Vào một buổi chiều tháng 1, CEO Tesla – Elon Musk, đã đăng tải dòng tweet có nội dung: "Gamestonk!". Ngay sau đó, các "follower" của ông bắt đầu hành động. Cổ phiếu hãng bán lẻ game GameStop đã tăng hơn 150% chỉ sau 1 đêm, khiến các nhà phân tích cũng "bó tay". Những dữ kiện để giải thích cho đà tăng đột biến này chỉ là: dòng tweet của Elon Musk trong đó có liên kết đến nhóm thảo luận WallStreetBets trên Reddit.

Những "KOL" mới trên TTCK 

Elon Musk không phải là người đầu tiên "xoay chuyển" TTCK chỉ bằng 1 dòng chia sẻ trên Twitter. Những nhân vật nổi tiếng khác như nhà đầu tư mạo hiểm Chamath Palihapitiya, nhà sáng lập Barstool Sports – David Portnoy và nhà quản lý quỹ nổi tiếng Cathie Wood cũng thu hút sự chú ý của hàng trăm triệu người theo dõi họ trên các trang mạng xã hội. Nhiều người hâm mộ của họ là nhà đầu tư nhỏ lẻ - những người coi nhận xét của họ chính là "chân ái".

Một người có tầm ảnh hưởng trên thị trường không phải là điều mới mẻ. Thế hệ đầu tư trước đây từng "mê mẩn" những ngôi sao như Bill Miller, Peter Lynch và Warren Buffett. Họ nghiên cứu từng câu từng chữ trong những bức thư gửi cổ đông, gợi ý sách, mong muốn học hỏi kinh nghiệm đánh bại thị trường. Ngoài ra, họ còn tìm cách sao chép chiến lược của những nhà đầu tư nổi tiếng để xây dựng danh mục đầu tư, tìm hiểu về báo cáo lợi nhuận cùng tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu. 

Trong những thập kỷ gần đây, sự phát triển của truyền thông và internet đã giúp những nhân vật có tầm ảnh hưởng khác trở nên nổi tiếng hơn. Những "bậc thầy" đầu tư ngày nay không được xác định bởi các chuyên gia Phố Wall (ngoại trừ Cathie Wood). Nhiều KOL trong giới đầu tư thu hút sự chú ý bởi các động thái được cho là đi ngược lại quy tắc của ngành tài chính. Trong khi đó, fan hâm mộ của họ thường cho biết rằng ít quan tâm đến sự sâu sắc của việc phân tích 1 giao dịch. Nếu thần tượng của họ đang mua loại tài sản nào, thì họ sẽ đổ tiền vào đó.

Ví dụ, Portnoy đã live stream chia sẻ về việc mua cổ phiếu theo ô chữ cái mà ông lựa chọn ngẫu nhiên. Trong khi đó, Palihapitiya đã mua quyền chọn mua cổ phiếu GameStop với trị giá 125.000 USD vào tháng 1, sau khi chia sẻ trên Twitter rằng ông sẽ "rót 100 nghìn USD" vào bất cứ mã cổ phiếu nào được các follower gợi ý. Rapper nổi tiếng Snoop Dogg cũng "góp công" giúp đồng dogecoin tăng vọt, khi chia sẻ về tấm bìa album mới có hình chú chó "doge".

Ben Carlson – giám đốc quản lý tài sản tại Ritholtz Wealth Management, cho biết: "Kỹ năng đầu tư không quan trọng. Nhờ mạng xã hội, việc trở thành một người quảng bá chưa bao giờ dễ dàng đến vậy."

Tuy nhiên, việc nhiều người có tầm ảnh hưởng lớn đến thị trường chứng khoán bày tỏ quan điểm đi ngược lại với quy tắc không phải là điều ngẫu nhiên. Họ đã hướng sự chỉ trích đến các bên từ Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch (SEC), CNBC, cho đến các quỹ phòng hộ và tỷ phú, thường là để làm hài lòng các follower của mình.

