Hôm nay (5/3), Tòa án nhân dân (TAND) TP Hồ Chí Minh xét xử sơ thẩm bị cáo Trương Mỹ Lan (68 tuổi, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát), cùng chồng là Chu Lập Cơ (68 tuổi) và 84 bị cáo khác trong vụ án, từ ngày 5/3 đến ngày 29/4.
498.000 tỷ đồng tiền thiệt hại, hơn 42.000 bị hại, cùng với số tiền hối lộ lớn nhất từ trước tới nay - những con số này cho thấy tính chất đặc biệt nghiêm trọng của vụ án. Dự kiến phiên tòa kéo dài khoảng 2 tháng với gần 3.000 chỗ ngồi cho các luật sư và người có quyền lợi liên quan trong vụ án.
Bà Trương Mỹ Lan bị xét xử về 3 tội đưa hối lộ, vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và tham ô tài sản.
Trương Mỹ Lan (ngoài cùng bên trái) và nhóm lãnh đạo dưới quyền bị bắt giữ
85 bị cáo còn lại gồm 45 cựu lãnh đạo, cán bộ ngân hàng SCB; 15 cựu cán bộ Ngân hàng Nhà nước; 3 cựu cán bộ Thanh tra Chính phủ; 1 cựu cán bộ Kiểm toán Nhà nước bị Viện Kiểm sát nhân dân tối cao truy tố về các tội: tham ô tài sản, nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng và vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng. 5 người trong số này là cựu lãnh đạo SCB và các chi nhánh, hiện đã bỏ trốn.
Phiên tòa do chánh tòa hình sự Phạm Lương Toản làm chủ tọa. Viện Kiểm sát nhân dân tối cao phân công 10 kiểm sát viên thuộc Viện Kiểm sát nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân TP Hồ Chí Minh giữ quyền công tố tại tòa.
Bị hại trong vụ án là Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) - liên quan đến hành vi sai phạm của bà Lan và đồng phạm. Bà Lan được xác định là bị hại trong vụ ông Nguyễn Cao Trí lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt 1.000 tỷ đồng.
Gần 200 luật sư tham gia bào chữa cho bị cáo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp các bên liên quan. Riêng bà Trương Mỹ Lan có 5 luật sư bào chữa gồm: Phan Trung Hoài, Phan Minh Hoàng, Nguyễn Huy Thiệp, Giang Hồng Thanh, Trương Thanh Đức.
Thời gian qua, TAND TP Hồ Chí Minh đã lên kế hoạch chuẩn bị cho công tác xét xử bao gồm nhân sự, tổ chức, an ninh phiên tòa... Hầu hết các bị cáo đã được di lý từ Hà Nội vào Trại giam T17, huyện Củ Chi.
Theo TAND TP Hồ Chí Minh, vụ án Vạn Thịnh Phát liên quan đến sai phạm trong hoạt động tín dụng tại SCB có gần 2.500 tập tài liệu, đóng trong 104 thùng hồ sơ (nặng khoảng 6 tấn) với khoảng 1 triệu bút lục.
SCB giải ngân hơn 1.066.000 tỷ đồng cho Trương Mỹ Lan và đồng phạm
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, từ năm 2011, bà Lan đã thâu tóm 3 ngân hàng tư nhân để hợp nhất thành Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) và lợi dụng hoạt động của ngân hàng để huy động vốn phục vụ kinh doanh cá nhân. Bà Lan sử dụng SCB như một công ty tài chính để cấp vốn cho hệ sinh thái của Vạn Thịnh Phát.
Với việc sở hữu 91,5% cổ phần của SCB thông qua nhiều cá nhân, bà Lan đã chỉ đạo lãnh đạo ngân hàng cùng cán bộ chủ chốt ở Vạn Thịnh Phát rút tiền của SBC bằng hình thức lập các hồ sơ vay khống, có khi chỉ đạo rút tiền trước, hoàn thiện hồ sơ sau.
Bà Trương Mỹ Lan thời điểm chưa bị bắt giữ
Bà Lan và các đồng phạm bị cáo buộc đã thực hiện một chuỗi hành vi gồm: tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín của mình vào các vị trí chủ chốt tại ngân hàng SCB; thành lập một số đơn vị thuộc ngân hàng SCB chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của Trương Mỹ Lan; thành lập, sử dụng hàng nghìn công ty "ma", thuê nhiều cá nhân; câu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm.
Trong 10 năm liên tiếp, từ 2012 - 2022, SCB đã giải ngân cho nhóm của bà Lan hơn 2.500 khoản vay với tổng số tiền hơn 1.066.000 tỷ đồng, chiếm 93% số tiền cho vay của ngân hàng, 7% còn lại là nhóm khách hàng thông thường.
