Mới đây, trên kênh TikTok của mình, YouTuber nổi tiếng Thơ Nguyễn đã đăng một đoạn clip dài gần 1 phút về việc "xin vía" học giỏi cho các em học sinh. Trong đoạn clip này, Thơ Nguyễn ôm 1 con búp bê với tên gọi Cư Ma Mập, tự xưng "mẹ" và gọi búp bê là "con". Khi "xin vía" học giỏi, Thơ Nguyễn còn cho búp bê uống nước ngọt.

Đoạn clip sau khi được đăng tải đã nhận phản ứng dữ dội từ cộng đồng mạng, đặc biệt là các bậc phụ huynh có con cái thường xuyên theo dõi kênh YouTube của Thơ Nguyễn.

Nhiều ý kiến cho rằng Thơ Nguyễn đang ngầm nhắc đến, thậm chí là truyền bá việc nuôi búp bê Kumanthong (1 loại "thần giám hộ" có nguồn gốc từ Thái Lan, được cho là có thể mang lại may mắn phát tài cho chủ nếu được thờ phụng chu đáo. Cụ thể búp bê này thường được cho ăn cho uống như con người). Hành vi truyền tải nội dung trong video của Thơ Nguyễn có dấu hiệu tuyên truyền mê tín dị đoan, có thể gây ảnh hưởng xấu đến các khán giả nhỏ tuổi theo dõi kênh của mình.

Dù Thơ Nguyễn đã lên tiếng đính chính nhưng nhiều phụ huynh vẫn không chấp nhận và tiếp tục chỉ trích nội dung mà YouTuber này đã đăng tải. Thậm chí, có ý kiến kêu gọi cộng đồng mạng tẩy chay các clip độc hại như thế này…

Cần phân biệt tín ngưỡng và mê tín dị đoan

Dưới góc độ pháp lý, trao đổi với phóng viên Dân trí, luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, cần phân biệt thế nào là tín ngưỡng và mê tín dị đoan.

Theo Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016, tín ngưỡng là niềm tin của con người được thể hiện thông qua những lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống để mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng. Luật này nghiêm cấm Hoạt động tín ngưỡng, hoạt động tôn giáo xâm phạm quốc phòng, an ninh, chủ quyền quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, môi trường; xâm hại đạo đức xã hội; xâm phạm thân thể, sức khỏe, tính mạng, tài sản; xúc phạm danh dự, nhân phẩm của người khác.

Mê tín dị đoan là hành vi không phù hợp với thuần phong mỹ tục và vi phạm pháp luật. Tùy theo tính chất, mức độ mà các hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

Điểm a khoản 2 Điều 15 Nghị định 158/2013/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa, thể thao, du lịch và quảng cáo quy định hành vi lợi dụng hoạt động lên đồng, xem bói, gọi hồn, xin xăm, xóc thẻ, yểm bùa, phù chú, truyền bá sấm trạng và các hình thức tương tự khác để trục lợi có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng.

Ngoài ra, hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin cổ súy các hủ tục, mê tín, dị đoan, dâm ô, đồi trụy, không phù hợp với thuần phong, mỹ tục của dân tộc sẽ bị phạt từ 10.000.000 đến 20.000.000 đồng theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/ NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bưu chính, viễn thông, tần số vô tuyến điện, công nghệ thông tin và giao dịch điện tử.

Biện pháp khắc phục hậu quả là buộc gỡ bỏ thông tin sai sự thật, gây nhầm lẫn hoặc thông tin vi phạm pháp luật. Trường hợp thực hiện hành nghề mê tín dị đoan gây hậu quả nghiêm trọng, đã bị xử phạt vi phạm hành chính hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội hành nghề mê tín dị đoan quy định tại điều 320 Bộ Luật Hình sự 2015, với hình phạt có thể là phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm.

"Trong trường hợp chưa đủ căn cứ xử lý hình sự về tội hành nghề mê tín dị đoan theo điều 320 Bộ Luật Hình sự năm 2015, nhưng hành vi của YouTuber Thơ Nguyễn đủ yếu tố cấu thành tội  "Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông" có thể bị xử lý hình sự theo Điều 288 Bộ Luật Hình sự năm 2015", luật sư Đặng Văn Cường đưa ra nhận định.

Bảo vệ trẻ em khi tham gia môi trường mạng

Luật sư Đặng Văn Cường cho biết thêm, tại Điều 54 của Luật trẻ em năm 2016 quy định: Cơ quan, tổ chức liên quan có trách nhiệm tuyên truyền, giáo dục và bảo vệ trẻ em khi tham gia môi trường mạng dưới mọi hình thức; cha, mẹ, giáo viên và người chăm sóc trẻ em có trách nhiệm giáo dục kiến thức, hướng dẫn kỹ năng để trẻ em biết tự bảo vệ mình khi tham gia môi trường mạng.

Cơ quan, tổ chức, cá nhân quản lý, cung cấp sản phẩm, dịch vụ thông tin, truyền thông và tổ chức các hoạt động trên môi trường mạng phải thực hiện các biện pháp bảo đảm an toàn và bí mật đời sống riêng tư cho trẻ em theo quy định của pháp luật.

Bởi vậy, theo luật sư Cường, bảo vệ trẻ em nói chung và bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng là trách nhiệm của gia đình và các cơ quan tổ chức. Trong phạm vi chức trách nhiệm vụ của mình cha mẹ cần phải quan tâm, theo dõi, quản lý giáo dục các em, hướng dẫn các em các kỹ năng cần thiết trên môi trường mạng để tránh việc các em sử dụng môi trường mạng không lành mạnh, ảnh hưởng đến nhận thức và sự phát triển nhân cách.

"Trong phạm vi chức trách nhiệm vụ của mình cơ quan chức năng cũng cần phải kịp thời phát hiện, xử lý những đối tượng đưa những thông tin xấu độc trên mạng xã hội, có những cảnh báo, ngăn chặn, thậm chí xử lý bằng các chế tài hành chính hoặc hình sự để đảm bảo an toàn, trong sạch môi trường mạng", luật sư Cường nhấn mạnh.

Nguyễn Dương