Tiếp thu ý kiến góp ý của nhân dân về Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi (Dự thảo), cơ quan soạn thảo sửa đổi toàn bộ nội dung của Điều 75 về thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng.

Thông tin này được Bộ Tài nguyên - Môi trường nêu tại báo cáo tổng hợp kết quả lấy ý kiến nhân dân và việc tiếp thu, hoàn thiện Dự thảo gửi hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách đang diễn ra.

Theo đó, trong hơn 11,6 triệu lượt ý kiến của các cơ quan, tổ chức, cá nhân góp ý vào Dự thảo, riêng vấn đề thu hồi, trưng dụng đất có 888.018 ý kiến.

Quá trình thảo luận ở kỳ họp thứ tư của Quốc hội cho đến các cuộc góp ý, thu hồi đất được đặc biệt quan tâm với lo ngại quy định tại lần sửa đổi này vẫn chưa đủ rõ ràng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, tiếp thu các ý kiến góp ý, Dự thảo đã “được sửa đổi toàn bộ nội dung” của Điều 75, trong đó quy định rõ các trường hợp thật cần thiết thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng gồm: Để thực hiện các công trình công cộng như: giao thông, thủy lợi, năng lượng, bưu chính viễn thông...

Để xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp như: Trụ sở cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội; cơ sở văn hoá, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh; cơ sở y tế, dịch vụ xã hội, cơ sở giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, ngoại giao...

Để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng khác như: dự án nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, khu công nghiệp, cụm công nghiệp, hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản, dự án lấn biển... và các dự án khác do Nhà nước thu hồi để thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất, thu hồi để giao đất cho nhà đầu tư trúng thầu dự án có sử dụng đất.

Liên quan nội dung thu hồi đất cho dự án nhà ở thương mại, khu đô thị không còn được liệt kê tại điều điều 75 nói trên. Tuy nhiên, tại điểm e, khoản 3 điều này quy định thu hồi đất để giao tổ chức phát triển quỹ đất của nhà nước nhằm tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 Điều 108 dự thảo luật.

Khoản 1, Điều 108 dự thảo quy định Nhà nước sẽ thu hồi đất tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất thực hiện các dự án, gồm: dự án nhà ở thương mại; dự án cơ sở kinh doanh thương mại, dịch vụ; dự án hỗn hợp gồm nhà ở và kinh doanh dịch vụ, thương mại.

Liên quan đến quy định sử dụng đất để thực hiện dự án phát triển kinh tế - xã hội thông qua việc thỏa thuận về quyền sử dụng đất (Điều 123), vấn đề còn rất nhiều ý kiến khác nhau, cơ quan soạn thảo cho hay có ý kiến đề nghị bổ sung thêm các loại đất phi nông nghiệp không phải là đất ở để thực hiện dự án thực hiện dự án đô thị, nhà ở thương mại, khu dân cư nông thôn.

Cơ quan soạn thảo đề xuất 2 phương án.

Phương án 1: giữ như quy định dự thảo lấy ý kiến nhân dân theo đó đối với trường hợp sử dụng đất để thực hiện dự án nhà ở thương mại thì được thỏa thuận về quyền sử dụng đất ở hoặc đất ở và đất khác không phải là đất ở.

Phương án 2: bổ sung trường hợp đất phi nông nghiệp không phải là đất ở đã nộp tiền sử dụng đất hoặc hoặc nộp tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê để thực hiện dự án nhà ở thương mại.

Cơ quan soạn thảo đề xuất lựa chọn phương án 1 để đảm bảo thống nhất với Điều 75 Luật Đầu tư và Luật Nhà ở.

Cũng được thiết kế hai phương án là quy định tại Điều 116 về cho thuê đất.

Về điều này, UBND các TP.HCM, Đà Nẵng; Hiệp hội Bất động sản TP.HCM, Cần Thơ; VCCI đề nghị bổ sung các dự án sử dụng đất thương mại dịch vụ có nhà nghỉ dưỡng và đầu tư kinh doanh kết cấu hạ tầng kỹ thuật du lịch, đất xây dựng công trình công cộng có mục đích kinh doanh vào trường hợp Nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê.

Đây cũng là phương án hai tại Điều 116, tuy nhiên, cơ quan soạn thảo đề xuất ựa chọn phương án 1 (giữ nguyên 2 trường hợp cho thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê như quy định của Dự thảo xin ý kiến nhân dân) nhằm thể chế hóa Nghị quyết 18-NQ/TW (cơ bản thực hiện hình thức cho thuê đất trả tiền hàng năm... bảo đảm nguồn thu ổn định).

Để nhà đầu tư yên tâm đầu tư khi sử dụng đất thuê trả tiền hàng năm, dự thảo cũng đã bổ sung quy định về giá thuê đất sẽ ổn định trong 10 năm, Bộ Tài nguyên và Môi trường thông tin thêm.

Theo kế hoạch, ngày mai (7/4) Dự thảo sẽ được đặt lên bàn nghị sự của Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách.

