Tuy nhiên thực tế chúng ta còn lúng túng khi xử lý những tình huống nguy cấp hoặc ngại phiền hà khi những việc mình làm có thể khiến sức khỏe người gặp nạn nguy hiểm hơn.

Còn sợ phiền hà, sơ cứu không đúng cách

Trường hợp ông Jean (du khách quốc tịch Ấn Độ) đột ngột ngã gục trong nhà hàng ở TP Đà Nẵng được nữ điều dưỡng Đặng Thị Hạ (điều dưỡng Trung tâm cấp cứu A9, Bệnh viện Bạch Mai) cấp cứu tại chỗ kịp thời nhận nhiều lời tán dương và khen ngợi của cộng đồng mạng.

Đây là số ít trường hợp may mắn khi gặp nạn ngoài cộng đồng nhưng vô tình có người chuyên môn y tế bên cạnh. Còn phần lớn các trường hợp gặp nạn thì người sơ cứu ban đầu chỉ có thể chính là người dân, thân nhân...

Không ít trường hợp sơ cứu ban đầu sai cách khiến tình trạng bệnh của nạn nhân nặng hơn. Điển hình như sai lầm khi xử lý trẻ ngạt nước, đuối nước được giới bác sĩ liên tục cảnh báo khi phụ huynh bỏ nhiều thời gian cho việc xốc nước cho trẻ.

Bác sĩ Nguyễn Minh Tiến - phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng thành phố - cho rằng động tác này sai vì thường lượng nước vào phổi của nạn nhân rất ít, không phải phổi chứa đầy nước như người dân thường nghĩ. Việc xốc nước còn làm chậm thời gian cấp cứu thổi ngạt, ấn tim.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, bác sĩ Nguyễn Thiên Trung, khoa cấp cứu Bệnh viện quận Gò Vấp (TP.HCM), cho rằng hiện nhiều người làm việc tại các cơ quan, xí nghiệp, công ty đều được học và thực hành sơ cấp cứu trong các buổi tập huấn. Tuy nhiên, thực tế tâm lý chung của người dân là còn e ngại vì sợ phiền phức nếu chẳng may việc sơ cứu của mình khiến nạn nhân nguy kịch hơn.

Với riêng tình huống gặp nạn nhân ngưng tim, theo bác sĩ Trung, để sơ cứu nạn nhân cần áp dụng kỹ thuật ép tim. Đây là kỹ thuật khó, thường người có chuyên môn hoặc người được tập huấn thuần thục mới thực hiện đúng kỹ thuật. Với người dân, trong tình huống này có thể hỗ trợ cho nạn nhân nằm xuống và nằm nghiêng, song song đó nhanh chóng gọi xe cấp cứu 115.

"Trong tất cả các tình huống gặp nạn nguy kịch, nhận thấy rất khó sơ cứu, cách tốt nhất là người dân nhanh chóng gọi cấp cứu 115, đồng thời hô to "Có ai là nhân viên y tế không, có người cần sự hỗ trợ?" để nạn nhân được sơ cứu đúng cách, trước khi được đưa đến bệnh viện", bác sĩ Trung hướng dẫn.

Người dân tham gia sơ cấp cứu, tăng cơ hội sống cho bệnh nhân

Trong đề án phát triển hệ thống cấp cứu ngoài bệnh viện tại TP.HCM theo hướng chuyên nghiệp từ nay đến 2030 và sau đó vừa được UBND TP.HCM phê duyệt, TP sẽ tập trung đẩy mạnh phổ cập kiến thức, năng lực thực hành sơ cứu cho người dân ở những tình huống thường gặp.

Đặc biệt sẽ triển khai các chương trình phổ cập sơ cấp cứu cho cộng đồng gồm: công nhân các khu công nghiệp, khu chế xuất, hướng dẫn viên du lịch, lực lượng dân quân tự vệ, học sinh, sinh viên...

Ông Nguyễn Duy Long - giám đốc Trung tâm Cấp cứu 115 - đánh giá trong những trường hợp khẩn cấp, việc người dân tham gia cấp cứu là cực kỳ quan trọng. Trong thời gian chờ xe cứu thương đến, người dân nên có được kỹ năng sơ cứu căn bản sẽ duy trì sự sống cho người bệnh.

Chính người dân là những người đầu tiên chứng kiến được sự việc, nếu mỗi người biết cách sơ cứu sẽ tiết kiệm được thời gian vàng, bởi nhiều trường hợp nếu đợi xe cứu thương đến chắc chắn sẽ không kịp.

"Lực lượng sơ cứu ban đầu rất quan trọng. Tuy nhiên lực lượng người dân được đào tạo sơ cấp cứu ban đầu ở nước ta vẫn còn rất hạn chế.

Hiện nay chủ yếu người dân nếu muốn tham gia các lớp tập huấn sơ cứu ban đầu có thể đăng ký các lớp tại Trung tâm Cấp cứu 115, Hội Chữ thập đỏ, nơi phổ biến cấp cứu đúng cách chưa nhiều. Chính điều này khiến người dân ngại sơ cứu vì sợ rơi vào tình huống xấu hoặc sơ cứu sai cách", bác sĩ Long cho biết.

Bác sĩ Long cho biết thêm, TP.HCM đang hướng đến xây dựng cơ chế, chính sách khen thưởng cho người dân tham gia cấp cứu ban đầu, tránh tâm lý e ngại. Một số nơi ở nước ngoài cũng đã có luật để bảo vệ người sơ cứu cho người bệnh như miễn trừ, không gây phiền phức khi sơ cứu.

Các địa phương cần mở rộng thêm nhiều các lớp tập huấn, buổi diễn tập, phổ cập kiến thức sơ cứu trong cộng đồng liên tục để người dân dễ dàng tham gia.