Ngày 4-4, TAND TP.HCM mở phiên xử sơ thẩm vụ sai phạm xảy ra tại Công ty Tài chính TNHH MTV Cao su Việt Nam (RFC - doanh nghiệp 100% vốn nhà nước). Dự kiến phiên xử diễn ra trong hai ngày.
Nâng khống hạn mức trồng cao su để vay tiền
Ba bị cáo hầu tòa về tội tham ô gồm: Phan Minh Anh Ngọc (tên gọi khác là Phan Long Xít, cựu tổng giám đốc RFC), Phan Long Hải Âu (cựu tổng giám đốc Công ty TNHH Minh Hằng) và Nguyễn Anh Tuấn (cựu phó tổng giám đốc Công ty TNHH Minh Hằng).
Liên quan vụ án, các bị cáo là cựu cán bộ, nhân viên RFC hầu tòa về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng gồm: Hồ Nguyễn Bảo Uyên, Đặng Thị Kim Anh, Lê Anh Tuấn và Nguyễn Hồng Hải.
Bị cáo Phan Minh Anh Ngọc, cựu tổng giám đốc RFC, tại tòa. Ảnh: CTV
Bị cáo Ngọc đang chấp hành hình phạt 22 năm tù cho nhiều bản án khác nhau. Ngay tại phần thủ tục, bị cáo Ngọc khó nhọc từng bước đến bục khai báo. Bị cáo có đề nghị được ngồi trong quá trình xét xử. Sức khỏe của bị cáo yếu ớt, phần thủ tục nhiều việc không nhớ rõ nên nhờ HĐXX căn cứ theo cáo trạng như năm sinh của các con, ngày bị bắt…
Cũng trong phần thủ tục, một luật sư đề nghị tòa triệu tập ba cơ quan gồm cơ quan giám định tài sản, cơ quan định giá tài sản và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Trước đề nghị này, đại diện VKS có ý kiến nếu xét thấy cần thiết sẽ yêu cầu triệu tập. HĐXX thống nhất đồng quan điểm với VKS.
Kết thúc phần xét hỏi chuyển sang phần tranh luận, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt hai bị cáo Ngọc và Âu mỗi bị cáo 20 năm tù. Đồng phạm còn lại về tội tham ô bị đề nghị mức án 12-14 năm tù.
Bốn bị cáo cựu cán bộ, nhân viên RFC bị VKS đề nghị mức án 8-12 năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của tổ chức tín dụng.
Theo cáo trạng của VKSND Tối cao, năm 2011, ông Ngọc lợi dụng chức vụ, quyền hạn tổng giám đốc RFC đã bàn bạc, thỏa thuận thống nhất cho ông Âu sử dụng pháp nhân Công ty Minh Hằng lập hồ sơ đề nghị vay vốn tại RFC.
Từ việc nâng khống hạn mức trồng 780 ha cao su ở tỉnh Đắk Lắk, trong khi dự án chỉ được trồng 100 ha, ông Ngọc duyệt cho vay số tiền 65 tỉ đồng nhằm sử dụng một phần vào việc đầu tư trồng cao su, phần còn lại chiếm đoạt cá nhân.
Ông Âu đã lập và chỉ đạo Nguyễn Anh Tuấn ký hồ sơ khống sử dụng tiền vào dự án nhưng không có chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay, để RFC giải ngân với số tiền 58 tỉ đồng. Tuy nhiên, cựu tổng giám đốc Công ty Minh Hằng chỉ sử dụng trên 11 tỉ đồng vào việc đầu tư trồng cao su, còn lại các bị cáo chiếm đoạt của RFC.
Gây thiệt hại cho RFC 102 tỉ đồng
Cáo trạng xác định các bị cáo đã gây thiệt hại cho RFC 102 tỉ đồng, trong đó ba bị cáo nói trên chiếm đoạt trên 46 tỉ đồng và gần 60 tỉ đồng tiền lãi phát sinh do hành vi tham ô gây ra. Ông Ngọc có vai trò quyết định việc cho vay, ông Âu chủ mưu, ông Tuấn giúp sức tích cực trong hành vi tham ô tài sản.
Các bị cáo là cán bộ RFC đã vi phạm quy định cho vay, tạo điều kiện cho các ông Ngọc, Âu và Tuấn chiếm đoạt tiền của RFC. Quá trình điều tra, cựu tổng giám đốc RFC khai biết việc lập hồ sơ vay vốn chỉ là hợp thức hóa cho đủ thủ tục và bản thân đã được hưởng số tiền 7,3 tỉ đồng.
Liên quan vụ án, bà Nguyễn Thị Lệ Hằng (phó trưởng phòng kế toán) đã ký 16 phiếu chi và hai ủy nhiệm chi với tổng số tiền 58,3 tỉ đồng khi hồ sơ giải ngân không có chứng từ chứng minh việc sử dụng vốn đúng mục đích. Cơ quan tố tụng xác định hành vi của bà này đã vi phạm quy định pháp luật, gây thiệt hại cho RFC.
Trước khi bị xác định có sai phạm trong vụ án này thì tháng 8-2020, bà Hằng bị TAND Cấp cao tại TP.HCM tuyên phạt mức án năm năm tù về tội vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.
Sau khi tòa tuyên án được ba tháng, bà Hằng nhảy lầu tự sát nhưng không chết. Một thời gian sau, bà Hằng lại uống thuốc sâu tự tử nhưng được đưa đi cấp cứu kịp thời. Sau đó gia đình đưa bà vào bệnh viện tâm thần khám thì được kết luận bị trầm cảm nặng, được chỉ định điều trị nội trú. Tuy nhiên, gia đình xin điều trị ngoại trú vì sức khỏe yếu.
Theo kết luận pháp y về sức khỏe, bà Hằng bị tổn thương 66%. Ngày 28-2-2021, TAND TP.HCM có quyết định trưng cầu giám định đối với bà Hằng. Hai tháng sau, Trung tâm Pháp y tâm thần khu vực TP.HCM xác định bà Hằng bị trầm cảm trung bình, hạn chế khả năng nhận thức và điều khiển hành vi. Bệnh có thể diễn biến nặng lên và đối tượng có hành vi tự sát; việc chấp hành án phạt tù có thể ảnh hưởng đến tính mạng. Do đó, cơ quan điều tra không xem xét trách nhiệm hình sự với bà Hằng.
Ngoài bà Hằng, các cá nhân nhân viên phòng tín dụng, phòng kế toán và thủ quỹ, cơ quan điều tra xác định không có căn cứ xử lý trách nhiệm hình sự sau khi đã làm rõ.