Tính đến tháng 12-2020, đã có 29 BHXH tỉnh, thành phố thực hiện chuyển 302 hồ sơ sang cơ quan điều tra đề nghị xử lý hình sự các hành vi vi phạm pháp luật liên quan đến đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hiểm y tế (BHYT) theo Điều 216 của Bộ luật Hình sự.
BHXH thông tin như trên về kết quả xử lý vi phạm pháp luật trong việc đóng các khoản bảo hiểm thời gian qua.
Ban hành 2.103 quyết định xử phạt
Theo cơ quan này, từ năm 2016-2020, thông qua công tác thanh tra chuyên ngành, toàn ngành BHXH Việt Nam đã ban hành và gửi hồ sơ đề nghị cơ quan có thẩm quyền ban hành 2.103 quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với các đơn vị vi phạm pháp luật trong đóng bảo hiểm. Số tiền xử phạt đến nay khoảng 114,5 tỉ đồng.
Thời gian qua ngành BHXH đã xử lý nhiều doanh nghiệp chậm, nợ tiền bảo hiểm của người lao động. Ảnh: V.LONG
Tuy nhiên, BHXH Việt Nam nhận thấy số lượng doanh nghiệp vi phạm hành chính bị xử phạt vẫn còn thấp so với các đơn vị chậm đóng, nợ tiền đóng bảo hiểm. Số đơn vị chấp hành quyết định số tiền xử phạt trong giai đoạn 2016-2020 cũng còn hạn chế. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp trốn tránh, cố tình chây ỳ không thực hiện quyết định xử phạt.
“Qua đó cho thấy chế tài xử phạt đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH, BHTN, BHYT chưa đủ sức răn đe. Nên nhiều đơn vị sử dụng lao động sau khi bị xử phạt lại tiếp tục có các hành vi vi phạm pháp luật như chiếm dụng tiền đóng BHXH, BHTN, BHYT kéo dài, tái phạm nhiều lần…” - BHXH Việt Nam cho hay.
Theo Luật BHXH năm 2014 (có hiệu lực ngày 1-1-2016), tổ chức công đoàn được trao quyền khởi kiện ra Tòa án đối với các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động, tập thể người lao động.
Tuy nhiên, việc khởi kiện của tổ chức công đoàn gặp nhiều khó khăn, không phát huy được hiệu quả như mong đợi. Nguyên nhân, do quy định về việc ủy quyền của người lao động, quyền khởi kiện của các tổ chức công đoàn trong các văn bản pháp luật còn nhiều điểm chưa rõ. Nên đến nay chưa khởi kiện thành công vụ nào.
Đối với ngành bảo hiểm, thời gian qua đơn vị đã cung cấp hồ sơ kiến nghị cơ quan điều tra khởi tố các hành vi vi phạm pháp luật về BHXH. Tuy nhiên, đến nay hầu hết chưa thực hiện xử lý hình sự với những lý do vướng mắc trong các văn bản quy định.
“Trong đó có việc cơ quan BHXH chưa có chức năng thanh tra trong việc thực hiện chính sách BHXH, BHYT, chưa có hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực này để chuyển cơ quan điều tra tiến hành khởi tố vụ án” - BHXH nêu khó khăn.
Cần luật hóa thanh tra chuyên ngành bảo hiểm
Với những khó khăn trên, BHXH Việt Nam cho biết đơn vị đã kiến nghị Thanh tra Chính phủ đề xuất Chính phủ trình Quốc hội sửa Luật Thanh tra theo hướng Luật hóa việc thành lập cơ quan thanh tra của ngành BHXH Việt Nam. Đồng thời, điều chỉnh quy định về cơ cấu tổ chức hệ thống thanh tra, kiểm tra BHXH để phù hợp với chức năng, vị trí pháp lý của BHXH Việt Nam.
Những năm qua số lượng doanh nghiệp nợ đóng BHXH đã giảm. Ảnh: V.LONG
Tuy nhiên để công tác thanh tra chuyên ngành đạt hiệu quả cao khi quy định pháp luật được sửa đổi, BHXH cho rằng hệ thống thanh tra, kiểm tra của ngành BHXH Việt Nam cần phải được sắp xếp, cơ cấu lại theo hướng tinh gọn, thống nhất nhưng vẫn đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ.
Cạnh đó, ngành phải chuẩn bị tâm thế sẵn sàng khi được giao bổ sung thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về BHXH, BHTN, BHYT. Đồng thời đảm bảo việc giao thêm chức năng thanh tra chuyên ngành, không làm tăng thêm biên chế và bộ máy hành chính.
“Vì ngành BHXH Việt Nam đã có sẵn điều kiện về tổ chức, nhân lực thực hiện, hệ thống công nghệ thông tin hiện đại, liên thông dữ liệu...”- BHXH Việt Nam khẳng định.
| Số nợ bảo hiểm giảm dần qua các năm Theo BHXH Việt Nam, hiện công tác thu hồi, giảm nợ BHXH, BHTN, BHYT có hiệu quả và chuyển biến rõ rệt từ khi có chức năng thanh tra chuyên ngành, số nợ đã giảm dần qua các năm. Các đơn vị sử dụng lao động tuân thủ, chấp hành luật tốt hơn; tỉ lệ nợ tiền đóng BHXH, BHTN, BHYT trên toàn quốc giảm dần tương ứng với 2,7% năm 2016; 2,2% năm 2017; 1,7% năm 2018; đến năm 2019 con số này chỉ còn là 1,6% so với số phải thu theo kế hoạch được Chính phủ giao. |
