khỏi quyền thừa kế.

Tuy nhiên người phụ nữ cuối cùng mang họ Agnelli này không chịu từ bỏ, thậm chí kêu gọi cả 4 người con riêng của chồng thứ 2 tham gia kiện tụng.

Đại chiến gia tộc

Theo FT, nước đi tố cáo đồng phạm trốn thuế của bà Margherita với chính người con John của mình nếu thành công thì có thể tạo nên một sự rối loạn trong nền tảng thống trị của đế chế 122 năm Fiat.

Dù chưa rõ kết cục của vụ đột kích đã nói ở trên ra sao nhưng chắc chắn bà Margherita đã gây chia rẽ sâu sắc gia tộc Fiat. Cả 2 người con Lapo và Ginevra đều đứng về phía anh trai John của mình, đồng thời cắt đứt liên lạc với bà Margherita cùng những người anh em cùng mẹ khác cha.

Những người thân trong gia đình, bạn bè và mối quan hệ của gia tộc Fiat cho biết bà Margherita chưa hề tham gia lĩnh vực kinh doanh của gia đình nên việc xung đột đầy căng thẳng này là không cần thiết. Đồng thời mọi người cũng mong những đứa con thừa kế của Fiat có thể sớm tìm kiếm được sự bình yên trong cuộc chiến tranh giành thừa kế này.

*Nguồn: FT