Đài Fox News đưa tin Thượng viện Mỹ ngày 5-3 đã nhất trí thông qua dự luật siết chặt kiểm soát các Viện Không Tử nhằm hạn chế khả năng tiếp cận của Trung Quốc vào các trường đại học tại Mỹ.
Dự luật CONFUCIOUS, do Thượng nghị sĩ Cộng hòa John Kennedy của bang Louisiana đưa ra, nhắm vào các Viện Khổng Tử, được cho là các "trung tâm văn hóa" do Trung Quốc hậu thuẫn trong khuôn viên các trường đại học nhằm phục vụ mục đích tuyên truyền.
Thượng viện Mỹ thông qua dự luật kiểm soát các Viện Khổng Tử. Ảnh: SCMP
Trong tuyên bố hôm 5-3, ông Kennedy cho biết: “Các Viện Khổng Tử nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền Trung Quốc. Đó là những trung tâm tuyên truyền đe dọa tự do học thuật và tự do ngôn luận, và có quá nhiều trường học ở Mỹ đang trở thành nạn nhân của sự lừa gạt chính trị mỗi ngày”.
Để chính thức thành luật, dự luật này phải được Hạ viện thông qua và Tổng thống Joe Biden ký ban hành.
Fox News chưa thể liên lạc ngay với lãnh đạo của phe đa số Dân chủ trong Hạ viên Steny Hoyer và Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi để xác nhận về kế hoạch thông qua dự luật của Hạ viện.
Nếu được Hạ viện thông qua và ông Biden ký thành luật, dự luật này sẽ cắt giảm nguồn tài trợ của liên bang cho bất kỳ trường cao đẳng hay đại học nào có Viện Khổng Tử trong khuôn viên, trừ khi viện đảm bảo rằng trường cao đẳng hoặc đại học có toàn quyền tự chủ đối với nó, bao gồm quản lý toàn bộ giảng viên và giám sát chương trình giảng dạy.
Dự luật cũng kêu gọi cấm mọi "luật nước ngoài trong mọi khuôn viên" và bảo vệ "tự do học thuật" tại các trường đại học Mỹ.
Trước đó, chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng đã thúc đẩy việc đóng cửa các Viện Khổng Tử.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo hồi tháng 9-2020 cho biết ông muốn tất cả các Viện Khổng Tử của Trung Quốc trong khuôn viên các trường đại học ở Mỹ sẽ đóng cửa trước cuối năm 2020.
Hồi tháng 8, ông Pompeo đã "gắn nhãn" các Viện Khổng Tử của Trung Quốc ở Mỹ là “một thực thể thúc đẩy hoạt động tuyên truyền và ảnh hưởng tiêu cực có quy mô toàn cầu của Bắc Kinh”, đồng thời yêu cầu các chi nhánh của Viện Khổng Tử phải đăng ký như một phái bộ nước ngoài.
Trước phát ngôn của ông Pompeo, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên hồi tháng 10-2020 đã lên tiếng bảo vệ chương trình Viện Khổng Tử tại Mỹ.
Ông Triệu cho biết Viện Khổng Tử hoạt động ở Mỹ dựa trên sự tự nguyện của các trường đại học với nguyên tắc tôn trọng và cùng có lợi. Hệ thống này góp phần thúc đẩy giao lưu văn hóa và đã được các trường đại học Mỹ và người dân Mỹ hoan nghênh rộng rãi.
Viện Khổng Tử lâu nay tự xem mình là một tổ chức phi lợi nhuận được lập ra nhằm thúc đẩy giao lưu văn hóa Trung Quốc với các nước khác. Các viện này tổ chức nhiều lớp học từ ngôn ngữ Trung Quốc, thư pháp, nấu ăn cho tới môn võ Thái cực quyền.
Hiện có 55 Viện Khổng Tử ở Mỹ, 48 viện trong số đó nằm trong khuôn viên trường đại học.