Đến năm 2022, 875 khách hàng trong nhóm của bà Lan còn gần 1.300 khoản vay, dư nợ tại SCB hơn 677.000 tỷ đồng (483.000 tỷ đồng dư nợ gốc, 193.000 tỷ tiền lãi), nằm trong nhóm không có khả năng thu hồi.
Nhằm hợp thức hóa việc rút tiền và tránh bị phát hiện sai phạm, bà Lan đã chỉ đạo cán bộ ở SCB chuyển tiền giải ngân vào các công ty "ma", sau đó thực hiện rút tiền mặt nhằm cắt đứt dòng tiền.
Cáo trạng xác định, từ tháng 2/2018 - 10/2022, bà Lan đã chỉ đạo lập khống 916 hồ sơ vay vốn của SCB 545.000 tỷ đồng và chiếm đoạt 304.000 tỷ; gây thiệt hại gần 130.000 tỷ đồng tiền lãi phát sinh. Ngoài ra, hành vi của bà Lan còn gây thiệt hại cho SCB hơn 64.600 tỷ đồng.
Đoàn thanh tra nhận số tiền đặc biệt lớn, làm ngơ trước những sai phạm
Theo Cơ quan CSĐT Bộ Công an, hành vi nhận hối lộ, lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ và thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng của đoàn thanh tra tại Ngân hàng SCB cũng là nguyên nhân dẫn đến những sai phạm của Trương Mỹ Lan và SCB nối tiếp sai phạm.
Hai bị can Trương Mỹ Lan và Đỗ Thị Nhàn
Trong thời gian xây dựng, phê duyệt, triển khai kế hoạch tái cơ cấu Ngân hàng SCB giai đoạn 2015 - 2019, Ngân hàng Nhà nước đã chỉ đạo Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng triển khai 3 đoàn thanh tra tiến hành hoạt động thanh tra đối với Ngân hàng SCB gồm: Thanh tra Ngân hàng SCB năm 2014-2015 về việc thanh tra hợp nhất Ngân hàng SCB do Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng TP Hồ Chí Minh (Cục II), Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng tiến hành; Thanh tra Ngân hàng SCB năm 2016 về việc thanh tra giữ hộ vàng, kiểm quỹ vàng tại Ngân hàng SCB do Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng TP Hồ Chí Minh (Cục II), Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng tiến hành và đã ban hành kết luận thanh tra.
Thanh tra Ngân hàng SCB năm 2017 - 2018 do Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với Thanh tra Chính phủ, Kiểm toán Nhà nước, Ủy ban Giám sát tài chính Quốc gia tiến hành và Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng đã ban hành Kết luận thanh tra số 3959 ngày 4/12/2018.
Tuy nhiên, quá trình thanh tra tại Ngân hàng SCB, các cá nhân là lãnh đạo Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, Trưởng đoàn, Phó trưởng đoàn và các thành viên Đoàn thanh tra đã có các sai phạm, vi phạm nghiêm trọng, nhận tiền, quà, lợi ích vật chất từ Ngân hàng SCB, bao che, bưng bít, báo cáo không trung thực, không đầy đủ kết quả thanh tra cho Ngân hàng Nhà nước, để Ngân hàng Nhà nước không có đủ thông tin, tài liệu phục vụ tham mưu, chỉ đạo xử lý các sai phạm của Ngân hàng SCB, ngăn chặn hành vi phạm tội của Trương Mỹ Lan và đồng phạm xảy ra tại Ngân hàng SCB.
Đỗ Thị Nhàn, Vụ trưởng Vụ thanh tra, giám sát các Tổ chức tín dụng (Vụ I), Trưởng đoàn Thanh tra Ngân hàng SCB đã nhận số tiền đặc biệt lớn lên đến 5,2 triệu USD. Cùng với đó, từ tháng 4/2016 đến 1/1/2018, Nguyễn Văn Hưng, Phó Chánh thanh tra phụ trách Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng đã nhiều lần nhận quà là tiền từ lãnh đạo SCB tổng cộng 390.000 USD (tương đương 8,7 tỉ đồng). Trong đó, riêng thời gian thực hiện thanh tra, ông Hưng nhận 310.000 USD.
Đoàn thanh tra nhận số tiền đặc biệt lớn, làm ngơ trước những sai phạm của Trương Mỹ Lan và SCB VTV.vn - Trưởng đoàn, Phó trưởng đoàn và các thành viên Đoàn thanh tra đã có các sai phạm, vi phạm nghiêm trọng, nhận tiền, quà, lợi ích vật chất từ SCB.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!