Ngày 13-3, Hạ viện Mỹ đã bỏ phiếu thông qua dự luật cho ByteDance, công ty mẹ của TikTok, thời hạn sáu tháng để thoái vốn khỏi TikTok, nếu không ứng dụng này sẽ bị cấm hoàn toàn tại Mỹ.

Dự luật là biện pháp mới nhất trong loạt động thái của Mỹ nhằm giải quyết những lo ngại về an ninh quốc gia mà Washington cho là xuất phát từ Trung Quốc. Theo giới chức Mỹ, ByteDance có khả năng chuyển thông tin cá nhân của 170 triệu người dùng Mỹ cho chính phủ Trung Quốc.

Dự luật được thông qua áp đảo nhưng vẫn gây tranh cãi

Dự luật hôm 13-3 được thông qua với tỉ lệ ủng hộ áp đảo 352 phiếu thuận/65 phiếu chống, đánh dấu lần bỏ phiếu mà đài CNN mô tả là “thể hiện tinh thần lưỡng đảng hiếm hoi” của các hạ nghị sĩ Cộng hòa và Dân chủ.

“Các ứng dụng như TikTok cho phép Trung Quốc đưa nội dung có hại đến giới trẻ Mỹ và tham gia các hoạt động ác ý, chẳng hạn như thu thập thông tin vị trí, thói quen mua hàng, liên hệ và dữ liệu nhạy cảm của người Mỹ. Cuộc bỏ phiếu lưỡng đảng hôm nay thể hiện sự phản đối của Quốc hội đối với những nỗ lực của Trung Quốc trong việc thao túng người Mỹ” - Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói sau cuộc bỏ phiếu.

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện Steve Scalise cùng nhiều hạ nghị sĩ đã bày tỏ vui mừng khi dự luật được thông qua, cho rằng dự luật là một “chiến thắng cho các gia đình trên khắp nước Mỹ”.

Tuy nhiên, vẫn có một số ý kiến phản đối dự luật. Nhiều nhà lập pháp lo ngại rằng quyền tự do ngôn luận sẽ bị ảnh hưởng nếu TikTok bị cấm và gọi động thái của Hạ viện là một nỗ lực đột ngột và không mang lại cải cách có ý nghĩa.

“Thay vì nhắm mục tiêu vào một công ty trong một quy trình vội vã, Quốc hội nên thông qua các biện pháp bảo vệ dữ liệu toàn diện và làm tốt hơn việc thông báo cho người dân về những mối đe dọa mà các công ty này có thể gây ra cho an ninh quốc gia” - Hạ nghị sĩ Barbara Lee viết trên X (trước đây là Twitter).

Phía TikTok cho rằng kết quả bỏ phiếu của Hạ viện Mỹ là “đáng thất vọng” và khuyến khích người dùng lên tiếng phản đối dự luật. “Trong vài năm qua, chúng tôi đã đầu tư để giữ an toàn cho dữ liệu của bạn và nền tảng của chúng tôi không bị thao túng từ bên ngoài. Chúng tôi đã cam kết rằng sẽ tiếp tục làm như vậy. Đạo luật này nếu được ký thành luật sẽ dẫn đến lệnh cấm TikTok ở Mỹ. Nó cũng sẽ lấy đi hàng tỉ USD từ những người sáng tạo nội dung và doanh nghiệp nhỏ” - theo ông Châu Thụ Tư, Giám đốc điều hành TikTok.

Trung Quốc ngày 13-3 mô tả yêu cầu của Mỹ về việc ByteDance thoái vốn khỏi TikTok là “hành động bắt nạt”. “Mặc dù Washington không tìm thấy bằng chứng về việc TikTok gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia Mỹ nhưng họ vẫn chưa bao giờ ngừng bám đuổi TikTok. Điều này cuối cùng sẽ phản tác dụng đối với chính nước Mỹ” - người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân nhấn mạnh.

Hiện chưa rõ tương lai của TikTok sẽ thế nào khi dự luật đã được trình lên Thượng viện. Trong tuyên bố đưa ra sau cuộc bỏ phiếu của Hạ viện, lãnh đạo đa số Thượng viện Chuck Schumer không cho biết liệu Thượng viện sẽ bỏ phiếu về dự luật này hay không, chỉ nói rằng Thượng viện “sẽ xem xét”.

