Hội nghị Thủ tướng Chính phủ gặp mặt cộng đồng doanh nghiệp FDI và Diễn đàn doanh nghiệp Việt Nam thường niên (VBF 2024) với chủ đề “Doanh nghiệp FDI tiên phong thực hiện Chiến lược tăng trưởng xanh” đã diễn ra vào sáng 19/3.

Tại hội nghị, đại diện của các hiệp hội thuộc khối doanh nghiệp FDI đã có những trao đổi về một số khuyến nghị nhằm cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh tại Việt Nam, trong đó có vấn đề liên quan đến năng lượng.

Thiếu điện gây cản trở lớn trong thu hút FDI

Ông Joseph Uddo - Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp Hoa Kỳ tại Việt Nam (AmCham) cho biết, các thành viên AmCham có hoạt động kinh doanh đa dạng trong lĩnh vực kinh tế ở Việt Nam. Dù thời gian qua, một số thủ tục hành chính được loại bỏ và đơn giản hóa, tuy nhiên một số luật và quy định mới vẫn tiếp tục đưa ra các thủ tục hành chính mới.

“Các thành viên Amcham phải đối mặt với sự chậm trễ trong thủ tục phê duyệt và các gánh nặng hành chính tốn thời gian. Điều này gây cản trở hoặc đình trệ các dự án của họ và ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh của Việt Nam”, ông Joseph Uddo nói.

Bên cạnh đó, Chủ tịch AmCham hoan nghênh việc Chính phủ tập trung vào tăng trưởng chuỗi cung ứng, thu hút đầu tư và sản xuất công nghệ cao. Song nếu không có nguồn điện ổn định, giá cả phải chăng, và nguồn cung cấp điện bền vững, nhiều mục tiêu được thảo luận hôm nay sẽ khó có thể đạt được.

“Một trong các nhu cầu chính của tất cả các doanh nghiệp và bất kỳ nhà đầu tư trong tương lai đó là nhu cầu về sự ổn định của nguồn cung cấp năng lượng và khả năng tiếp cận năng lượng tái tạo ngay lập tức”, ông chia sẻ.

Chủ tịch AmCham cho rằng, cần tiếp tục đối thoại giữa Bộ Công Thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) và các bên liên quan trong khu vực tư nhân để có thể đưa ra các giải pháp khả thi ngắn hạn và dài hạn để Việt Nam đáp ứng nhu cầu an ninh năng lượng, bao gồm thúc đẩy phê duyệt các dự án khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) quy mô lớn nhằm hỗ trợ an ninh năng lượng.

“Cơ sở hạ tầng năng lượng không thể được thiết lập trong một sớm một chiều và việc lập kế hoạch cho sự tăng trưởng bền vững của Việt Nam cần phải được thực hiện ngay từ bây giờ”, Chủ tịch AmCham nhấn mạnh.

Đưa ra khuyến nghị, ông Joseph Uddo mong Chính phủ xem xét điều chỉnh các thỏa thuận mua bán điện (PPA) theo tiêu chuẩn quốc tế để tạo điều kiện cho các tổ chức đa phương và tổ chức tài chính phát triển cho vay các dự án lớn về chuyển đổi năng lượng và lĩnh vực năng lượng tái tạo.

Ông Hong Sun - Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Hàn Quốc tại Việt Nam (KoCham) cũng nhắc lại, trong thời gian từ tháng 6-7/2023, nhiều khu vực ở miền Bắc Việt Nam xảy ra tình trạng bị cắt điện do thiếu điện và ở một số khu công nghiệp đã tiến hành cắt điện có báo trước với tần suất khoảng 1-2 lần/tuần.

Vị này nói rằng, Chính phủ Việt Nam cũng nhận thức được rằng hiện tượng thiếu điện như vậy là yếu tố gây trở ngại lớn cho việc thu hút FDI và nâng cao năng lực cạnh tranh sản xuất của doanh nghiệp Việt Nam, đồng thời đã có nhiều nỗ lực nhằm đề ra giải pháp.

Tuy nhiên, Chủ tịch KoCham nói rằng, đây là vấn đề “khó có thể giải quyết được trong thời gian ngắn”.

“Các doanh nghiệp Hàn Quốc mong muốn đầu tư vào Việt Nam, đặc biệt các doanh nghiệp công nghệ cao như bán dẫn đang chỉ ra rằng hiện tượng thiếu điện của Việt Nam là một trong những yếu tố lớn khiến họ chần chừ trong việc đưa ra quyết định đầu tư”, ông Hong Sun nói.

Theo đại diện KoCham, các công ty Hàn Quốc hiện rất quan tâm đến các ngành sử dụng nhiều công nghệ, phù hợp với xu hướng thân thiện môi trường như điện mặt trời áp mái, tuy nhiên họ đang ngần ngại việc tiến hành đầu tư do việc cung cấp điện không ổn định và các quy định pháp luật liên quan chưa rõ ràng.

“Đề nghị Chính phủ Việt Nam có phương án cung cấp điện thông suốt trong các khu công nghiệp để các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, trong đó có doanh nghiệp Hàn Quốc có thể duy trì hoạt động sản xuất ổn định”, Chủ tịch KoCham kiến nghị.

Hỗ trợ thúc đẩy các dự án điện gió ngoài khơi

Cũng nêu kiến nghị, ông Muto Shiro – Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp Nhật Bản tại Việt Nam (JCCI) cho rằng, Việt Nam cần thiết lập các hệ thống pháp lý và hướng dẫn thực hiện quan trọng càng sớm càng tốt nhằm đảm bảo tiến độ suôn sẻ cho các dự án phát triển điện lực.

Đồng thời, cần ưu tiên các biện pháp và giải pháp chính sách nhằm hiện thực hóa năng lượng tái tạo quy mô lớn, đặc biệt là các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn đầy tiềm năng ở Việt Nam.

Ví dụ trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi, ông Muto Shiro cho rằng, sẽ có lợi nếu cải thiện hệ thống pháp lý liên quan đến việc sử dụng khu vực biển và xây dựng lộ trình phát triển, bao gồm các phương pháp lựa chọn đơn vị khai thác kinh doanh. Nhờ đó, dự kiến sẽ thu hút sự tham gia của các công ty, tổ chức tài chính nước ngoài có chuyên môn vào các dự án năng lượng tái tạo quy mô lớn để có thể sớm triển khai các dự án này.

Ngoài ra, JCCI cũng đề xuất xây dựng các quy trình cụ thể để thúc đẩy việc sử dụng các tấm pin mặt trời trên mái nhà tự sản tự tiêu sử dụng điều khiển dòng điện ngược. Cùng với đó, nới lỏng các điều kiện tham gia Hợp đồng Mua bán điện trực tiếp (DPPA) đối với năng lượng tái tạo và xem xét cơ chế định giá hiện tại đối với sản xuất điện sinh khối/điện từ chất thải.