Theo dự thảo mới đây, Bộ Tài chính muốn sửa đổi Thông tư 120/2020 để cho phép nhà đầu tư tổ chức nước ngoài có thể giao dịch không ký quỹ 100% tiền.
Để thực hiện, các công ty chứng khoán phải đánh giá năng lực của khách hàng nhằm xác định mức ký quỹ theo thỏa thuận. Nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thực hiện ký quỹ bằng tiền và thanh toán đầy đủ với giao dịch mua chứng khoán.
Trường hợp nhà đầu tư tổ chức nước ngoài thiếu tiền, công ty chứng khoán nơi nhà đầu tư đặt lệnh sẽ chịu trách nhiệm thanh toán đối với phần thiếu hụt thông qua tài khoản tự doanh. Công ty chứng khoán thực hiện bán chứng khoán ngay khi về tài khoản tự doanh của mình. Chênh lệch phát sinh sẽ được thực hiện theo thỏa thuận tại hợp đồng giữa đôi bên.
Bộ Tài chính cũng quy định ngân hàng lưu ký nơi nhà đầu tư tổ chức nước ngoài mở tài khoản lưu ký chứng khoán sẽ chịu trách nhiệm thanh toán số tiền thiếu hụt trong trường hợp xác nhận sai số dư tiền gửi của khách hàng với công ty chứng khoán, dẫn tới thiếu tiền thanh toán giao dịch chứng khoán.
"Trong trường hợp cần thiết để ổn định thị trường, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước có quyền tạm ngừng dịch vụ giao dịch không ký quỹ 100% tiền của nhà đầu tư tổ chức nước ngoài", dự thảo nêu.
Nhà đầu tư đang theo dõi thị trường tại một công ty chứng khoán, quận 1 (TP HCM). Ảnh: Quỳnh Trần
Riêng cổ phiếu của các công ty chứng khoán nhận lệnh mua hoặc các công ty con, công ty liên kết, công ty mẹ, vẫn phải ký quỹ 100%.
Nhà đầu tư nước ngoài phải ký quỹ 100% tiền giao dịch được xem là nút thắt lớn nhất trong việc nâng hạng thị trường chứng khoán. Các chuyên gia và đơn vị phân tích đều cho rằng yêu cầu này gây khó khăn và ảnh hưởng lợi ích nhà đầu tư ngoại vì giao dịch thành công hay không, họ vẫn phải chịu ảnh hưởng từ chênh lệch tỷ giá, đặc biệt là các tổ chức đầu tư lớn.
Trên thế giới, hiện còn rất ít thị trường sử dụng cơ chế ký quỹ trước khi giao dịch. Thay vào đó, họ sử dụng tài sản đảm bảo để giảm thiểu rủi ro.
Việt Nam đặt mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi vào năm 2025. Đầu tháng 3, Sở Giao dịch chứng khoán TP HCM (HoSE) đã chạy thử hệ thống công nghệ thông tin mới KRX giúp mua - bán cổ phiếu trong ngày (T+0). Các động thái trên được nhiều nhà đầu tư, công ty chứng khoán và các đơn vị phân tích đánh giá cao, kỳ vọng sẽ trở thành "ngọn gió đông" mới cho thị trường trong dài hạn.
Tất Đạt