Hôm 5-4, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ - Tướng Mark Milley đã yêu cầu Quốc hội nước này rót thêm ngân sách cho Lầu Năm Góc với lo ngại trong bối cảnh hiện tại, chiến tranh quy mô lớn giữa các cường quốc có thể xảy ra.
Theo đài CNN, hiện tại Mỹ có hai mối quan ngại lớn đó là sự đe doạ của Nga đối với các đồng minh NATO ở châu Âu, đặc biệt là trong chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, và sự lớn mạnh của quân đội Trung Quốc, đặc biệt là lực lượng hải quân.
Về mối đe doạ Trung Quốc, nhiều nhà lập pháp Mỹ đã quan ngại rằng Bắc Kinh đã vượt mặt Mỹ trong một số mặt về lĩnh vực quân sự. Đơn cử, Hạ nghị sĩ Mike Rogers hôm 5-4 cho rằng Trung Quốc hiện có lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, nhiều tàu hơn và nhiều tên lửa siêu thanh hơn Mỹ.
Để hiểu thêm về những gì Mỹ biết về năng lực quân sự và chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc, đài CNN đã phỏng vấn chuyên gia về Trung Quốc Matthew P. Funaiole, nhà nghiên cứu cấp cao tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS).
Trung Quốc có mục tiêu chiến lược dài hạn liên quan đến Mỹ
Theo ông Funaiole, Trung Quốc muốn mình là cường quốc quyền lực nhất, thay thế vị trí của Mỹ ở khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và Bắc Kinh coi sức mạnh quân sự là một phương tiện cốt lõi để đạt được mục tiêu đó.
Tàu khu trục Quảng Châu phóng tên lửa phòng không trong cuộc diễn tập quân sự ở khu vực nước gần đảo Hải Nam năm 2016. Ảnh: XINHUA
Một trong những vấn đề thu hút nhiều sự quan tâm của cộng đồng quốc tế là Trung Quốc liên tục cải thiện sức mạnh hải quân, nỗ lực đóng thêm các tàu chiến trên mặt nước, cải thiện tàu ngầm và phát triển chương trình tàu sân bay. Theo chuyên gia Funaiole, đây là những khía cạnh mà Trung Quốc có những tiến bộ nhanh chóng.
Không hẳn Trung Quốc vượt mặt Mỹ về quốc phòng
Ông Funaiole cho biết về tổng chi tiêu quốc phòng, Trung Quốc vẫn kém Mỹ đáng kể, theo ước tính thì Trung Quốc chi cho quốc phòng chưa bằng một nửa của Mỹ.
Tuy nhiên, cần phải lưu ý rằng số tiền đó dành cho việc duy trì hiện diện quân sự Mỹ trên toàn cầu, còn Trung Quốc chỉ hiện diện trong các khu vực lân cận. Tổng chi tiêu quốc phòng của Trung Quốc hơn chi tiêu về lĩnh vực này của Hàn Quốc, Nhật, Việt Nam cộng lại. Do đó, cần phải suy xét khi so sánh giữa chi tiêu quốc phòng giữa hai cường quốc này.
Về công nghệ, chuyên gia Funaiole cho rằng Mỹ vẫn duy trì được lợi thế nghiên cứu và phát triển nhưng rõ ràng Trung Quốc đã nỗ lực bắt kịp trong một số lĩnh vực nhất định.
Quân đội Trung Quốc thiếu một điều cốt tử mà quân đội Mỹ có
Ông Funaiole chỉ ra rằng Mỹ hiện diện khá liên tục trong các cuộc xung đột trên khắp thế giới kể từ khi Chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc trong khi Trung Quốc thì không như vậy. Vì vậy, một khía cạnh mà Trung Quốc không thể “đi tắt đón đầu” là kinh nghiệm chiến đấu của quân lính của mình, trong khi Mỹ có thể rút kinh nghiệm chiến đấu từ nhiều cuộc chiến và qua nhiều thế hệ.
Lính Mỹ sử dụng lựu pháo M-777 ở Afghanistan năm 2017. Ảnh: AP
Do đó, khoa học kỹ thuật, chi tiêu quốc phòng sẽ nói được một phần về năng lực quân sự, nhưng vấn đề quan trọng là Trung Quốc vẫn chưa có nhiều kinh nghiệm chiến đấu thực tiễn.
Trung Quốc và Nga không hẳn là đồng minh
Theo chuyên gia này, Trung Quốc và Nga làm việc với nhau như là những đối tác, có nhiều điểm gần gũi nhau trong một số vấn đề. Tuy nhiên, hai nước này không phải là đồng minh theo nghĩa truyền thống mà Mỹ nghĩ về các đồng minh trong hệ thống liên minh của mình.
Bằng chứng mà ông Funaiole đưa ra là phương Tây, bao gồm Mỹ và các đồng minh đã thống nhất hiệu quả để đối đầu Nga trong vấn đề Ukraine, trong khi Trung Quốc lại giữ một khoảng cách nhất định với Nga trong vấn đề này.
Mỹ phải để mắt đến sự phát triển hải quân của Trung Quốc
Theo ông Funaiole, khi Trung Quốc hạ thủy tàu sân bay thứ ba thì nước này sẽ sử dụng hệ thống phóng máy bay tân tiến nhất. Một vài năm nữa, tàu sân bay này sẽ được đưa vào biên chế hải quân Trung Quốc và nước này sẽ phát triển lò phản ứng hạt nhân đầu tiên để cung cấp năng lượng cho tàu sân bay thì lúc đó khả năng hải quân của Trung Quốc sẽ tăng lên vượt trội.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thăm lực lượng hải quân nước này hồi năm 2018. Ảnh: XINHUA
Do đó, Mỹ cần phải hiểu một cách toàn diện về các lĩnh vực mà Trung Quốc đang đầu tư, Trung Quốc cải thiện mũi quân nào và điều đó có nghĩa là gì đối với lợi ích mà Mỹ đang quan tâm hoặc Mỹ phải đối phó như thế nào dựa trên năng lực hiện có của mình.
Khó khăn của Nga ở Ukraine gửi thông điệp tới Trung Quốc
Theo chuyên gia này, chiến sự Ukraine là một phép thử tốt đối với hệ thống đồng minh của Mỹ. Thế giới không còn đơn cực như trước đây, thời Mỹ là một cực duy nhất. Thông qua chiến sự Ukraine, thế giới đã thấy được việc Mỹ đã sử dụng khá hiệu quả mối quan hệ với các đồng minh, đối tác của mình để củng cố các nguyên tắc, lý tưởng mà mình theo đuổi.