Tác động của TikTok đến cuộc bầu cử Mỹ

TikTok và cuộc bầu cử Mỹ - hai thứ tưởng chừng không liên quan nhưng lại gắn kết với nhau khó ngờ sau cuộc bỏ phiếu vừa qua của Hạ viện.

Nhiều người cho rằng tương lai của TikTok giờ đây phụ thuộc rất nhiều vào kết quả cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sắp tới - nơi gần như là cuộc đua song mã giữa đương kim Tổng thống Joe Biden và người tiền nhiệm Donald Trump.

Tổng thống Biden cuối tuần trước tuyên bố ông sẽ ký dự luật về TikTok thành luật nếu Quốc hội Mỹ thông qua. Người phụ trách công tác báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre ngày 13-3 cho biết chính quyền Tổng thống Biden muốn thấy “Thượng viện hành động nhanh chóng” về dự luật TikTok.

Trong khi đó, đối thủ của ông Biden - ông Trump lại đứng về phía TikTok. Cựu tổng thống đã có màn “quay xe” đáng chú ý khi từng nhiều lần đe dọa cấm TikTok lúc còn đương nhiệm nhưng giờ lại lên tiếng bảo vệ nền tảng này.

“TikTok nhiều mặt xấu nhưng cũng có nhiều mặt tốt. Thành thật mà nói, có rất nhiều người dùng yêu thích TikTok và có thể nhiều trẻ em sẽ phát điên nếu không có TikTok” - ông Trump nói trong cuộc phỏng vấn ngày 11-3.

Giải thích quan điểm của mình, ông Trump cho biết nếu không có TikTok, Facebook sẽ mạnh hơn và ông xem “Facebook là kẻ thù của mọi người”. Cựu tổng thống Mỹ cho rằng ông chủ Facebook Mark Zuckerberg đã tạo điều kiện cho nỗ lực gian lận bầu cử năm 2020, khiến ông thất bại trước ông Biden. Ngoài ra, cũng có tin rằng một tỉ phú tài trợ cho đảng Cộng hòa có cổ phần lớn trong ByteDance khiến ông Trump không muốn “làm căng” với TikTok.

Ở chiều ngược lại, kết quả cuộc bầu cử Mỹ cũng chịu tác động đáng kể từ dự luật TikTok. Theo tờ The Washington Post, ngay khi dự luật được Hạ viện thông qua, có rất nhiều cuộc gọi đến Văn phòng Quốc hội Mỹ để phản đối dự luật, đa phần trong đó là những người trẻ.

CNN ngày 13-3 dẫn lời Summer Lucille - nhà sáng tạo nội dung trên TikTok với hơn 1,4 triệu người theo dõi nói rằng dự luật về TikTok sẽ ảnh hưởng trực tiếp việc cô bỏ phiếu cho ai vào tháng 11.

“Các nghị sĩ đang bỏ phiếu chống lại Tu chính án thứ nhất về tự do ngôn luận cũng như chống lại hoạt động kinh doanh của tôi. Vì vậy, tôi phải nói rằng điều này sẽ ảnh hưởng lớn đến việc tôi bỏ phiếu cho ai” - Lucille nói.

Các quan chức Mỹ cũng bày tỏ lo ngại rằng quyết định cấm TikTok sẽ dẫn đến những kết quả khó lường từ nhóm cử tri trẻ. “Bất kỳ nền dân chủ nào nghĩ rằng họ có thể cấm hoàn toàn TikTok, họ sẽ mất mọi cử tri dưới 35 tuổi mãi mãi theo đúng nghĩa đen” - theo Bộ trưởng Thương mại Mỹ Gina Raimondo.

Đồng quan điểm, Chủ tịch Ủy ban Tư pháp Thượng viện Mỹ Dick Durbin cảnh báo ông Biden: “Việc loại bỏ một nhóm lớn cử tri trẻ không phải là chiến lược tái tranh cử đáng xem xét”.•