Lithuania đã quyết định mở văn phòng thương mại tại Đài Loan và đang xem xét việc rời khỏi khối liên kết với Trung Quốc, tờ South China Morning Post đưa tin.
Ngày 3-3, Bộ Kinh tế và Đổi mới Lithuania thông báo văn phòng thương mại Lithuania tại Đài Loan sẽ được lập ra vào cuối năm nay nhằm “tăng cường và đa dạng hóa hoạt động đối ngoại kinh tế ở khu vực châu Á”.
Đây là một động thái có thể khoét sâu rạn nứt trong khối liên kết mà Trung Quốc đề xuất với nhóm các quốc gia Đông và Trung Âu từ năm 2012, còn được gọi là “nhóm 17+1”.
Ngày 3-3, đài truyền hình LRT của Lithuania cho biết Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis nhận xét rằng Vilnius “hầu như không nhận được lợi ích gì” khi tham gia “nhóm 17+1”.
Ngoại trưởng Lithuania Gabrielius Landsbergis. Ảnh: CNA
“Tôi không nói rằng chúng ta sẽ rời nhóm và đó là sự kết thúc (đối với “nhóm 17+1” - PV) nhưng chúng ta nên thực sự cân nhắc đâu mới là cách hữu hiệu để xây dựng mối quan hệ với Trung Quốc” - ông Landsbergis nói tiếp.
Tuy nhiên, theo hãng thông tấn Đài Loan CNA, Ủy ban Đối ngoại của Nghị viện Lithuania đã thống nhất rằng quốc gia này nên rời khỏi “nhóm 17+1” và muốn mở rộng quan hệ với Đài Loan.
Phó Giáo sư Konstantinas Andrijauskas, chuyên về nghiên cứu châu Á tại Đại học Vilnius, dự đoán rằng muộn nhất là trong tuần sau, Lithuania sẽ thông báo rời khỏi “nhóm 17+1”.
Ông Andrijauskas cho rằng quyết định này đã được quốc hội và chính phủ Lithuania thống nhất nhưng còn chưa công bố do chưa thể chắc chắn hai quốc gia còn lại ở vùng Baltic là Estonia và Latvia hành động tương tự hay không.
“Vì thành quả kinh tế của sự hợp tác (với Trung Quốc - PV) là rất nhỏ còn phí tổn chính trị đang ngày càng tăng cao hơn, các quốc gia Đông và Trung Âu đang xem xét lại thái độ của họ đối với Bắc Kinh” - nhà phân tích Alicja Bachulska thuộc Trung tâm Nghiên cứu châu Á tại Đại học Nghiên cứu chiến tranh (Ba Lan) nhận định.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành Viện Nghiên cứu châu Á của vùng Trung Âu tại Slovakia, ông Matej Simalcik lưu ý rằng vẫn còn nhiều quốc gia trong “nhóm 17+1”, nhất là ở khu vực nam Đông Âu và vùng Balkan, muốn duy trì quan hệ với Trung Quốc, do đó định dạng hợp tác này sẽ khó bị giải thể hoàn toàn.
Lithuania nằm trong nhóm sáu quốc gia đã không có nguyên thủ quốc gia tham gia hội nghị trực tuyến của “nhóm 17+1” hồi tháng trước. Cuộc họp có sự tham gia của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.
Chuyên gia nghiên cứu Đài Loan, ông Richard Bush cảnh báo sau khi công bố quyết định mở văn phòng thương mại tại Đài Loan, Lithuania cần chuẩn bị trước để đối phó với những phản ứng gay gắt mà phía Trung Quốc có thể thực hiện.
Đại sứ quán Trung Quốc tại Vilnius chưa có bình luận về thông tin này.
Trước đó, Lithuania cũng bị Bắc Kinh chỉ trích vì cấm Nuctech - công ty Trung Quốc thuộc sở hữu nhà nước chuyên sản xuất các thiết bị giám sát an ninh - tham gia các gói thầu tại ba sân bay ở quốc gia vùng Baltic này.
Trong số 17 quốc gia Trung và Đông Âu, bốn nước đã có văn phòng thương mại tại Đài Loan là Cộng hòa Czech, Hungary, Ba Lan và Slovakia nhưng những văn phòng này được thành lập khi căng thẳng giữa hai bờ eo biển Đài Loan không nghiêm trọng như hiện nay.
Theo số liệu của Trung Quốc, nước này là điểm đến của gần 500 triệu USD hàng xuất khẩu của Lithuania. Còn Ngân hàng Lithuania ước tính trong chín tháng đầu năm 2020, khoảng 10,58 triệu USD vốn đầu tư từ Trung Quốc đã đổ vào Lithuania. 