Dầu Nga vẫn chảy qua đường ống của Ukraine bằng cách nào?
Một chuyên gia tư vấn về năng lượng Ukraine (ẩn danh) nói với The Economist rằng, điều đó thật “mỉa mai và lố bịch”.
Trước xung đột châu Âu phụ thuộc 40 - 45% lượng khí đốt nhập khẩu và khoảng 1/4 lượng dầu mỏ vào Nga.
Nga đã cố gắng tạo sức ép buộc châu Âu dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt kinh tế bằng cách cắt giảm nguồn cung. Trong động thái đáp trả, châu Âu đã gần như rút khỏi nguồn năng lượng của Nga.
Nhưng thực tế thì không hoàn toàn như vậy, tạp chí về kinh tế của Anh cho hay.
Cụ thể, dòng chảy tiếp tục do các nguyên nhân như hệ thống cũ vẫn vận hành, các điều khoản trong hợp đồng, thực tế thị trường và các lợi ích về mặt chính trị.
Tháng 12 năm ngoái, châu Âu đã cấm nhập khẩu dầu vận chuyển bằng đường biển từ Nga. Nhưng trong một sự nhượng bộ đối với các nước không giáp biển, một số tuyến đường ống vẫn được vận hành.
Để đáp trả, Nga đã đóng cửa đường ống Bắc Druzhba tới Ba Lan và Đức.
Tuy nhiên, dầu vẫn tiếp tục chảy qua đường ống Nam Druzhba qua Ukraine đến các nhà máy lọc dầu ở Cộng hòa Séc, Slovakia và Hungary.
Các lệnh trừng phạt trên cấm 3 quốc gia này xuất khẩu nhiên liệu tinh chế từ dầu thô của Nga sang các nước khác, với một ngoại lệ trớ trêu: Họ có thể gửi nhiên liệu đó đến Ukraine.
Nghịch lý không hồi kết
Bất chấp sự cố phá hủy đường ống Dòng chảy phương Bắc (Nord Stream) một cách bí ẩn vào tháng 9/2022, Nga có thể đã cung cấp khí đốt cho các khách hàng châu Âu thông qua mạng lưới đường ống của Ukraine.
Đến tháng 3, thị phần nhập khẩu khí đốt của châu Âu của Nga đã giảm xuống còn hơn 10%. Khoảng một nửa trong số đó là khí tự nhiên hóa lỏng mua từ một công ty tư nhân của Nga; 1/4 đi qua đường ống TurkStream đến miền nam châu Âu.
Phần còn lại đi qua Ukraine, chủ yếu đến Slovakia và Áo.
Các nhà phân tích nhận định Nga sẽ tiếp tục thu hẹp nguồn cung này khi hợp đồng giữa Naftogaz và Gazprom sẽ hết hạn vào cuối năm 2024.
Các quan chức Ukraine cho biết chừng nào người châu Âu còn mua khí đốt của Nga thì họ sẽ tôn trọng hợp đồng vận chuyển khí đốt.
Nghịch lý sẽ chỉ dừng lại khi EU hoàn toàn cắt giảm sự phụ thuộc vào năng lượng của Nga, giám đốc điều hành của công ty năng lượng Ukraine Naftogaz trả lời Euronews tháng 3/2023.
Với Ukriane, nhu cầu khí đốt của nước này đã giảm, với phần lớn ngành công nghiệp của nước này bị phá hủy. Đất nước sản xuất gần như đủ cho nhu cầu của họ.
Nhưng nước này nhập khẩu hầu hết dầu, đặc biệt là dầu diesel cho máy phát điện sử dụng trong thời gian mất điện - và cho các phương tiện quân sự.
Các nhà máy lọc dầu của Ukraine, chủ yếu ở miền đông nơi chiến sự diễn ra ác liệt, đã bị ảnh hưởng nặng nề.
Ukraine mua dầu diesel từ nhiều thương nhân khác nhau và nguồn gốc của nó thường không được biết đến.
"Một phần nguồn cung nhiên liệu cho xe tăng Ukraine có lẽ là từ Nga", cố vấn năng lượng Ukraine bình luận.