Ngày 11-3, phiên tòa xét xử ông Đinh La Thăng (cựu chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Việt Nam - PVN) và 11 đồng phạm trong vụ án xảy ra tại dự án Ethanol Phú Thọ tiếp tục phần tranh luận. Tòa dành gần hết buổi sáng cho ông Thăng trình bày phần tự bào chữa và luật sư nêu quan điểm đối đáp.

Bào chữa cho ông Thăng, luật sư Hoàng Văn Hướng đưa ra nhiều phân tích khẳng định ông Thăng không phạm tội "vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng" như cáo buộc của Viện kiểm sát (VKS).

Theo luật sư, cáo trạng quy kết ông Thăng "mặc dù biết PVC không đủ năng lực nhưng vẫn chỉ đạo quyết liệt để giao thầu cho PVC là không chính xác".

Chủ trương PVN chỉ đạo người đại diện vốn góp của các đơn vị thành viên tại PVB giới thiệu PVC thực  hiện dự án nhiên liệu sinh học Ethanol, xuất phát từ chủ trương chú trọng tăng cường sử dụng dịch vụ của các đơn vị trong ngành đã được HĐQT PVN thông qua và được Chính phủ chấp thuận.

Ông Thăng phản đối lời khai của Trịnh Xuân Thanh

Giống như những phiên thẩm vấn, ông Thăng kiên quyết phủ nhận buộc tội của VKS. Trong gần một tiếng tự bào chữa, ông Thăng nhiều lần đề nghị VKS đối đáp với quan điểm mình đưa ra. Cựu chủ tịch PVN nói tên mình "La" và "Thăng" là nốt nhạc và bản cáo trạng "như một bản nhạc chỗ nào cũng có 2 nốt này để quy trách nhiệm cho bị cáo dù mỗi từ, mỗi câu ở đây là tù tội, là bồi thường".

Nhắc đến lời khai của Trịnh Xuân Thanh, ông Thăng cho rằng đó là việc làm tự nguyện của PVC xin giá thực hiện dự án, thẩm quyền thuộc về PVB, không thuộc về đơn vị nào khác. PVC không thống nhất được với PVB thì chọn nhà thầu khác.

"Vậy mà bị cáo Trịnh Xuân Thanh lại nói nhận thầu với giá 59 triệu USD là do PVN có công văn chỉ đạo. Xin lỗi anh Thanh, nói thế là tự tát vào mồm anh", ông Thăng nêu quan điểm.

Chủ tọa nhắc nhở bị cáo không được nói những câu như trên.

Lúc ông Thăng nói, ông Thanh liên tục giơ tay xin phát biểu song bị chủ tọa ngắt lời.

"Tôi không đồng ý với những cáo buộc của VKS liên quan đến tôi. Tôi không được tham dự phiên thẩm vấn nhưng có thể nói là sau ba ngày xét xử, bản cáo trạng đọc ngày đầu tiên và bản luận tội y xì như nhau không có gì thay đổi cả", ông Thăng tiếp tục phần bào chữa.

Về quy kết chủ mưu trong vụ án với vai trò chủ tịch tập đoàn, trưởng ban chỉ đạo dự án, ông Thăng biện luận việc triển khai dự án này nằm trong trong tổng thể phát triển của tập đoàn đã được Thủ tướng phê duyệt.

"Tôi là người đứng đầu nên triển khai chủ trương chứ không biết mai sau nó như thế nào cả. Bởi vậy không thể nói tôi là chủ mưu trong vụ án", ông Thăng phân trần.

Cựu chủ tịch PVN đưa ra giả thuyết "nếu tôi không là người triển khai đề án đấy thì ai là người triển khai?".

Bị cáo Thăng đề nghị VKS làm rõ nhóm lợi ích trong vụ án là nhóm nào, ai được hưởng bao nhiêu tiền.

"Nếu trong khuôn mẫu các bản cáo trạng nào cũng có phần đó thì không cần trả lời nhưng chỉ có cáo trạng của vụ án này mới có thì phải đối đáp", ông Thăng nói.

"Căn cứ buộc tội tôi có thỏa đáng không?"

