Những năm 2000, câu chuyện về những người thợ rừng bỗng chốc thành tỉ phú vì may mắn tìm được trầm hương hay kỳ nam lan truyền khắp nơi. Khi nguồn trầm hương tự nhiên trong rừng đã cạn kiệt, nhiều người bắt đầu tìm cách tạo trầm bằng việc trồng cây dó bầu rồi dùng phương pháp kích thích.
Hơn 20 năm chờ cây tạo trầm
Qua lời quảng cáo của các công ty bán giống, khi cây dó bầu trưởng thành, bằng các phương pháp như tiêm acid hay chế phẩm sinh học vào cây sẽ tạo được trầm hương nên hàng trăm hộ dân tại xã Trường Thủy (huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) đã mua trồng hàng chục hecta để mong đổi đời.
Tại xã Trường Thủy, gia đình ông Nguyễn Văn Quý (sinh năm 1960, trú tại thôn Giang Sơn) được xem là một trong những hộ dân trồng cây dó bầu sớm nhất.
Với diện tích trồng 1 ha, vườn dó bầu của ông Quý đến nay đã hơn 20 năm tuổi. Theo ông Quý, mỗi cây sau thời gian chăm sóc nếu tạo được trầm hương sẽ bán ra với giá 5-8 triệu đồng, tính theo gốc cây thì lợi nhuận thu về phải tiền tỉ.
| Khuyến cáo người dân không trồng cây dó bầu Do không có đầu ra nên chính quyền xã thời gian qua đã nhiều lần khuyến cáo người dân không nên nhân rộng việc trồng cây dó bầu. Thay vì trồng cây dó bầu thì nên trồng những giống cây có năng suất, phù hợp với điều kiện đất đai và được thị trường thu mua. |
“Công ty cây giống đến quảng cáo trồng cây dó bầu trên 10 năm nếu kích thích sinh học, acid thì cây sẽ tạo trầm hương. Lúc đó tôi mua 300 cây giống giá 6.000 đồng/cây, trồng xen lẫn với tiêu. Trồng rồi mừng thầm chờ 10 năm sau sẽ có thành quả, kinh tế khấm khá hơn” - ông Quý nhìn vườn dó bầu bùi ngùi.
Tuy nhiên, cây sau 10 năm trồng ông Quý chẳng thấy trầm hương đâu. Giờ thì sau hơn 20 năm trời ròng rã chăm sóc cây dó bầu, giấc mơ trở thành tỉ phú trầm hương của ông đã vỡ mộng. Việc tạo trầm hương bằng phương pháp kích thích cây dó bầu theo lời quảng cáo của các công ty bán giống không tạo trầm mà nhiều cây còn chết.
Sau nhiều năm chăm sóc cây dó bầu nhưng bán ra chỉ với giá bèo bọt, bà Trương Thị Hồng đang chuẩn bị chuyển sang trồng keo tràm. Ảnh: ĐH
Tương tự hộ gia đình ông Nguyễn Văn Quý, gia đình bà Trương Thị Hồng (sinh năm 1952, trú tại xã Trường Thủy) cho hay trước đây gia đình bà trồng khoảng 400 cây giống dó bầu. Sau gần 20 năm chăm sóc, bà Hồng chờ ngày cây cho trầm để có kinh tế tốt hơn nhưng không thành. Bà đành ngậm ngùi chặt cây bán với giá rất bèo bọt, chỉ khoảng 10.000 đồng/kg.
“Nghe họ nói cây này trồng để đổi đời nên tôi trồng 1 mẫu. Bỏ công sức trồng gần 20 năm mà bán được có mấy đồng không đủ vốn và công chăm sóc. Tôi bàn với con chặt hết để trồng cây khác” - bà Hồng cho biết.
Nói về loại cây dó bầu, bà Hồng cho biết dù to lớn nhưng thân gỗ xốp nên cây rất dễ bị gãy khi có mưa bão. Cây sinh trưởng hàng chục năm mà không có ai thu mua, người dân kích thích tạo trầm không đúng cách khiến cây chết là mất trắng. Thân cây dó bầu chết rồi thì không có giá trị sử dụng, bà con mang vô làm củi nấu cám heo.
Chưa từng thu hoạch được trầm hương
Theo thống kê, “thủ phủ” cây dó bầu là xã Trường Thủy có khoảng 25 ha. Trong đó có nhiều vườn được chăm sóc hàng chục năm nhưng đến nay vẫn chưa được khai thác. Có nhiều năm bão lớn lùa vào, cây ngã đổ mà người dân không biết xử lý sao cho được. Họ rơi vào thế tiến thoái lưỡng nan, chặt đi trồng cây khác thì không xong mà chờ thì không biết khi nào mới có thể thu hoạch.
Cả xã này có trên 100 hộ dân trồng cây dó bầu hơn 20 năm nhưng trên thực tế chưa có hộ gia đình nào trồng loại cây này tạo được trầm hương hay kỳ nam để bán.
Trao đổi với chúng tôi, ông Phan Hữu Tình, Chủ tịch UBND xã Trường Thủy, cho biết cây dó bầu được người dân trồng tự phát tại địa phương từ nhiều năm trước. Khi có tin cây này cho hiệu quả kinh tế cao, có thể đổi đời thì các hộ dân thi nhau trồng.
“Ngoài một số hộ dân dùng các phương pháp kích thích để tạo trầm quá đà làm cho cây chết thì hiện nay vẫn còn nhiều diện tích chưa khai thác. Để trở thành tỉ phú như quảng cáo thì không có. Bởi trên thực tế ở địa phương, chưa có hộ dân nào trồng dó bầu tạo được trầm hương hay kỳ nam để bán ra mức tiền tỉ cả” - ông Tình chia sẻ.
Như vậy, sau hơn 20 năm đeo đuổi giấc mơ đổi đời, đến nay người dân vùng “thủ phủ” cây dó bầu đều vỡ mộng. Chưa có ai trở thành tỉ phú khi đã đổ mồ hôi, nước mắt và công sức chăm sóc dài đằng đẵng.•