Palihapitiya nói với các nhà đầu tư Reddit đạt được kỳ tích "điên rồ" sau khi GameStop khiến các quỹ phòng hộ như Melvil Capital điêu đứng. Đáp lại, WallStreetBets bùng nổ những lời khen ngợi cho ông. Một người dùng Reddit còn kêu gọi ủng hộ những khoản đầu tư của Palihapitiya, mua lại các SPAC của ông.

Trong khi đó, Elon Musk lại nói đùa rằng "sẽ thật tuyệt vời" nếu SEC điều tra những dòng tweet về dogecoin của ông. Portnoy đã công khai phản đối tỷ phú Steve Cohen hồi cuối tháng 1, khi các công ty môi giới hạn chế giao dịch cổ phiếu GameStop.

KOL đầu tư thế hệ mới có thực sự là những "người hùng"? 

Theo Peter Atwater – giáo sư trợ giảng ngành kinh tế tại Đại học William & Mary, theo một nghĩa nào đó, việc những nhân vật như vậy trở thành người hùng với nhà đầu tư cá nhân không có gì đáng ngạc nhiên.

Atwater giải thích: "Có nhiều người cảm thấy rằng họ không có chỗ đứng trong xã hội và đại dịch chỉ khiến điều này trở nên tồi tệ hơn." Ông cho biết, nhiều người trong số những KOL trên TTCK ngày này đã thành công trong việc tăng follower, bởi họ đã xây dựng hình ảnh về "người ngoài cuộc".

Dẫu vậy, thực tế lại là những điều "cay đắng". Ben Carlson cho biết, những người có tầm ảnh hưởng như ông Palihapitiya hay Elon Musk đều là tỷ phú. Họ là những người rất thành công.

Nếu những KOL này có mang lại lợi ích đối với thị trường, thì đó là họ đã giúp khuấy động hoạt động đầu tư, đặc biệt là ở những người trẻ tuổi – những người có thể chưa từng tham gia thị trường. Số lượng tài khoản mới đăng ký tại những công ty môi giới như E*Trade, Fidelity Investments và Robinhood đã tăng vọt trong năm qua.

Có thể thấy, "đội quân" nhà đầu tư nhỏ lẻ đã thúc đẩy TTCK Mỹ tăng lên mức cao mới trong năm nay. Tuy nhiên, những biến động mạnh của thị trường cũng cho thấy rằng những khoản đặt cược – đặc biệt là đối với các cổ phiếu riêng rẻ, có thể phản tác dụng nhanh chóng.

Nancy Tengler – CIO tại Laffer Tengler Investments, nhận định những người có tầm ảnh hưởng trên mạng xã hội mang mối nguy hiểm đến các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Ví dụ điển hình là cổ phiếu GameStop đã tăng vọt lên mức cao chưa từng thấy là 345,51 USD vào ngày 27/1, sau đó trượt xuống mức 40 USD chỉ vài tuần sau đó.

Bà Tengler cho hay: "Trong bối cảnh đó, tất cả nhà đầu tư đều gặp khó khăn." Trong khi một tỷ phú có thể cười trừ khi họ thua lỗ, thì đối với 1 nhà đầu tư bình thường, đặt cược sai chỗ có thể gây hậu quả nặng nề hơn rất nhiều.

Các nhà quản lý tài sản đã đặt ra một câu hỏi lớn, đó là thế hệ hiện tại của các KOL trên TTCK sẽ có tầm ảnh hưởng đến fan hâm mộ của họ trong bao lâu.

Rick Lear – nhà sáng lập và đối tác quản lý của Lear Investment Management, cho biết các nhà quản lý quỹ thực sự nghiêm túc như bà Cathie Wood có cơ hội lớn để vượt qua những thử thách của thời gian. Đơn giản, đó là bởi họ có mục tiêu về việc mang lại giá trị dài hạn cho nhà đầu tư, không chỉ là tận dụng lợi thế ở thời điểm hiện tại.

Dẫu vậy, đối với những người còn lại, Lear không chắc chắn. Ông nói: "Tôi cho rằng xu hướng này vẫn có thể tồn tại miễn là thị trường đi lên. Tuy nhiên, khi mọi thứ chuyển hướng, thì đây không còn là điều thú vị."

Tham khảo Wall Street Journal