Như đã đưa tin, Cơ quan cảnh sát điều tra Công an TPHCM đã có kết luận điều tra, đề nghị VKS cùng cấp truy tố bị can Nguyễn Phương Hằng (52 tuổi, Tổng giám đốc công ty cổ phần Đại Nam) và 4 đồng phạm về tội Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Theo hồ sơ vụ án, bà Nguyễn Phương Hằng và đồng phạm đã lợi dụng, sử dụng 12 kênh mạng xã hội livestream xâm phạm bí mật đời tư, ảnh hưởng uy tín, danh dự nhiều cá nhân.

Quá trình điều tra, bà Nguyễn Phương Hằng thừa nhận đã có những phát ngôn xúc phạm những người trên. Hồ sơ vụ án ghi nhận 10 bị hại yêu cầu bị can Nguyễn Phương Hằng phải bồi thường thiệt hại.

Theo đó, ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng yêu cầu bà Hằng và đồng phạm xin lỗi công khai và bồi thường thiệt hại về vật chất 43 tỷ đồng do các phát ngôn của bà đã xúc phạm ông.

Vợ chồng Thủy Tiên, Công Vinh yêu cầu bà Hằng và đồng phạm bồi thường tổn thất về vật chất là 30,4 tỷ đồng và bồi thường một khoản tiền về tinh thần bị tổn thất do các phát ngôn xúc phạm bà Tiên và ông Vinh.

Mới đây, Thủy Tiên lên tiếng, cô không yêu cầu bồi thường thiệt hại về tinh thần 14 tỷ đồng như một số thông tin. Ca sĩ này chỉ yêu cầu được bồi thường về vật chất, thiệt hại kinh tế mà bà Nguyễn Phương Hằng đã gây ra cho công ty quản lý. Tất cả bằng chứng về số tiền bị thiệt hại đã được luật sư của nữ ca sĩ gửi cho cơ quan điều tra. 

Ca sĩ Vy Oanh chưa có yêu cầu bồi thường về vật chất mà yêu cầu bà Phương Hằng và đồng phạm phải xin lỗi do các phát ngôn xúc phạm mình. Nhà báo Hàn Ni yêu cầu bà Hằng và đồng phạm phải bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật.

Nghệ sĩ Hoài Linh, nhà báo Đức Hiển, bà Lê Thị Giàu và bà Trương Thị Việt Hà không có yêu cầu bồi thường về vật chất mà yêu cầu bà Hằng và đồng phạm xin lỗi do các phát ngôn xúc phạm mình.

Nhiều ý kiến thắc mắc được đưa ra rằng, nếu bà Hằng bồi thường thiệt hại thì có được xem xét miễn hoặc giảm trách nhiệm hình sự? Nếu không bồi thường thì tội có nặng hơn không? Có phải bên bị thiệt hại đưa ra số tiền bao nhiêu là phải bồi thường đúng như vậy?

Giải đáp băn khoăn trên, Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty luật Pháp trị - Đoàn Luật sư TP Hà Nội cho biết, nếu các bị hại chứng minh được có thiệt hại vật chất, tinh thần, có tài liệu căn cứ xác định được hành vi của bà Hằng là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến thiệt hại của mình thì tòa án sẽ xem xét.

Việc chấp nhận hay không phải do hội đồng xét xử quyết định. Nếu bà Hằng chủ động khắc phục một phần các thiệt hại thì đây được coi là tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự trong quá trình tòa xét xử.

"Tuy nhiên, trong môi trường xã hội của chúng ta hiện nay để chứng minh các thiệt hại vật chất, tinh thần là rất khó", Luật sư Lực chia sẻ.

Mức bồi thường thiệt hại được tính thế nào?

Theo quy định tại Điều 11 Bộ luật Dân sự hiện hành, khi quyền dân sự của cá nhân, tổ chức bị xâm phạm thì có thể yêu cầu các bên có liên quan phải bồi thường thiệt hại.

Không chỉ vậy, Điều 584 Bộ luật trên cũng nêu rõ, căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường là khi có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản… mà gây thiệt hại.

Như vậy, có thể hiểu, một người chỉ phải bồi thường thiệt hại khi:

-  Có hành vi xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức khác;

- Có thiệt hại xảy ra.

Trong đó, mức bồi thường phải căn cứ vào thiệt hại thực tế xảy ra. Và thiệt hại này phải được bồi thường toàn bộ và kịp thời. Về cách thức và số lần bồi thường thiệt hại, các bên có thể thỏa thuận. Cơ quan có thẩm quyền sẽ công nhận sự thỏa thuận của các bên.

Không chỉ vậy, ngoài mức bồi thường thực tế thì khi bị thiệt hại, người gây ra phải bồi thường một khoản tiền để bù đắp tổn thất tinh thần. Trong đó, mức bù đắp do các thỏa thuận. Nếu không thỏa thuận được thì sẽ bị ấn định:

- Thiệt hại do sức khỏe bị xâm phạm: Tối đa không quá 50 lần mức lương cơ sở;

- Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm: Tối đa không quá 100 lần mức lương cơ sở;

- Thiệt hại do danh dự, nhân phẩm, uy tín; mồ mả bị xâm phạm: Tối đa không quá 10 lần mức lương cơ sở;

- Thiệt hại do thi thể bị xâm phạm: Tối đa không quá 30 lần mức lương cơ sở;

Trong đó, hiện nay, theo Báo cáo ngân sách được Bộ Tài chính công bố tháng 10 vừa qua, tháng 7/2023 sẽ tiếp tục tăng lương cơ sở từ 1,49 triệu đồng/tháng lên 1,8 triệu đồng/tháng. Như vậy, khi lương cơ sở tăng thì mức tiền bồi thường thiệt hại cũng tăng mạnh

Đã bồi thường thiệt hại có được miễn/giảm trách nhiệm hình sự?

Luật sư Lực cho biết, không phải mọi trường hợp bồi thường thiệt hại đều có thể được miễn trách nhiệm hình sự. Theo Điều 51 Bộ luật Hình sự, việc người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại hoặc khắc phục hậu quả chỉ là một trong những tình tiết giảm nhẹ trách nhiệm hình sự.

Đây cũng là một trong những nguyên tắc xử lý người phạm tội nêu tại Điều 3 Bộ luật nêu trên. Theo đó, sẽ khoan hồng với người trong quá trình giải quyết vụ án mà ăn năn, hối cải, tự nguyện sửa chữa hoặc bồi thường thiệt hại gây ra.

Như vậy, tùy từng mức độ của hành vi và việc bị hại có đơn yêu cầu, đề nghị thì người phạm tội sẽ được xem xét miễn hoặc giảm trách nhiệm hình sự.