Theo thống kê của Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), thương mại điện tử Việt Nam tăng trưởng ấn tượng trong năm 2020 với mức tăng 18%, quy mô thị trường đạt 11,8 tỷ USD, ước đạt 5,5% tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng cả nước.
Dự kiến đến năm 2025, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ còn tăng trưởng mạnh, đạt mức 35 tỷ USD. Song thị trường này vẫn tồn tại nhiều bất cập, nhất là về vấn đề chất lượng hàng hóa và niềm tin của người tiêu dùng dành cho thương mại điện tử còn chưa vững vàng.
Theo chị Phương (Cầu Giấy, Hà Nội) - khách hàng thường chọn mua sản phẩm từ các gian hàng nước ngoài thay vì chọn mua các gian hàng trong nước. Shop quốc tế chủ yếu là các gian hàng Trung Quốc mẫu mã đẹp, giá lại rẻ hơn so với gian hàng trong nước. Chị Phương cho biết, mua hàng quốc tế cũng có nhiều chương trình giảm giá, miễn phí vận chuyển.
Tuy nhiên theo chị Phương, mua hàng ở shop nước ngoài thời gian giao hàng lâu hơn, mất từ 4 ngày đến 1 tuần, thậm chí lâu hơn trong thường hợp trục trặc như tắc biên hoặc cận Tết.
Nhiều người dùng trước kia còn e ngại khi thấy sản phẩm vận chuyển từ nước ngoài nay cũng đã quen với việc chờ đợi 10-20 ngày để đặt hàng từ shop quốc tế.
Còn với chị Mai (Hai Bà Trưng, Hà Nội), trước đây khi mua hàng từ Trung Quốc chị phải đặt qua người quen hoặc tự tìm cách mày mò trên các trang website nội địa Trung Quốc như Taobao. Tuy nhiên, từ khi các sàn thương mại điện tử Việt Nam cho phép các shop quốc tế kinh doanh, chị có thể dễ dàng mua sắm trên shop quốc tế với giá cả chênh lệch không nhiều, thậm chí còn rẻ hơn và rất ít khi không mất phí vận chuyển.
Thực tế hiện nay, người dùng có thể dễ dàng lên các sàn thương mại điện tử như shopee, Lazada hay Tiki để giao dịch mua hàng từ gian hàng nước ngoài từ quần áo, phụ kiện đến đồ dùng gia đình, nhà bếp... Và người tiêu dùng cũng có xu hướng lựa chọn đặt mua hàng nước ngoài nhiều hơn.
Việc bùng nổ các shop quốc tế trên các sàn thương mại điện tử sẽ khiến các gian hàng Việt chịu sự canh tranh lớn với gian hàng nước ngoài, thậm chí sẽ tạo kẽ hở để hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng tuồn vào thị trường Việt Nam.
Thực tế, nhiều người dùng cho biết họ đã gặp một số vấn đề khi mua hàng quốc tế trên sàn thương mại điện tử như bị gửi thiếu hàng, nhắn tin khiếu nại với chủ hàng thì bất đồng ngôn ngữ. Bên cạnh đó, nhiều khách hàng gặp các tình huống giải quyết phức tạp trong khi giá trị đơn hàng không nhiều sau đó họ sẽ hạn chế mua hàng hơn.
Theo Bộ Công Thương, thời gian gần đây, nhiều sàn giao dịch thương mại điện tử trong nước dần mở rộng thị trường, tiếp cận các mô hình thương mại điện tử xuyên biên giới và được người tiêu dùng đặt mua. Mặc dù vậy, Nghị định 52 năm 2013 của Chính phủ về thương mại điện tử chưa có quy định đối với chủ thể này.
Bộ Công Thương đánh giá người bán nước ngoài đem lại sự phong phú về nguồn cung hàng hóa, tuy nhiên các hoạt động này làm phát sinh nhiều khó khăn, vướng mắc, bất cập trong thực tiễn của thị trường. Trường hợp trong quá trình giao dịch phát sinh tranh chấp hoặc khiếu nại của người tiêu dùng, quyền, lợi ích của người tiêu dùng sẽ gặp thách thức lớn, khác biệt cơ bản so với trường hợp phát sinh với chủ thể có hiện diện tại Việt Nam.
Theo Bộ Công Thương, điều 67c được bổ sung trong Nghị định 52 sẽ làm rõ trách nhiệm của chủ sàn giao dịch thương mại điện tử khi có người bán nước ngoài. Theo đó chủ sàn sao dịch thương mại điện tử Việt Nam là người chịu trách nhiệm xác thực danh tính của người bán nước ngoài khi cho phép các đối tượng này tham gia mua bán hàng hoá trên sàn.
Do đó, cơ quan quản lý ngành cho rằng việc xem xét, bổ sung các quy định liên quan đến hoạt động thương mại điện tử có yếu tố nước ngoài là có cơ sở pháp lý và thực tiễn.
* Mời quý độc giả theo dõi các chương trình đã phát sóng của Đài Truyền hình Việt Nam trên TV Online và VTVGo!