Đoàn Thị Liệu (SN 1973) và Ngô Thị Hồng Hạnh (SN 1995), cùng trú xã Diễn Nguyên, huyện Diễn Châu (tỉnh Nghệ An) bị truy tố ra trước TAND tỉnh để xét xử về tội "Tổ chức người khác trốn đi nước ngoài". Hai người là mẹ chồng và nàng dâu.

Người được xác định là kẻ cầm đầu đường dây này là Nguyễn Văn Tuấn (SN 1972), chồng của Liệu đang bị cơ quan an ninh điều tra truy nã quốc tế.

Nhận gần 1 tỷ để đưa người ra nước ngoài làm việc

Chồng đi lao động ở Samoa (một nước thuộc Thái Bình Dương) từ lâu nên cuộc sống của gia đình Liệu cũng thuộc dạng khá giả. Tháng 10/2019, Liệu được chồng gọi về thông báo có một nhóm người đến nhà nộp giấy tờ và tiền để đi nước ngoài.

Khi 6 người này đến nhà, Liệu gọi điện qua Facebook cho chồng để hai bên trực tiếp nói chuyện, bàn bạc với nhau. Qua trao đổi, Tuấn hứa hẹn với các lao động sẽ giúp họ sang New Zealand theo diện thư mời. Khi sang đây, Tuấn sẽ đón, tổ chức nơi ăn chốn nghỉ, bố trí công việc tại các công trình xây dựng với mức lương từ 20-40 triệu đồng.

Xuất cảnh theo diện này có thời hạn làm việc 2 năm, hết thời hạn trên, Tuấn cam đoan sẽ lo giấy tờ để các lao động ở lại làm ăn lâu dài. Chi phí trọn gói cho một "suất" sang New Zealand làm việc là 8.500 USD. Người lao động chỉ cần nộp ảnh chụp hộ chiếu, giấy xác nhận tư pháp qua facebook cho Tuấn; còn tiền thì đưa cho Đoàn Thị Liệu.

Khi nhận tiền, Liệu gọi con dâu Ngô Thị Hồng Hạnh ra đếm tiền và viết giấy biên nhận giúp. Tổng số tiền hơn 920 triệu đồng của 6 lao động nộp, theo chỉ đạo của chồng, Liệu gửi tiền sang để Tuấn làm thủ tục xuất cảnh.

Thay vì đặt vé sang New Zealand như thỏa thuận ban đầu, Tuấn đặt 6 vé đi Samoa - một đất nước cách New Zealand hơn 2.700 cây số. Sau đó Tuấn gửi thư mời qua ứng dụng Messenger nói vợ in ra, đưa cho các lao động.

Do không thông thạo sử dụng các ứng dụng này nên Liệu lại gọi cô con dâu ra giúp. Ngày 23/11/2019, theo hướng dẫn của chồng, Liệu thuê xe ô tô chở 6 lao động ra sân bay để xuất cảnh.

Mẹ chồng con dâu đưa nhau hầu tòa

Khi sang đến Samoa, 6 lao động mới biết mình bị lừa nhưng không biết tiếng, không thông thuộc đường đi lối lại đành phải cắn răng chấp nhận. Một thời gian dài không xin được việc làm, tiền mang theo cũng cạn, 2 trong số 6 lao động đã gây áp lực cho Tuấn để được trở về. Tuy nhiên, hai người này phải mất thêm 1 khoản tiền lớn mới được Tuấn mua vé máy bay để "hồi hương". 

Giấc mộng đổi đời từ xuất khẩu lao động chui chưa kịp nhen thì họ phải gánh thêm 1 khoản nợ do chi phí đã đóng trước đó.

Đòi lại tiền không được, những người này đã tố cáo hành vi của Nguyễn Văn Tuấn, Đoàn Thị Liệu ra cơ quan an ninh điều tra. Ngày 17/3/2020, Đoàn Thị Liệu bị bắt giữ.

