Bộ Công Thương phản hồi doanh nghiệp về việc áp thuế tự vệ phân bón DAP

Nam Bình

(TBKTSG Online) - Cục Phòng vệ thương mại cho rằng, tại thời điểm Bộ Công Thương ra quyết định áp thuế tự vệ đối sản phẩm phân bón DAP và MAP nhập khẩu, mức thuế này chỉ chiếm 0,66% tổng chi phí của người trồng lúa. Tỷ lệ này cũng đang giảm dần do thuế tự vệ đối với phân bón DAP đang giảm dần theo lộ trình.

Áp thuế tự vệ phân bón DAP là phù hợp

Mới đây, một doanh nghiệp cho rằng, giá phân bón DAP trên thế giới cũng như trong nước tăng cao trong 3 tháng qua đã tạo áp lực lên chi phí sản xuất của nông dân. Do đó, doanh nghiệp này gởi đơn lên Thủ tướng Chính phủ, Bộ Công Thương kiến nghị áp dụng biện pháp khẩn cấp là tạm hủy việc đánh thuế tự vệ đối với sản phẩm phân bón DAP nhập khẩu, một loại phân vô cơ với thành phần chính là đạm (18%) và lân (46%) dễ hấp thu cho cây trồng. (Tỉ lệ nhập khẩu DAP phục vụ sản xuất trong nước hiện nay khoảng 60 – 70% - PV).

Để phản hồi về kiến nghị này, chiều ngày 4-3 vừa qua, Cục Phòng vệ thương mại (thuộc Bộ Công Thương) đã có cuộc họp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Hiệp hội Phân bón Việt Nam… nhằm đánh giá tình hình nguồn cung, nhu cầu sử dụng và những vấn đề liên quan đến thuế tự vệ đối với sản phẩm DAP.

Riêng về vấn đề phải chịu thuế tự vệ, ở mức khoảng 1 triệu đồng/tấn, Cục Phòng vệ thương mại cho rằng, năm 2018, Bộ Công Thương quyết định áp dụng biện pháp tự vệ đối với phân bón DAP và MAP nhập khẩu trên cơ sở yêu cầu hợp lệ của ngành sản xuất trong nước.

Theo Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương), thuế tự vệ phân bón chỉ chiếm khoảng 0,66% tổng chi phí của người trồng lúa. Ảnh minh họa: Nam Bình

Quyết định áp thuế tự vệ phân bón DAP nhập khẩu đưa ra sau một quá trình điều tra, đánh giá toàn diện tác động của các sản phẩm này tới thị trường Việt Nam theo đúng quy định của pháp luật có liên quan. Mức thuế tự vệ đối với DAP và MAP nhập khẩu cũng được áp dụng ở mức thấp hơn với thời gian áp dụng ngắn hơn so với quy định của WTO và được giảm dần theo lộ trình.

Cụ thể, mức thuế năm 2018 là là 1.128.531 đồng/tấn, sau đó được gia hạn đến ngày 6-3-2019. Từ ngày 7-3-2019 đến ngày 6-3-2020, mức thuế là 1.072.104 đồng/tấn. Đến tháng 3-2021 cũng là thời hạn rà soát để xem xét việc gia hạn thuế tự vệ đối với phân bón nhập khẩu DAP và MAP.

“Điều này cho thấy Bộ Công Thương và các bộ, ngành liên quan đã cân nhắc kỹ thực trạng của thị trường phân bón trong nước, tác động của biện pháp tự vệ tới các bên sử dụng và tác động đến chi phí trồng lúa. Tại thời điểm quyết định áp dụng biện pháp tự vệ, mức thuế tự vệ sản phẩm DAP nhập khẩu chỉ tương đương tối đa khoảng 0,66% tổng chi phí của người trồng lúa. Tỷ lệ này tới nay có thể còn thấp hơn do mức thuế tự vệ được giảm dần theo lộ trình trong khi nhiều chi phí khác trong sản xuất lúa tăng lên", đại diện Cục Phòng vệ thương mại cho biết.

Cũng theo đại diện Cục Phòng vệ thương mại, việc áp dụng thuế tự vệ theo lộ trình giảm dần tạo môi trường công bằng cho sản xuất trong nước phát triển nhưng cùng với đó cũng hướng tới việc duy trì môi trường cạnh tranh để mang tới lợi ích cho người sử dụng phân bón.

Với một nước nông nghiệp như Việt Nam, việc tránh phụ thuộc vào nguồn phân bón nhập khẩu là một vấn đề quan trọng. Trước năm 2009, khi ngành sản xuất trong nước chưa hình thành, giá phân bón DAP đã từng bị đẩy lên rất cao, có khi lên đến 18.000 đồng/kg như thời điểm năm 2008, gây ảnh hưởng tiêu cực đến người nông dân.

Thực tế cho thấy, với nhiều ngành công nghiệp đầu vào quan trọng như phân bón, kim loại cơ bản, hóa chất, chất dẻo..., khi đã có sản xuất trong nước để tạo đối trọng, giá bình quân luôn thấp hơn thời kỳ phụ thuộc hoàn toàn vào nhập khẩu trước đó. Vì vậy, rất nhiều Thành viên WTO, kể cả các nền kinh tế lớn như Mỹ, EU, Canada… đều đã và đang áp dụng các biện pháp phòng vệ thương mại để tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho các ngành sản xuất này.

Pháp luật không quy định việc “tạm hủy thuế tự vệ”

Về kiến nghị nên tạm hủy thuế tự vệ để giảm giá bán sản phẩm DAP nhập khẩu, Cục phòng vệ thương mại cho rằng, biến động giá DAP trong thời gian gần đây chủ yếu là do các yếu tố bên ngoài như sự tăng giá của một số nguyên liệu đầu vào, chi phí vận chuyển tăng cao ... trong khi nhu cầu trong nước đối với DAP về cơ bản không tăng so với các năm trước đây.

Trên thị trường, không chỉ giá DAP nhập khẩu tăng mà giá một số mặt hàng phân bón nhập khẩu khác, dù không bị áp thuế tự vệ, cũng tăng rất mạnh. Trong bối cảnh đó, giá DAP sản xuất trong nước không tăng mạnh như giá DAP nhập khẩu cho thấy ngành sản xuất trong nước đã phát huy tác dụng trong việc hạn chế ảnh hưởng tiêu cực từ các yếu tố bên ngoài, góp phần kìm hãm mức tăng giá chung của phân bón DAP.

Cũng theo Cục Phòng vệ thương mại, các biện pháp phòng vệ thương mại, trong đó có biện pháp tự vệ, là các biện pháp có tính chất dài hạn nhằm đem lại một môi trường cạnh tranh công bằng giữa hàng hóa sản xuất trong nước và hàng hóa nhập khẩu.

Việc áp dụng các biện pháp này phải tuân thủ các quy định pháp luật liên quan. Pháp luật hiện hành không có quy định về việc tạm thời hủy bỏ biện pháp tự vệ theo những biến động mang tính thời điểm.

Do đó, về việc có thể tạm hủy thuế tự vệ thương mại đối với phân bón DAP nhập khẩu hay không, đại diện Cục phòng vệ thương mại cho rằng, Bộ Công thương sẽ còn phải phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị liên quan để đánh giá, rà soát một cách khách quan, tổng thể và phù hợp với quy định của pháp luật.