Nhà ở xã hội: cầu vượt cung

Đây là lần đầu tiên Chính phủ đưa ra một chính sách phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân bài bản, với mục tiêu rõ ràng và giải quyết hàng loạt nút thắt lâu nay.

Con số 1.062.200 căn nhà ở xã hội, nhà ở công nhân sẽ được xây dựng trong đề án thoạt nhìn rất lớn nhưng nó cũng chỉ đáp ứng được một phần.

Bởi nhu cầu về nhà ở xã hội dành cho người thu nhập thấp, nhà ở công nhân các khu công nghiệp của 60/63 tỉnh, thành phố gửi về Bộ Xây dựng trong giai đoạn 2021-2030 là khoảng 2.400.000 căn.  

Gỡ vướng về đất đai, vốn, cơ chế mua bán nhà

Để hoàn thành mục tiêu xây được ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội, nhà ở công nhân trong giai đoạn từ nay đến năm 2030, Chính phủ cho biết sẽ trình Quốc hội ban hành nghị quyết thí điểm một số chính sách nhằm đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, sửa đổi Luật nhà ở và các quy định pháp luật về thuế...

Để dành quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, Chính phủ yêu cầu Ủy ban nhân dân các địa phương khi lập, phê duyệt quy hoạch đô thị, nông thôn, quy hoạch phát triển các khu công nghiệp... phải xác định rõ diện tích đất dành cho phát triển nhà ở xã hội; coi phát triển nhà ở xã hội là một chỉ tiêu phát triển kinh tế - xã hội 5 năm, hằng năm của địa phương.

Về vốn cho phát triển nhà ở xã hội, đề án của Chính phủ nêu rõ các địa phương phải xác định phát triển nhà ở xã hội là một hạng mục đầu tư bằng nguồn vốn trung và dài hạn của địa phương; trích một phần thu từ tiền sử dụng đất trên địa bàn để hỗ trợ giải phóng mặt bằng dự án nhà ở xã hội.

Địa phương cũng được huy động vốn từ quỹ đầu tư phát triển để phát triển nhà ở xã hội, sử dụng ngân sách nhà nước phát triển hạ tầng các khu nhà ở xã hội, được huy động vốn nước ngoài cho phát triển nhà ở xã hội.

Và trong tổng nguồn lực 849.500 tỉ đồng để xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội, Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước triển khai chương trình vay ưu đãi 120.000 tỉ đồng từ bốn ngân hàng thương mại BIDV, Agribank, VietinBank, Vietcombank, với mức lãi suất thấp hơn từ 1,5-2% lãi cho vay bình quân của các ngân hàng.

Đề án cũng mở ra cơ chế giao chủ đầu tư khu chế xuất, khu công nghiệp, Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, các doanh nghiệp trong khu công nghiệp, khu chế xuất làm chủ đầu tư dự án nhà lưu trú công nhân.

Một loạt ưu đãi cho chủ đầu tư cũng được đưa vào đề án như: được sử dụng 20% diện tích đất trong dự án nhà ở xã hội để xây nhà ở thương mại để bán theo hình thức hạch toán riêng phần đất này; được tính chi phí đầu tư hạ tầng khu nhà ở lưu trú công nhân vào chi phí hạ tầng phát triển khu công nghiệp, khu chế xuất.

Doanh nghiệp xây nhà ở xã hội cho thuê được giảm thuế VAT, thuế thu nhập doanh nghiệp nhiều hơn doanh nghiệp xây nhà ở xã hội để bán, thuê mua; không phải nộp lại tiền sử dụng đất được miễn khi bán nhà ở xã hội.

Không bắt buộc doanh nghiệp làm dự án nhà ở xã hội, nhà ở công nhân phải dành 20% diện tích nhà ở dự án để cho thuê.