Điều gì tạo nên sự khác biệt giữa hiệu suất chuyên nghiệp và nghiệp dư? Để trở thành một vận động viên ưu tú hoặc một nhạc sĩ chuyên nghiệp thì đâu là yếu tố quyết định? Chăm chỉ luyện tập hay tài năng thiên bẩm? Đây là câu hỏi kinh điển mà ai cũng hỏi khi tranh luận về tầm quan trọng của việc luyện tập và tài năng.

Trên thực tế, câu trả lời cho câu hỏi này rất được quan tâm và cũng được nghiên cứu rất nhiều. Năm 1993, một nghiên cứu mang tính đột phá chỉ ra rằng luyện tập quyết định khoảng 80% sự khác biệt giữa chuyên nghiệp và nghiệp dư.

Khái niệm "quy tắc 10.000 giờ", hoặc tư tưởng trở thành một chuyên gia phải mất 10.000 giờ luyện tập cũng bắt nguồn từ đây. Tuy nhiên, một nghiên cứu khác đã bác bỏ suy nghĩ bất kỳ ai cũng có thể trở thành chuyên gia nếu chăm chỉ .

Luyện tập quan trọng như thế nào?

Trong một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Khoa học Tâm lý năm 2014, các nhà nghiên cứu đã phân tích kết quả của 88 nghiên cứu khác nhau về luyện tập và hiệu suất trong nhiều lĩnh vực bao gồm âm nhạc, thể thao, giáo dục, nghề nghiệp và trò chơi. Đối tượng của tất cả những nghiên cứu này đều những người bắt đầu học một kỹ năng mới.

Các nhà nghiên cứu đã đánh giá các yếu tố bao gồm mức độ luyện tập và mức độ thành thạo kỹ năng đó. Luyện tập có thực sự quan trọng? Hiển nhiên là luyện tập đóng một vai trò quan trọng trong quá trình học tập một lĩnh vực nào đó.

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu phát hiện ra việc luyện tập chỉ chiếm 12% về khác biệt hiệu suất trên các lĩnh vực khác nhau.

Trong trò chơi, độ chênh lệch mà việc luyện tập tạo ra chiếm 26%, 21% trong âm nhạc và 18% đối với thể thao. Nhưng khi nói đến giáo dục và nghề nghiệp, luyện tập chỉ tạo ra khác biệt nhỏ, độ chênh lệch mà luyện tập tạo ra chỉ chiếm 4% trong lĩnh vực giáo dục và dưới 1% đối với nghề nghiệp.

Các yếu tố khác

Nếu thực hành chỉ là một phần, vậy còn những yếu tố nào đóng góp vào học tập và phát triển kỹ năng? Có thể đó là trí thông minh toàn diện, việc tiếp cận các kĩ năng mới sớm hay muộn, khả năng ghi nhớ và tài năng bẩm sinh.

Nếu trước kia người ta hay nói rằng luyện tập tạo nên sự hoàn hảo, thì bây giờ các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra nếu chỉ luyện tập chưa chắc đã thành công. Thay vào đó, các chuyên gia khuyên chúng ta nên tìm ra cách luyện tập phù hợp ,đó mới là điều thực sự quan trọng trong quá trình tối ưu hóa việc học và tăng cường kỹ năng.

Mặc dù trải nghiệm thực tế thường được coi là cách duy nhất để học một kỹ năng mới, nhưng chúng ta lại bỏ sót một loại hình luyện tập khác cũng rất quan trọng đó là luyện tập tinh thần.

Luyện tập tinh thần bao gồm việc tưởng tượng các quy trình bạn sẽ phải thực hiện để hoàn thành một nhiệm vụ nào đó. Ví dụ, một nghệ sĩ dương cầm có thể luyện tập một bản nhạc trong tưởng tượng hay một diễn viên có thể luyện tập tinh thần cho vai diễn của mình trong một vở kịch.

Một nghiên cứu năm 2008 cho thấy khi phẫu thuật, những sinh viên y khoa nào mà có thể kết hợp tốt giữa tập luyện tinh thần và kinh nghiệm thực tế sẽ làm tốt hơn so với những sinh viên chỉ dựa vào thực hành trên lớp và đọc sách giáo khoa.

Cách tập luyện tốt nhất

Các nhà nghiên cứu cũng đã phát hiện ra rằng cách một người tập luyện ảnh hưởng đến mức độ học kỹ năng mới. Năm 2013, một nhóm các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu thu thập được từ hơn 850.000 người. Đây là những người mới bắt đầu chơi một trò chơi trực tuyến có tên "Axon."

Trong trò chơi, người chơi điều khiển một nơron từ liên kết này sang liên kết khác bằng cách nhấp vào các đối tượng tương ứng. Mục đích của trò chơi là kiểm tra xem cách người chơi nhận thức thông tin và đưa ra quyết định cũng như tốc độ chơi của họ có tốt hay không.

Tuy nhiên, điều mà các nhà nghiên cứu quan tâm là tập luyện có tác dụng gì đối với hiệu suất trò chơi. Trong khi mức độ tập luyện của một số người chơi tương tự như những người khác, nhưng điểm số của họ cao hơn nhiều so với những người còn lại.

Bằng cách phân tích dữ liệu, các nhà nghiên cứu có thể thấy rằng các buổi tập luyện của những người chơi đạt điểm cao không liền nhau, thay vào đó họ đã dành phần lớn thời gian để tìm hiểu các nguyên tắc trò chơi. Chính nhờ việc tìm hiểu kĩ về trò chơi ngay từ đầu đã giúp người chơi có được hiệu suất cao đặc biệt là sau này khi người chơi có kĩ năng chơi tốt hơn.

Làm thế nào để luyện tập tốt nhất

Vậy, làm thế nào bạn có thể luyện tập một cách hiệu quả để phát triển kỹ năng? Dưới đây là một số cách giúp việc luyện tập của bạn có hiệu quả.

Dành thời gian thích hợp để làm quen với quy trình và công cụ bạn cần để luyện tập kỹ năng.

Thay đổi các buổi tập của bạn một cách phù hợp để giúp bạn luôn có cảm giác hứng thú.

Hãy can đảm và đừng sợ sai; vì phải mắc sai lầm thì mới giỏi lên được.

Hãy nhớ rằng khám phá là một phần quan trọng trong việc học bất kỳ kỹ năng mới nào.

Mặc dù luyện tập có thể không phải là yếu tố then chốt giúp các kỹ năng của bạn trở nên hoàn hảo, nhưng nó chắc chắn vẫn là một phần quan trọng trong quá trình học tập. Bằng cách cân bằng các phương pháp bao gồm luyện tập tinh thần, luyện tập thực tế, khám phá và các hình thức học tập khác, bạn có thể tối ưu hóa sự phát triển kỹ năng và việc học của bạn hiệu quả hơn.

Mộc Dương