Quá trình điều tra, cơ quan chức năng phát hiện có sự tham gia của Ngô Thị Hồng Hạnh trong đường dây này. Tuy nhiên vào thời điểm này, do Hạnh đang nuôi con nhỏ dưới 36 tháng tuổi nên được áp dụng biện pháp ngăn chặn "cấm đi khỏi nơi cư trú".

Tại phiên tòa, các bị cáo thừa nhận hành vi như cáo trạng truy tố và cho biết do nhận thức pháp luật hạn chế, không biết việc mình làm là vi phạm pháp luật. 

Bị cáo Liệu cảm thấy ân hận vì đã vô tình lôi kéo con dâu tham gia vụ việc này. "Bị cáo là người nông thôn, chỉ học hết lớp 7, thiếu hiểu biết, chữ lại xấu quá nên khi nhận một số tiền lớn từ các lao động thì nhờ con dâu đếm và viết giấy biên nhận giúp", Liệu phân trần.

Cô con dâu Ngô Thị Hồng Hạnh cũng cho rằng, sống cùng nhà, mẹ chồng nhờ đếm tiền, viết giấy hộ, lấy ảnh từ trong điện thoại ra in giúp thì làm hộ.

"Bị cáo chỉ nghĩ là mình biết hơn mẹ một chút thì giúp mẹ thôi chứ không biết như thế là giúp người khác phạm tội. Bị cáo không biết là bố mẹ chồng đang làm thủ tục cho các chú đó đi xuất khẩu lao động chui.

Bị cáo cũng hoàn toàn không nhận được một đồng tiền nào từ việc này bởi toàn bộ tiền nhận từ các lao động sau đó đều được mẹ chuyển hết sang cho bố. Khi chú Nguyễn Đình T. và Lương Xuân T. trở về, bị cáo và mẹ cũng đã gom hết tiền bạc để khắc phục cho mỗi chú 30 triệu. Bị cáo không có việc làm, lại đang nuôi con nhỏ nên cũng không thể đền bù thêm", bị cáo Hạnh trình bày.

Ngô Thị Hồng Hạnh mong muốn HĐXX xem xét cho động cơ, mục đích phạm tội của mình, từ đó đưa ra một bản án nhẹ để Hạnh có điều kiện tốt nhất trong việc chăm sóc, nuôi dưỡng con nhỏ.

Đại diện Viện KSND tỉnh Nghệ An giữ quyền công tố tại phiên tòa khẳng định Đoàn Thị Liệu biết Tuấn không có chức năng đưa người đi lao động nhưng đã giúp sức cho chồng nhận tiền, hồ sơ, in thư mời cho 6 lao động; Ngô Thị Hồng Hạnh dù không được bàn bạc nhưng khi mẹ chồng nhờ đã giúp kiểm đếm tiền, viết giấy biên nhận...

Việc truy tố hai bị cáo Đoàn Thị Liệu và Ngô Thị Hồng Hạnh về tội "Tổ chức cho người khác trốn đi nước ngoài" là có căn cứ, đúng người, đúng tội, đúng quy định của pháp luật.

HĐXX nhận định trong vụ án này, Nguyễn Văn Tuấn là kẻ chủ mưu, cầm đầu; Đoàn Thị Liệu giữ vai trò đồng phạm giúp sức tích cực; Ngô Thị Hồng Hạnh đồng phạm giúp sức với vai trò thứ yếu. Hành vi của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, trực tiếp xâm phạm đến trật tự quản lý Nhà nước về xuất nhập cảnh và công tác xuất khẩu lao động.

Xem xét vai trò, vị trí của từng bị cáo trong vụ án cũng như các tình tiết giảm nhẹ khác, HĐXX tuyên phạt Đoàn Thị Liệu 3 năm 6 tháng tù giam, Ngô Thị Hồng Hạnh 2 năm tù nhưng cho hưởng án treo.

Riêng đối với Nguyễn Văn Tuấn, hiện cơ quan chức năng đã tách hành vi phạm tội của Tuấn thành một vụ án khác và sẽ xét xử khi bắt được.

Hoàng Lam