Tại “Hội thảo về phát triển Tp.Nha Trang đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045” được tổ chức mới đây, các nhà khoa học, chuyên gia và các đại biểu đã đưa ra nhiều giải pháp để phát triển Thành phố biển này trong thời gian tới. Trong đó, nhấn mạnh Tp.Nha Trang cần phải đẩy mạnh phát triển kinh tế, nhất là phát triển kinh tế biển theo hướng bền vững.

Lợi thế vượt trội để phát triển kinh tế biển

Phát biểu tại hội thảo, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, Phó Chủ tịch thường trực Hội nghề cá Việt Nam, Thành viên Ban chỉ đạo Diễn đàn đại dương toàn cầu cho rằng Nha Trang là Thành phố có nhiều lợi thế vượt trội trong nước.

Thành phố có vịnh Nha Trang được công nhận là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới (năm 2003), có khu bảo tồn biển đầu tiên của Việt Nam (thành lập năm 2001), là xứ sở của yến sào. Vịnh Nha Trang còn được cho là “một trong những hình mẫu tự nhiên hiếm có của hệ thống vũng, vịnh trên thế giới” khi chứa được hầu hết các hệ sinh thái điển hình của vùng biển nhiệt đới.

Vùng biển Khánh Hòa – Bình Thuận nói chung, biển Nha Trang nói riêng được xem là đỉnh của một “phụ tam giác san hô” mở rộng của “tam giác san hô quốc tế” vào biển Đông mà trung tâm là vùng biển quần đảo Trường Sa.

Bên cạnh đó, Tp.Nha Trang là nơi tập trung nhiều cơ sở đào tạo và nghiên cứu khoa học nói chung và khoa học biển nói riêng ở Việt Nam như Viện Hải dương học, Viện nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 3, Viện nghiên cứu và ứng dụng công nghệ Nha Trang, Viện Pasteur Nha Trang…

“Với sự phân hóa lãnh thổ vừa có núi, đồng bằng, vừa có vịnh, biển và đảo, cùng với điều kiện khí hậu ôn hòa, Nha Trang thực sự hội tụ các yếu tố của đô thị biển đẹp quyến rũ, đáng sống và có nhiều tiềm năng phát triển.

Trên thực tế, biển đảo Nha Trang luôn đậm nét trong các chiến lược, chính sách phát triển của tỉnh Khánh Hòa nói riêng và Việt Nam nói chung. Kinh tế biển chiếm vị trí trọng yếu, có những đóng góp quan trọng trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của thành phố. Đó là những lợi thế vượt trội đòi hỏi các giải pháp, sử dụng hiệu quả và bền vững để kinh tế biển của thành phố phát triển đúng tầm” – ông Hồi cho biết.

PGS.TS Nguyễn Tác An, Phó Chủ tịch Hội Khoa học kỹ thuật biển Việt Nam cũng cho hay tài nguyên di sản biển, đảo là giá đỡ cho Nha Trang hưng thịnh. Vì vậy, phát triển kinh tế biển phải gắn với bảo tồn biển.

Nâng tầm đô thị mới cho Tp.Nha Trang từ phát triển kinh tế biển bền vững

Ông Hồ Văn Mừng, Ủy viên Dự khuyết Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Nha Trang cho biết: “Theo Nghị quyết số 09-NQ/TW ngày 28/1/2022 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 thì Tp.Nha Trang được xác định là đô thị hạt nhân của tỉnh. Đây là cơ sở, là động lực để thành phố nỗ lực hơn nữa vươn lên xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh và thịnh vượng”.

Để đạt được mục tiêu phát triển, theo PGS.TS Nguyễn Chu Hồi, ngoài các ngành kinh tế thuần biển thì các ngành kinh tế dựa vào biển và liên quan đến biển cũng phải phát triển đa dạng ở Tp.Nha Trang. Nghĩa là, khi nói đến kinh tế biển Nha Trang cũng đồng nghĩa với kinh tế đô thị trong quá trình phát triển của thành phố.

“Để Nha Trang phát triển xứng tầm, trong quá trình điều chỉnh, mở rộng không gian đô thị cần chú ý kết nối hợp lý với các mảng không gian đô thị ven biển hiện tại với không gian biển – đảo ở phía Đông và không gian sông – núi ở phía Tây.

