Bởi bối cảnh khi những tội phạm thiết kế phi vụ làm ăn là giữa lúc nhân dân ta đang phải phát huy truyền thống "bầu ơi thương lấy bí cùng" để đồng cam cộng khổ vượt qua đại dịch COVID-19.

Nhiều người chắc vẫn còn nhớ trong khoảng thời gian ấy là hình ảnh những người mẹ ở miền Trung dành dụm, gói ghém từng mớ rau, lon gạo, quả bí, trái bầu gửi vào miền Nam yêu thương đang bị phong tỏa nghiêm ngặt để chống dịch; là những cô bác tóc bạc da mồi tại các khu dân cư, tổ dân phố ở Hà Nội chia nhỏ mấy túi mì gói, vài lon nước lọc để "viện trợ" các hộ gia đình không có công ăn việc làm, các em sinh viên, người lao động đang đói vì mắc kẹt trong xóm trọ; là lưng áo đẫm mồ hôi của đội ngũ y bác sĩ, bộ đội, tình nguyện viên nơi tuyến đầu chống dịch; là hình ảnh ngoại giao con thoi của các nhà lãnh đạo nhằm tranh thủ từng lô vắc xin viện trợ khẩn cấp của bạn bè quốc tế…

Giữa tình cảnh ấy, hàng chục vạn công dân Việt Nam cũng bị mắc kẹt ở khắp nơi trên thế giới, không ít người trong số họ rơi vào nghịch cảnh thê lương, ngày đêm mong ngóng được hồi hương về đất mẹ.

Với phương châm "không để ai bị bỏ lại phía sau", nhằm hỗ trợ đồng bào ở xa Tổ quốc có nguyện vọng được trở về để giải quyết công việc, nhu cầu tình cảm, khắc phục khó khăn…, những "chuyến bay giải cứu" đã được thiết lập. 

Có hơn 1.000 chuyến bay như vậy để đưa 200.000 công dân Việt Nam từ 62 quốc gia và vùng lãnh thổ về nước. Để được về nhà, biết bao người đã phải ngậm ngùi xoay xở nộp cho đủ chi phí "cắt cổ" mới được điền tên vào danh sách cho một cuộc hành trình.

Khi kết luận điều tra vụ "chuyến bay giải cứu" được Cơ quan an ninh điều tra Bộ Công an ban hành, phóng viên Tuổi Trẻ nhẩm tính có 21 quan chức, cán bộ "ăn hối lộ" gần 180 tỉ đồng. Đó là số tiền mà cơ quan điều tra chứng minh được.

Một vụ đại án có nhiều hành vi phạm tội bị lôi ra dưới ánh mặt trời, từ đưa hối lộ, nhận hối lộ, chạy án…, có sự cấu kết, dàn xếp của quan chức, cán bộ nhiều bộ, ngành, địa phương cùng tham gia, cùng ăn chia. 

Nhiều người được hỏi cảm xúc trước kết quả điều tra vụ án này đã phẫn nộ, chua xót nhắc lại câu nói của nguyên phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Doan là "ăn của dân không từ một thứ gì" khi bà đề cập đến tình trạng tham nhũng, tiêu cực.

Đục nước béo cò ư? Sao những kẻ cơ hội lại có thể ăn dày, ăn bẩn như vậy trong tình cảnh đất nước khó khăn, người dân cơ cực? Lương tâm ở đâu, đạo đức công vụ ở đâu trong những công bộc này?

Rồi họ sẽ phải nhận hình phạt từ tòa án. Và còn phải đứng trước các tòa án dư luận, tòa án lương tâm nữa!

'Chuyến bay giải cứu': Hậu trường những cuộc ngã giá triệu đô tưởng chỉ có trên phim

Đằng sau việc nhận hối lộ là những cuộc ngã giá giữa nhiều quan chức với các doanh nghiệp để được cấp phép chuyến bay.