Bị cáo Thăng tiếp tục đề nghị VKS đối đáp nếu PVN không triển khai chủ trương của Chính phủ thì trong nước đơn vị nào thực hiện dự án hay lại giao cho nước ngoài.

"Tôi bị cáo buộc là chủ tịch HĐQT thì phải biết các việc của cấp dưới, tuy nhiên có những việc tôi không có trách nhiệm phải biết. Vậy VKS cho hỏi quy định nào cho rằng người đứng đầu phải biết hết tất cả những việc của những người liên quan. Nếu không làm rõ vấn đề này thì sẽ không nghiêm minh bởi ở các đơn vị khác nữa còn rất nhiều người đứng đầu, vậy còn các dự án khác họ có phải ra tòa như tôi không?", ông Thăng đặt vấn đề.

Theo ông Thăng, cáo trạng quy kết "mặc dù biết PVC chưa thực hiện dự án nào" để buộc tội bị cáo "có thỏa đáng hay không".

"Cả bản cáo trạng chỗ nào cũng Đinh La Thăng chỉ đạo, Đinh La Thăng chỉ đạo. Thăng chỉ là một nốt nhạc nhưng cáo trạng mà như lại là một bản nhạc chỗ nào cũng gắn trách nhiệm với Thăng. Mỗi câu ở đây là tù tội, là một tình tiết phải bồi thường chứ không phải là bài hát", ông Thăng ví von.

HĐXX ngắt lời bị cáo nhắc nhở ông Thăng tập trung vào phần bào chữa, không mở rộng phạm vi ra ngoài vụ án.

Về quy kết chỉ đạo giao thầu cho liên danh PVC, ông Thăng đề nghị VKS đưa ra văn bản, lời khai của ông có liên quan.

"Tôi chỉ giới thiệu PVC trong nội bộ, không bao giờ có chuyện giới thiệu liên danh nhà thầu bởi đây là thẩm quyền của chủ đầu tư. Tại sao cáo trạng cái gì cũng gắn tôi vào. PVB không thuộc PVN nên không phải thực hiện các nghị quyết, nghe theo PVN. Từ đó PVN không thể có thẩm quyền trong việc quyết định lựa chọn nhà thầu. Tôi không làm thay nhiệm vụ của chủ đầu tư.

Về năng lực nhà thầu tôi không có kết luận nào cả. Lúc đầu tôi biết PVC đưa ra giá 87 triệu USD mà PVB chỉ đưa ra giá 59 triệu USD. Kết luận của tôi là làm theo giá của chủ đầu tư đưa ra, làm thì làm không làm thì thôi, chứ không có chuyện chỉ định gì cả", ông Thăng tự bào chữa.

Theo ông Thăng, nguyên nhân dự án bị dừng thi công là do "không có tiền thì không làm được gì cả" chứ không phải chỉ do năng lực nhà thầu.

Về thiệt hại vụ án, cáo trạng đưa ra số tiền lãi vay ngân hàng phải trả, ông Thăng đề nghị phải xem ngân hàng cho vay đúng không, trong hợp đồng có điều kiện nếu nhà thầu dừng thi công thì ai trả lãi vay?

Theo ông Thăng, số tiền hơn 543 tỉ nợ lãi ngân hàng hoàn toàn "không phải thiệt hại của vụ án". Ông Thăng cho rằng quy kết bị cáo và những người khác phải chịu trách nhiệm số tiền thiệt hại này "không đúng cả lý và tình".

Ông Thăng đề nghị VKS đối đáp "đây có phải hình sự hóa quan hệ kinh tế không?". Bởi việc vay ngân hàng là quan hệ kinh tế thuần túy, nếu có vướng mắc thì kiện ra tòa giải quyết.

Kết thúc phần bào chữa, ông Thăng phân trần đã lần thứ 6 ra tòa nên mong VKS tiếp thu các quan điểm bào chữa, đưa ra đối đáp. Theo ông, 5 lần ra tòa trong những vụ án trước VKS đều mang nguyên cáo trạng ra để luận tội nên rất mong được đối đáp khách quan.