Rác nhựa có mặt ở khắp mọi nơi - Ảnh: Geographical
Vi nhựa và nhựa nano (MNP) có mặt ở khắp mọi nơi và có thể xâm nhập vào cơ thể thông qua đường hô hấp và tiêu hóa.
Các nghiên cứu trước đây cho thấy những hạt MNP nhỏ (có kích thước dưới 10 micromet) được tìm thấy trong vỏ chai nhựa có khả năng xâm nhập tốt hơn. Những nghiên cứu trên tế bào trong phòng thí nghiệm và trên chuột cũng cho thấy các hạt này có thể xâm nhập vào màng tế bào, tích tụ bên trong tế bào và tác động đến tế bào, song cơ chế MNP tích tụ trong tế bào vẫn chưa được hiểu rõ.
Tuy nhiên nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Chemosphere cho thấy MNP có thể truyền từ tế bào này sang tế bào khác qua quá trình phân bào.
Nhóm nghiên cứu đã cho các tế bào ung thư đại trực tràng khác nhau tiếp xúc với các hạt MNP kích cỡ khác nhau trong các đĩa thí nghiệm. Đồng tác giả nghiên cứu Verena Pichler từ ĐH Vienna (Áo) nói họ tập trung vào tế bào ung thư đại trực tràng là vì tỉ lệ mắc bệnh này ngày càng tăng.
Nhóm cũng tập trung vào loại nhựa phổ biến nhất là polystyrene. Họ đánh dấu các phân tử nhựa bằng huỳnh quang và theo dõi chúng.
Họ nhận thấy các hạt có đường kính 10 micromet (hạt vi nhựa có kích thước lớn nhất trong thử nghiệm) không thể xâm nhập vào tế bào, trong khi những hạt nhỏ hơn có thể đi vào và tích tụ bên trong tế bào.
Nhóm cũng phát hiện các hạt vi nhựa có thể tồn tại trong các tế bào ung thư đã trải qua quá trình phân bào, cũng như việc các tế bào chứa MNP có tính di động cao hơn các tế bào không chứa MNP.
Khả năng di chuyển của tế bào ung thư sẽ giúp chúng lây lan sang các cơ quan khác trong cơ thể hay còn gọi là di căn. Do đó, MNP có thể thúc đẩy sự di căn của ung thư.
Phát hiện "đáng lo ngại"
Nghiên cứu trên vẫn có một số hạn chế do nhóm nghiên cứu các tế bào ung thư được nuôi trong các đĩa thí nghiệm chứ không phải trong sinh vật sống ở môi trường tự nhiên, và hạt vi nhựa trong thí nghiệm cũng khác hạt vi nhựa trong môi trường bên ngoài.
Tuy nhiên theo nhà khoa học Nicholas Zyg Chartres làm việc tại ĐH California (Mỹ) và ĐH Sydney (Úc) và không liên quan đến nghiên cứu nói trên, những phát hiện trên vẫn "rất đáng lo ngại".
"Đây là dấu hiệu cảnh báo sớm để chúng ta hành động", ông Chartres nói với trang LiveScience ngày 22-3.
Nhóm nghiên cứu cho biết sẽ tiếp tục các thí nghiệm trên những loại vi nhựa gần với loại được tìm thấy trong môi trường tự nhiên hơn.
Hạt vi nhựa tích tụ dày đặc ngoài khơi Nhật Bản, chuyện gì xảy ra?Hạt vi nhựa tích tụ dày đặc ngoài khơi Nhật Bản khiến nhiều nhà khoa học lo lắng, nhất là khi mức độ ô nhiễm nhựa tại đây cao gấp 260 lần Địa Trung Hải, từng được coi là nơi ô nhiễm nhất.