Ở góc độ của chủ đầu tư - những đơn vị phát triển nhà ở xã hội (NƠXH), hiện mới chỉ có 7 dự án được giải ngân. Vướng mắc nằm ở cả thủ tục vay vốn lẫn thủ tục xây dựng dự án. Đến thời điểm này, các địa phương mới công bố được 68 dự án đủ điều kiện vay theo Chương trình ưu đãi 120.000 tỷ đồng. Phần còn lại khoảng 60 dự án chưa được rà soát hay đã rà soát và không đủ điều kiện, cần các địa phương sớm làm rõ.

Tại một dự án đăng ký vay 120 tỷ đồng vay vốn từ gói hỗ trợ 120.000 tỷ cho vay mua nhà ở xã hội, Đây cũng là 1 trong số những dự án hiếm hoi đã được giải ngân 100% trong thời gian qua. Việc được giải ngân sớm đã giúp đưa hơn 1.000 căn hộ hoàn thành và đưa vào sử dụng đúng tiến độ. Hiện vẫn còn rất nhiều dự án đang chờ được giải ngân từ gói hỗ trợ này.

Nhiều doanh nghiệp xây dựng dự án nhà ở xã hội mong muốn dùng chính dự án đang triển khai để thế chấp. Tuy nhiên do là nhà ở xã hội, các ngân hàng có phần e ngại về giá trị và trình tự khi cần phát mại tài sản. Doanh nghiệp nếu không có tài sản khác để đem ra thế chấp, thì việc vay vốn cũng không dễ dàng.

"Thông thường các nhà ở xã hội thì phải có 20% diện tích giữ lại cho thuê sau 5 năm mới có quyền chuyển nhượng, thì đây là cái phần căn hộ đang nằm dưới sự quản lý của chủ đầu tư, cũng là một cái nhóm tài sản để mà chủ đầu tư có thể đảm bảo. Sau 5 năm thì doanh nghiệp mới bắt đầu bán nhóm nhà này. Vậy thì thời gian trả nợ gốc phù hợp nhất là sau 5 năm thì khi bắt đầu bán cái nhóm sản phẩm này thì trả vào gốc", ông Phạm Tiến Dũng - Chủ tịch HĐQT Công ty CP Xây dựng Cát Tường cho biết.

Ngoài ra, việc địa phương chậm giao đất sạch cũng khiến các dự án khó đáp ứng được điều kiện vay vốn. Chưa kể có trường hợp vướng dịch Covid, thời gian triển khai dự án kéo dài hơn so với cấp phép ban đầu và cần được gia hạn đầu tư thì mới đủ tính pháp lý để vay vốn.

"Địa phương nào có sự quan tâm đến NƠXH thì địa phương đó sẽ thuận lợi trong quá trình triển khai", ông Nguyễn Việt Hùng - Chủ tịch HĐTV Tổng Công ty Đầu tư phát triển nhà và đô thị - HUD cho biết.

Hiện Bộ Xây dựng đã có văn bản gửi UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khẩn trương rà soát và làm rõ nguyên nhân khiến dự án không đủ điều kiện vay vẫn còn rất lớn. Đồng thời khẩn trương hoàn thiện các chính sách đi kèm nhằm sớm đưa Luật nhà ở năm 2023 vào thực tiễn để giải toả nhiều vướng mắc lâu nay.

Ông Hà Quang Hưng - Phó Cục trưởng Cục quản lý nhà và Thị trường Bất động sản, Bộ Xây dựng cho biết: "Xây dựng hoàn thiện các Nghị định cũng như là các Thông tư hướng dẫn, để làm sao mà trình được Chính phủ ban hành ngay trong tháng 5 để làm sao có hiệu lực từ 1/7 trên cơ sở đó Chính phủ sẽ có cơ sở đề xuất với Quốc hội cho Luật đất đai, Luật nhà ở, kinh doanh bất động sản có hiệu lực sớm hơn".

Mới đây nhất, các ngân hàng đã cam kết: cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền cam kết là khoảng 7.000 tỷ đồng. Ngân hàng Nhà nước cũng khẳng định: quan điểm cho vay, giải ngân của gói tín dụng 120.000 tỷ đồng là đúng mục tiêu, đúng đối tượng. Những dự án đủ điều kiện thì phải được giải ngân ngay.

Ông Đào Minh Tú - Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước cho biết: "Tôi đề nghị Ngân hàng Trung ương, Ngân hàng Nhà nước các tỉnh, thành phố có số điện thoại đường dây nóng, để cả những doanh nghiệp thuộc đối tượng thụ hưởng gói 120 nghìn tỷ nếu như không tiếp cận được mà đủ điều kiện thì doanh nghiệp gọi điện về Ngân hàng Nhà nước để chúng tôi sẽ xử lý từng trường hợp vướng mắc mà không được xử lý. Tuy nhiên phải đủ điều kiện".

Cần phải nhấn mạnh rằng: gói tín dụng 120 nghìn tỷ đồng chỉ là chất xúc tác, chứ không thể giải quyết được hết những vướng mắc để hiện thực hoá mục tiêu phát triển 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030. Hiện cả nước đã quy hoạch hơn 1.200 khu đất với quy mô hơn 8.000 héc-ta làm nhà ở xã hội, tăng thêm hơn 5.000 héc-ta so với trước đây. Hiện Chính phủ cũng yêu cầu các địa phương cần đưa các chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hằng năm, qua đó sẽ đảm bảo triển khai sát với thực tế.

* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!