Ưu tiên phát triển các ngành, lĩnh vực kinh tế phát huy thế mạnh và lợi thế của thành phố. Bảo đảm hài hòa giữa phát triển và bảo vệ, đặc biệt là bảo tồn các giá trị di sản vịnh Nha Trang với việc phát triển các ngành kinh tế dựa vào bảo tồn, thân thiện với môi trường”, PGS.TS Nguyễn Chu Hồi cho biết.

PGS.TS Nguyễn Tác An nhận định: “Trong quá trình đô thị hóa ồ ạt, rất nhiều giá trị của vùng biển, đảo vốn là giá đỡ cho phát triển đô thị đang dần xuống cấp và mất đi.

Hoạt động khai thác tài nguyên chồng chéo và quá tải, biển đổi khí hậu và nước biển dâng, các áp lực tranh chấp giữa bảo tồn và phát triển kinh tế… đã khiến tài nguyên cạn kiệt. Vì vậy, thách thức lớn của Thành phố là phải khẳng định, bảo tồn được các đặc trưng bản sắc văn hóa trong quá trình phát triển để hướng đến thành phố hưng thịnh”.

Theo ông An, các giải pháp cần phải thực hiện là đưa cộng đồng tham gia và trực tiếp được hưởng lợi từ việc bảo tồn di sản biển, đảo.

Trong quá trình quy hoạch phát triển đô thị, Thành phố cần phải có những nghiên cứu toàn diện về các giá trị đặc thù của tài nguyên; về hình thái, cấu trúc của các yếu tố cấu thành nên các giá trị đó và các xu hướng biến đổi của chúng trước các tác động của thời gian, con người.

Bên cạnh đó, cần sử dụng nhân lực hàm lượng chất xám cao với cách tiếp cận “tư duy đột phá” để tạo sản phẩm mới độc đáo, mang bản sắc riêng Tp.Nha Trang.

Còn theo Tiến sĩ Phạm Hồng Mạnh, Trường Đại học Nha Trang, để phát triển Tp.Nha Trang bền vững cần đẩy mạnh phát triển kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh.

Ông đề xuất một số giải pháp để thực hiện mô hình này như hoàn thiện khung pháp lý để khuyến khích doanh nghiệp, người dân sử dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, chuyển hướng sử dụng nguyên liệu đầu vào truyền thống sang sử dụng các loại nguyên liệu thay thế.

Ngoài ra, Thành phố này cần ưu tiên các dự án “xanh” và các dự án thân thiện môi trường; các ngành kinh tế của thành phố nên xây dựng lộ trình và kế hoạch triển khai cụ thể việc sử dụng công nghệ tuần hoàn tài nguyên - là yếu tố đầu vào trong quá trình sản xuất; xây dựng thí điểm mô hình kinh tế tuần hoàn và kinh tế xanh với một số lĩnh vực, trong đó ưu tiên các ngành kinh tế biển…

Ông Hồ Văn Mừng cho biết, để thực hiện mục tiêu đề ra trong Nghị quyết 09, thành phố sẽ thực hiện một số giải pháp như khắc phục những vấn đề, hạn chế còn tồn tại, có giải pháp vượt qua những thách thức trong thời gian tới.

Đồng thời, nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và người dân đối với vị thế của Tp.Nha Trang và tầm quan trọng của Thành phố này trong sự phát triển chung của tỉnh, chứ không phải chung riêng của thành phố, để mọi người xác định được trách nhiệm của mình.

Bên cạnh đó, Thành phố này cũng sẽ thực hiện xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh, trong đó xây dựng đội ngũ cán bộ có phẩm chất, đạo đức tốt, có năng lực, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm...

Đặc biệt, trong công tác quy hoạch và quản lý quy hoạch cần phải thực hiện tốt, có chiến lược và tầm nhìn dài hạn. 

Để phát triển kinh tế số thì Tp.Nha Trang sẽ đẩy mạnh cơ sở hạ tầng số. Trong đó, thực hiện ngầm hóa đối với các dự án, khu đô thị mới và chỉnh trang đối với các khu vực hiện hữu…

Tại hội thảo, nhiều chuyên gia, nhà khoa học cũng đã hiến kế trong các lĩnh vực như giải pháp hạn chế tình trạng ngập úng do nước lũ ở khu vực phía Tây Nha Trang; các giải pháp hướng đến xây dựng Thành phố thông minh và bền vững; phát triển du lịch bền vững Tp.Nha Trang; bảo tồn phát huy giá trị văn hóa truyền thống Nha Trang - Khánh Hòa trong quá trình phát triển và hội nhập…

Châu Tường