Theo tờ Nikkei, trọng tâm trong cuộc chiến mới này sẽ công nghệ lượng tử - công nghệ sẽ ảnh hưởng tới khả năng cạnh tranh kinh tế trong trung và dài hạn giữa hai cường quốc. Mỹ là nước đi thế giới ở nhiều lĩnh vực công nghệ với công nghệ lượng tử, Trung Quốc mới đang là người dẫn đầu. Việc hợp tác với các đồng minh như Nhật Bản, được tờ Nikkei đánh giá là chìa khóa cho chính quyền của tân Tổng thống Biden giữa được lợi thế trong cuộc đua này.
Trong Chỉ dẫn an ninh quốc gia tạm thời mà chính quyền Biden công bố hôm 3/3 có nêu: "Mỹ phải tái đầu tư để duy trì lợi thế khoa học công nghệ, đồng thời làm việc với các đồng minh để thiết lập các quy tắc và thông lệ mới". Chỉ dẫn an ninh mới cũng chỉ ra rằng, điện toán lượng tử và trí tuệ nhân tạo sẽ có tác động rộng rãi với kinh tế, quân sự, việc làm cũng như nỗ lực cải thiện bình đẳng trên thế giới.
Công nghệ lượng tử - mặt trận mới trên cuộc chiến công nghệ Mỹ - Trung (Ảnh: Nikkei)
Ngay sau đó, vào ngày 5/3, Trung Quốc thông báo rằng sẽ tăng đầu tư cho nghiên cứu và phát triển trung bình lên hơn 7%/năm trong kế hoạch 5 năm tới, với lý do AI, chất bán dẫn, cũng như công nghệ lượng tử là những lĩnh vực quan trọng.
Tờ Nikkei đánh giá, điện toán lượng tử, máy tính thế hệ mới và trí tuệ nhân tạo sẽ cách mạng hóa sự phát triển của vật liệu công nghiệp và y học. Công nghệ này cũng sẽ có thể phá vỡ mã hóa của Internet. Việc phát triển điện toán lượng tử có thể dẫn đến khả năng phá vỡ mã thông tin liên lạc internet của các quốc gia khác.
Theo phân tích về các bằng sáng chế liên quan đến công nghệ lượng tử của Valuenex, IBM hiện đang dẫn đầu với 140 bằng sáng chế cho phần cứng máy tính lượng tử. Microsoft đứng thứ ba với 81 bằng sáng chế trong khi Google đứng thứ tư với 65 bằng sáng chế. Mỹ cũng dẫn đầu các quốc gia khác về công nghệ phần mềm.
Tuy nhiên, khi nói đến giao tiếp lượng tử và mật mã, Trung Quốc đang dẫn đầu. Xét về các bằng sáng chế liên quan đến phần cứng trong lĩnh vực này, chẳng hạn như thiết bị trao đổi photon, Huawei đứng thứ hai với 100 bằng sáng chế. Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh đứng thứ tư với 84 bằng sáng chế. Các công ty Trung Quốc cũng nắm giữ nhiều bằng sáng chế về công nghệ phần mềm trong lĩnh vực này.
Tính chung theo quốc gia về công nghệ lượng tử, Trung Quốc có hơn 3.000 bằng sáng chế, gấp đôi so với Mỹ.
Trung Quốc có hơn 3.000 bằng sáng chế, gấp đôi so với Mỹ (Ảnh: Nikkei)
Sự tập trung vào giao tiếp lượng tử và mật mã của Trung Quốc được cho là bắt đầu từ vụ Eward Snowden vào năm 2013, khi cựu nhân viên CIA Edward Snowden tiết lộ việc thu thập thông tin tình báo của Mỹ.
Năm 2016, Trung Quốc đã phóng thành công vệ tinh khoa học lượng tử thử nghiệm đầu tiên trên thế giới, Micius. Trung tâm An ninh mới của Mỹ đã công bố một báo cáo vào năm 2018 cho biết, "Trung Quốc rõ ràng mong muốn dẫn đầu cuộc cách mạng lượng tử.
Theo chuyên gia Masahide Sasaki, của Viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Quốc gia Nhật Bản, các nhà nghiên cứu trẻ Trung Quốc từng học tập ở nước ngoài đã hồi hương và đóng góp vào "tiến bộ bùng nổ" của công nghệ lượng tử ở Trung Quốc.
Mỹ đang tìm cách bắt kịp và theo công ty Astamuse, đầu tư vào nghiên cứu liên quan đến điện toán lượng tử bắt đầu vào năm 2018 đã tăng gấp ba lần so với năm trước lên hơn 200 triệu USD. Chính phủ Mỹ đang đặt mục tiêu phát triển "Internet lượng tử", một loại Internet thế hệ tiếp theo cho phép viễn thông siêu an toàn.
Mỹ đang mạnh tay đầu tư vào công nghệ lượng tử (Ảnh: Nikkei)
Trong khi đó, vào tháng 1 năm 2021, Trung Quốc thông báo đã xây dựng một mạng lưới liên lạc lượng tử đạt tới 4.600 km, có thể kết nối hiệu quả các vệ tinh với các địa điểm trên trái đất.
Để giành lợi thế trong cuộc cạnh tranh với Trung Quốc, việc hợp tác với các đồng minh như Nhật Bản được xem là giải pháp với Mỹ hiện nay. Nhật Bản có công nghệ truyền thông và mã hóa tiên tiến với nhưng thương hiệu lớn như Toshiba, NEC và NTT nắm giữ gần 10% bằng sáng chế phần cứng. Sự hợp tác giữa Nhật Bản và Mỹ này có thể là chìa khóa để xác định kết quả trong cuộc đấu tranh giành quyền bá chủ công nghệ trên toàn cầu.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!