Theo dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 126 về hoá đơn, chứng từ đang được lấy ý kiến, các sàn thương mại điện tử có trách nhiệm kê khai, nộp thuế thay người bán là cá nhân kinh doanh trên sàn. Giữa năm ngoái, khi sửa đổi Thông tư 40 hướng dẫn thuế giá trị gia tăng, thu nhập cá nhân và quản lý thuế với hộ, cá nhân kinh doanh, Bộ Tài chính từng đưa ra quy định sàn thương mại điện tử phải khấu trừ thuế trực tiếp trên doanh thu người bán. Tuy nhiên, quy định này sau đó đã được sửa theo hướng, chủ sở hữu sàn giao dịch thương mại điện tử chỉ phải khai thuế thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh nếu được người bán uỷ quyền theo quy định pháp luật dân sự.

Dù vậy, góp ý với Tổng cục thuế, Phòng Thương mại & Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng vì việc buộc sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay cho người bán "chưa phù hợp với quy định pháp luật về thu nhập cá nhân, vốn quy trách nhiệm kê khai, nộp thuế thuộc về cá nhân kinh doanh".

Ngoài ra, cơ quan đại diện cộng đồng doanh nghiệp cũng đề nghị nhà chức trách làm rõ căn cứ phát sinh và phạm vi trách nhiệm đại diện, nếu sàn thương mại điện tử thay người bán kê khai, nộp thuế.

"Không rõ trách nhiệm đại diện được phát sinh theo căn cứ nào, có cần trình tự, thủ tục nào hay không? Nếu sàn thương mại điện tử phải kê khai, nộp thuế thay cá nhân kinh doanh thì có gồm trách nhiệm quyết toán, hoàn thuế hay không?", VCCI nêu loạt vấn đề.

Tổ chức này cũng cho rằng, nếu buộc sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn sẽ có nguy cơ tạo ra nhiều phương pháp thu thuế trùng lặp nhau. Thực tế, hiện có nhiều hộ, cá nhân bán hàng tại chỗ (offline) và bán online trên nền tảng thương mại điện tử, chẳng hạn các cửa hàng ăn uống, cà phê hoặc kinh doanh lưu trú... Khi kinh doanh trên thương mại điện tử, cá nhân kinh doanh sẽ phải nộp riêng thuế cho phần doanh thu này (do sàn thương mại điện tử khấu trừ), nhưng đồng thời cá nhân kinh doanh đã phải nộp thuế theo phương pháp khoán.

Việc xác định thuế khoán (khi thực hiện ấn định thuế) sẽ thực hiện thông qua việc khảo sát của cơ quan thuế, chẳng hạn số lượng khách trong một ngày của quán, số lượng nhân viên...

"Việc tách riêng phần doanh thu từ kinh doanh online với phần doanh thu từ kinh doanh offline sẽ trở nên khó khăn do việc kinh doanh được thực hiện tại cùng một địa điểm. Liệu có chồng lấn khi thu thuế hình thức kinh doanh này hay không?", VCCI nêu quan điểm.

Cuối cùng, theo VCCI, bắt buộc sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế thay người bán có thể tạo ra các ảnh hưởng bất cân xứng lên các chủ thể liên quan trong hoạt động thương mại điện tử.

Chẳng hạn, sàn thương mại điện tử và mạng xã hội. Quy định này sẽ gây nên gánh nặng tuân thủ lên sàn thương mại điện tử, song với mạng xã hội thì không có nghĩa vụ phải kê khai, nộp thuế cho cá nhân kinh doanh. Trong khi đó, thương mại điện tử qua mạng xã hội cũng tương đối phát triển, như năm 2020 khoảng 57% người được khảo sát cho biết họ mua sắm qua diễn đàn, mạng xã hội. Con số này tương đương tỷ lệ mua sắm trên sàn thương mại điện tử.

Phía VCCI cũng băn khoăn, quy định sàn thương mại điện tử buộc phải kê khai, nộp thuế có bắt buộc áp dụng với các sàn thương mại cung cấp dịch vụ xuyên biên giới hay không. "Nếu quy định này chỉ áp dụng được với các sàn trong nước, đây có thể là một rào cản "bảo hộ ngược", gây bất bình đẳng cho doanh nghiệp nội địa", VCCI nhận định.

Với những lý do này, VCCI đề nghị nhà chức trách nghiên cứu, đánh giá các tác động, ảnh hưởng của việc buộc sàn thương mại điện tử kê khai, nộp thuế cho người bán tới các nhóm đối tượng liên quan và ảnh hưởng lên cạnh tranh trong ngành thương mại điện tử.

Cũng theo dự thảo, sàn thương mại điện tử phải cung cấp thông tin của người bán trên sàn, như mã số thuế hay doanh thu bán hàng qua chức năng đặt hàng trực tuyến. Các quy định này, VCCI cho rằng, cần cân nhắc.

Một số doanh nghiệp quan ngại rằng liệu họ có phải chịu trách nhiệm về thông tin cung cấp cho cơ quan thuế hay không. Lý do, các quy định hiện nay về cung cấp thông tin thì các sàn thương mại điện tử khó đảm bảo tính chính xác toàn bộ dữ liệu mã số thuế đã thu thập.

Bên cạnh đó, dự thảo chưa có các quy định về bảo mật thông tin được cung cấp. "Việc lộ, lọt thông tin sẽ gây tổn thất lớn với các sàn, đặc biệt nếu trường hợp các đối thủ khác có thể nắm được các dữ liệu này. Trong đó, xác định nguồn rò rỉ dữ liệu là công đoạn rất quan trọng để xác định yếu tố lỗi trong vụ việc lộ, lọt thông tin", VCCI nhận xét.

Anh Minh