Điều 75. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng

Nhà nước thu hồi đất để thực hiện các dự án phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng nhằm phát huy nguồn lực đất đai, nâng cao hiệu quả sử dụng đất, phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội theo hướng hiện đại, thực hiện chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và bảo tồn di sản văn hóa, trong các trường hợp sau:

1. Xây dựng công trình công cộng:

a) Công trình giao thông bao gồm: đường ô tô cao tốc, đường ô tô, đường trong đô thị, đường nông thôn (kể cả đường tránh, đường cứu nạn và đường trên đồng ruộng phục vụ nhu cầu đi lại chung của mọi người), điểm dừng xe, điểm đón trả khách, trạm thu phí giao thông, sân bãi, nhà để xe ô tô; bến phà, bến xe, trạm thu phí, trạm dừng nghỉ; các loại hình đường sắt; nhà ga đường sắt; các loại cầu, hầm phục vụ giao thông; công trình đường thủy nội địa, công trình hàng hải; công trình hàng không; tuyến cáp treo và nhà ga cáp treo; cảng cá, cảng cạn; các công trình trụ sở, văn phòng, cơ sở kinh doanh dịch vụ trong ga, cảng, bến xe; hành lang bảo vệ an toàn công trình giao thông mà phải thu hồi đất để lưu không; các kết cấu khác phục vụ giao thông vận tải;

b) Công trình thủy lợi bao gồm: đê điều, kè, cống, đập, tràn xả lũ, hồ chứa nước, đường hầm thủy công, hệ thống cấp nước, thoát nước, tưới nước, tiêu nước (kể cả hành lang bảo vệ công trình thuỷ lợi mà phải thu hồi đất); các công trình thuỷ lợi đầu mối (kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất - sửa chữa - bảo dưỡng công trình thuỷ lợi thuộc phạm vi công trình thủy lợi);

c) Công trình cấp nước, thoát nước bao gồm: nhà máy nước; trạm bơm nước; các loại bể (tháp) chứa nước; tuyến ống cấp nước, thoát nước; hồ điều hòa; công trình xử lý nước, bùn, bùn cặn (kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất - sửa chữa - bảo dưỡng công trình cấp nước, thoát nước);

d) Công trình xử lý chất thải rắn: trạm trung chuyển; bãi chôn lấp rác; khu liên hợp xử lý, khu xử lý, cơ sở xử lý chất thải rắn, chất thải nguy hại (kể cả nhà làm việc, nhà kho, cơ sở sản xuất - sửa chữa - bảo dưỡng công trình xử lý chất thải rắn);

đ) Công trình năng lượng, chiếu sáng công cộng, bao gồm: nhà máy điện và các công trình phụ trợ của nhà máy điện; công trình đập, kè, hồ chứa nước, đường dẫn nước phục vụ cho nhà máy thuỷ điện; hệ thống đường dây truyền tải điện và trạm biến áp; các công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi nhà máy điện; hệ thống chiếu sáng công cộng;

e) Công trình dầu khí, bao gồm: giàn khai thác, công trình phục vụ khai thác, xử lý dầu khí, nhà máy lọc hóa dầu, nhà máy chế biến khí, nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học; kho chứa dầu thô, kho chứa, trạm bơm xăng, dầu, khí, hệ thống đường ống dẫn, hành lang bảo vệ an toàn công trình để đảm bảo an toàn kỹ thuật mà không được sử dụng vào mục đích khác; các công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi công trình phục vụ khai thác, xử lý dầu khí, nhà máy lọc hóa dầu, nhà máy chế biến khí, nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học;

g) Công trình bưu chính, viễn thông, bao gồm: hệ thống cột và đường cáp truyền thông tin; các trạm thu - phát, xử lý tín hiệu viễn thông, hành lang bảo vệ an toàn công trình bưu chính, viễn thông để đảm bảo an toàn kỹ thuật mà không được sử dụng vào mục đích khác; các công trình kinh doanh dịch vụ, sửa chữa, bảo dưỡng thuộc phạm vi công trình bưu chính, viễn thông; điểm bưu điện - văn hoá xã;

h) Chợ dân sinh, chợ đầu mối;

i) Công trình tôn giáo, bao gồm: trụ sở của tổ chức tôn giáo, chùa, nhà thờ, nhà nguyện, thánh đường, thánh thất, niệm phật đường; trường đào tạo người chuyên hoạt động tôn giáo; tượng đài, bia, tháp và các công trình tôn giáo khác;

k) Công trình tín ngưỡng, bao gồm: đình, đền, am, miếu và các công trình tín ngưỡng khác;

l) Khu vui chơi, giải trí công cộng, sinh hoạt cộng đồng, bao gồm: công viên, vườn hoa, bãi tắm và khu vực dành cho vui chơi giải trí công cộng khác; công trình hội họp và các hoạt động khác phù hợp với phong tục, tập quán của cộng đồng dân cư ở địa phương.

2. Xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước, công trình sự nghiệp:

a) Trụ sở cơ quan Đảng Cộng sản Việt Nam, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thành lập hoặc cho phép hoạt động;

b) Trụ sở hoặc văn phòng đại diện của các đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội;

c) Cơ sở văn hoá, di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh, bao gồm: trung tâm hội nghị, nhà hát, nhà văn hóa, trung tâm văn hóa, cung văn hóa, câu lạc bộ, rạp chiếu phim, rạp xiếc; các công trình di tích; công trình có tính biểu trưng, nghệ thuật, cung thiếu nhi, nhà thiếu nhi, trung tâm hoạt động thanh thiếu nhi, nhà bảo tàng, nhà triển lãm, thư viện, cơ sở sáng tác văn học, cơ sở sáng tác nghệ thuật, nhà trưng bày tác phẩm nghệ thuật, trụ sở của các đoàn nghệ thuật; công trình mở rộng, cải tạo, tu bổ, phục hồi di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh đã được Nhà nước xếp hạng hoặc được Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương quyết định bảo vệ;

d) Cơ sở y tế, cơ sở dịch vụ xã hội: bệnh viện, phòng khám; nhà hộ sinh, điều dưỡng, phục hồi chức năng, chỉnh hình, dưỡng lão; trạm y tế; cơ sở phòng chống dịch bệnh; cơ sở nghiên cứu, thí nghiệm chuyên ngành y tế; các cơ sở y tế khác; khu nuôi dưỡng người già, trẻ em có hoàn cảnh khó khăn được nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;

đ) Cơ sở giáo dục, đào tạo: nhà trẻ, trường mẫu giáo, trường phổ thông, trường trung học chuyên nghiệp, trường cao đẳng, trường đại học, học viện, trường dạy nghề được Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;

e) Cơ sở thể dục thể thao: khu liên hợp thể thao, trung tâm đào tạo, huấn luyện vận động viên thể thao; sân vận động, nhà thi đấu, sân tập luyện, thi đấu các môn thể thao; bể bơi do Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;

g) Cơ sở khoa học và công nghệ: trung tâm nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ; công viên công nghệ; hệ thống chuẩn đo lường, phòng thí nghiệm trọng điểm; khu công nghệ cao; khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao; cơ sở ươm tạo công nghệ, cơ sở ươm tạo doanh nghiệp khoa học và công nghệ; trạm khí tượng thủy văn, trạm nghiên cứu địa chấn, cơ sở nghiên cứu vũ trụ; các trung tâm cơ sở dữ liệu chuyên ngành và các cơ sở nghiên cứu chuyên ngành khác do Nhà nước thành lập hoặc cho phép hoạt động;

h) Cơ sở ngoại giao: trụ sở của các đại sứ quán, lãnh sự quán, văn phòng đại diện của các tổ chức ngoại giao nước ngoài, các tổ chức phi Chính phủ có chức năng ngoại giao; cơ sở ngoại giao đoàn do Nhà nước quản lý;

i) Công trình sự nghiệp về xử lý môi trường, bảo tồn đa dạng sinh học, kiểm dịch động thực vật, khí tượng, thủy văn, đăng kiểm và các công trình sự nghiệp khác.

3. Thu hồi đất để phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng khác, bao gồm:

a) Dự án nhà ở xã hội, nhà ở công vụ, cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư theo quy định của Luật Nhà ở; dự án tái định cư;

b) Khu công nghiệp, cụm công nghiệp;

c) Khu sản xuất, chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung có quy mô lớn, tập trung đồng bộ về kết cấu hạ tầng dùng chung từ khâu sản xuất đến chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản phục vụ trên phạm vi liên huyện hoặc liên vùng.

d) Hoạt động thăm dò, khai thác khoáng sản đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp phép (kể cả hạng mục công trình phục vụ cho việc khai thác, chế biến khoáng sản gắn liền với khu vực khai thác và hành lang bảo vệ an toàn cho việc khai thác mà phải thu hồi đất);

đ) Dự án lấn biển;

e) Thu hồi đất để giao tổ chức phát triển quỹ đất do Nhà nước thành lập để thực hiện dự án tạo quỹ đất để đấu giá quyền sử dụng đất theo quy định tại khoản 1 Điều 108 của Luật này;

g) Thu hồi đất để giao đất, cho thuê đất cho nhà đầu tư trúng thầu dự án có sử dụng đất đối với các trường hợp quy định tại khoản 1, khoản 2 của Điều này và các điểm a, b, c, d, l khoản này mà có từ hai nhà đầu tư trở lên đăng ký thực hiện mà việc sử dụng đất không thuộc trường hợp đấu giá quyền sử dụng đất; trường hợp quy định tại điểm b khoản 1 Điều 122 của Luật này;

h) Nghĩa trang, nhà tang lễ, cơ sở hỏa táng, cơ sở lưu trữ tro cốt;

i) Xây dựng cơ sở tôn giáo;

k) Thu hồi đất khi điều chỉnh biên giới quốc gia;

l) Thu hồi phần diện tích đất trên bề mặt để phục vụ xây dựng công trình ngầm.

4. Các dự án, công trình không thuộc quy định tại các khoản 1, 2 và 3 của điều này thực hiện theo quy định tại Điều 117 và Điều 123 của Luật này.

(Nguồn: Dự thảo Luật Đất đai sửa đổi trình Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách).