Vào năm 2018, trong một lần về quê, Alexandr Wang đã lắng nghe các kỹ sư sáng giá nhất của Trung Quốc thuyết trình ấn tượng về trí thông minh nhân tạo (AI). Nhưng anh thấy kỳ lạ là các nhà nghiên cứu đều tránh đề cập tới cách AI có thể được sử dụng.
Wang chính là người đồng sáng lập của Scale AI - một công ty khởi nghiệp mới nổi cung cấp dịch vụ dữ liệu chủ yếu cho các nhà sản xuất ô tô tự lái. Nhưng Wang bắt đầu lo lắng rằng AI có thể sớm đảo lộn trật tự thế giới.
Thoạt nhìn, Wang, 26 tuổi, toát lên vẻ năng động lém lỉnh của một sinh viên mới tốt nghiệp đại học. Anh hay nghe nhạc của những nghệ sĩ nổi tiếng như Gracie Abrams và Billie Eilish và mặc trang phục “gorpcore”, một kiểu quần áo đi bộ đường dài thời trang đang thịnh hành. Anh đăng những bức ảnh trên Instagram với nam diễn viên Kiernan Shipka của Mad Men và nói những điều thú vị trên Twitter kiểu như: “Những vấn đề tốt nhất chỉ có thể được giải quyết bằng máu, mồ hôi, nước mắt, tinh thần và ý thức rõ ràng về mục đích”. Khi tới các quán bar, Wang thường xuyên bị hỏi giấy tờ tùy thân vì nghi ngờ… chưa đủ tuổi.
Tuy nhiên, điều đó không quan trọng ở Thung lũng Silicon - nơi Wang đã là một người chơi quyền lực. Sự thăng tiến của anh bắt đầu bằng một vụ cá cược thực hiện vào năm 2016 để “dán nhãn” cho khối lượng dữ liệu cần thiết để đào tạo AI, chủ yếu dành cho ô tô tự lái. Hiểu đơn giản là cần có người đào tạo AI để biết sự khác biệt giữa túi giấy và người đi bộ. Anh ấy đã chọn thị trường đó và đặt Scale vào một vị trí thuận lợi trong một lĩnh vực khác: AI sáng tạo. Động thái tiên đoán đã giúp anh thu hút được một danh sách khách hàng bao gồm những tên tuổi lớn nhất trong lĩnh vực AI và cả chính phủ Mỹ.
Wang nói: “Chúng tôi là những người cần mẫn trong cơn sốt đào vàng AI rộng lớn. Thị trường đã nhanh chóng trở thành một ngành kinh doanh béo bở cho Scale khi công ty cho biết họ đã thu về 250 triệu USD doanh thu vào năm ngoái - thời điểm mà nhiều công ty khởi nghiệp AI vẫn chưa kiếm được xu nào. Công nghệ của Scale đã được chính phủ sử dụng để phân tích hình ảnh vệ tinh ở Ukraine và bởi OpenAI để tạo ra ChatGPT, chat bot đã làm rung chuyển thế giới với khả năng trả lời những câu đố và viết thơ.
Bret Taylor, cựu đồng giám đốc điều hành của gã khổng lồ phần mềm Salesforce ví sự trỗi dậy của Scale giống như sự trỗi dậy của điện toán đám mây Snowflake và Datadog. Cựu giám đốc mảng người tiêu dùng của Amazon, Jeff Wilke, một trong những cố vấn đáng tin cậy nhất của Wang, thậm chí còn có quan điểm tích cực hơn: Scale có thể trở thành Dịch vụ web của Amazon về AI.
Các nhà đầu tư đã trao cho Scale mức định giá 7,3 tỷ USD vào năm 2021, biến Wang trở thành tỷ phú mới nhất ở Thung lũng Silicon. Nhưng công ty của Wang không hoàn toàn được xây dựng ở đây. Anh còn là chủ của một lực lượng lao động thuê ngoài rộng lớn thực hiện một nhiệm vụ thô sơ rất quan trọng đối với AI: Dán nhãn dữ liệu được sử dụng để huấn luyện trí thông minh nhân tạo.
Những người đó - khoảng 240.000 người ở các quốc gia bao gồm Kenya, Philippines và Venezuela — làm việc cho Remotasks, một công ty con mà Scale không đề cập đến trong các tài liệu tiếp thị công khai. Nói cách khác, nếu một ngày nào đó AI giải phóng con người khỏi những công việc nhàm chán tại nơi làm việc, thì chúng đã làm được điều đó bằng cách sử dụng một nhóm công nhân ở Nam bán cầu, nhiều người trong số họ được trả chưa đến 1 USD/giờ.
“Những người này rất, rất quan trọng đối với quá trình xây dựng các hệ thống AI mạnh mẽ”, Wang nói về các nhân viên Remotasks của mình.
Trước khi học đại học, Wang chuyển đến Bay Area để làm việc cho công ty khởi nghiệp internet Quora, nơi CEO Adam D’Angelo đã cho anh một lời khuyên quan trọng: Bốn năm đại học quá nhiều, hai năm lại quá ít. Cuối cùng, Wang chỉ dành một năm tại MIT trước khi chuyển sang công ty tăng tốc khởi nghiệp Y Combinator. Tại đây, anh đã hợp tác với Lucy Guo, cũng là một người đã bỏ học đại học để bắt đầu Scale vào năm 2016. Anh nhớ lúc đó mình “còn trẻ một cách kỳ cục”, mới 19 tuổi. “Nhưng tôi chỉ nói: Uh, mình biết cách viết code. Chúng ta sẽ đi làm việc này”.
Khi mới hình thành, Scale là một cửa hàng duy nhất để cung cấp sức lao động của con người để thực hiện các nhiệm vụ mà thuật toán không thể thực hiện được. Đối tác của Accel, Dan Levine, đã sớm nhìn thấy tiềm năng của Scale, đề nghị khoản đầu tư ban đầu trị giá 4,5 triệu USD cho cặp đôi này (và tầng hầm trong nhà của Wang trở thành trụ sở tạm thời) vào tháng 7/2016. Trong vòng vài tháng, Wang và Guo nhận ra rằng Scale là một giải pháp khả thi cho vấn đề đang gây khó chịu cho chính họ.
Năm 2018, Wang và Guo được ghi tên vào danh sách 30 Under 30 của Forbes trong lĩnh vực công nghệ doanh nghiệp. Sau đó, Guo rời công ty “do sự khác biệt trong tầm nhìn sản phẩm và lộ trình”, cô nói. “Tôi nghĩ Alex đã làm rất tốt khi tiếp tục điều hành công ty”. Mặt khác, Guo từ chối bình luận về câu chuyện này và Wang từ chối nói về sự chia rẽ của họ.
Nhà đầu tư Mike Volpi lần đầu tiên nghe thấy tên của Scale trong cuộc họp hội đồng quản trị của công ty khởi nghiệp xe tự hành (AV) Aurora năm 2018. "Ai cơ?" anh nhớ đã hỏi vậy. Anh biết được rằng dịch vụ dán nhãn dữ liệu của Scale đã trở nên quan trọng đối với Aurora, giống như đối với Uber và công ty con về xe tự lái của General Motors, Cruise. Volpi đã thuyết phục công ty của mình, Index Ventures, dẫn đầu khoản đầu tư trị giá 18 triệu USD vào Scale vào tháng 8 năm đó, khi doanh thu của họ vẫn còn thấp ở mức 3 triệu USD.
Khoản đặt cược vào xe tự hành đã mang lại kết quả tốt. Danh sách khách hàng của Scale hiện bao gồm các nhà sản xuất ô tô quốc tế lớn như Toyota và Honda, cũng như những người khổng lồ ở Thung lũng Silicon như Waymo, công ty con của Google AV. Tài liệu cho biết chỉ riêng một tài khoản với đơn vị tự lái bí mật của Apple đã mang lại hơn 10 triệu USD, đưa doanh thu hàng năm của công ty trên đà vượt 40 triệu USD.
Khi Quỹ sáng lập của Peter Thiel thực hiện khoản đầu tư 100 triệu USD để tạo ra Scale như một kỳ lân ở Thung lũng Silicon vào tháng 8/2019, công ty đã khởi động một đợt gây quỹ kéo dài 20 tháng, trị giá 580 triệu USD, vòng cuối cùng định giá công ty lên tới 7 tỷ USD. Wang, khi đó 24 tuổi, chỉ mất 5 năm để trở thành tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới.
Qua thời gian, Scale thống trị thị trường ghi nhãn dữ liệu cho các công ty xe hơi tự lái, tuy nhiên một vài khó khăn xuất hiện. Càng mở rộng quy mô, Scale càng trở nên khó theo kịp nhu cầu về lao động của con người. Ban đầu, Wang chuyển sang các công ty gia công phần mềm để lấp đầy khoảng trống, nhưng chi phí nhanh chóng tăng vọt. Tỷ suất lợi nhuận gộp dao động ở mức khoảng 65% vào đầu năm 2018, chỉ đạt gần 30% vào quý 4.
Được tạo ra vào năm 2017, Remottask nhanh chóng trở thành ưu tiên hàng đầu khi hoạt động kinh doanh AV của công ty tăng vọt. Do cần lao động giá rẻ, Scale đã thiết lập hơn chục cơ sở ở Đông Nam Á và Châu Phi để đào tạo hàng nghìn nhân viên dán nhãn dữ liệu. Vào giữa năm 2019, tỷ suất lợi nhuận của Scale đã phục hồi lên 69%, theo Boong.
Scale đã cẩn thận định vị Remotasks như một thương hiệu riêng biệt. Trang web của họ không đề cập đến Remotasks và ngược lại. Những nhân viên ban đầu nói rằng điều này được thực hiện để làm cho chiến lược của Scale trở nên ít rõ ràng hơn đối với các đối thủ cạnh tranh và bảo vệ công ty khỏi sự giám sát. Scale nói với Forbes rằng họ đã tách biệt hai thương hiệu để bảo mật khách hàng.
Trong khi lực lượng lao động khổng lồ ở nước ngoài của Remotasks đóng vai trò quan trọng đối với sự thành công trong lĩnh vực tư nhân của Scale, thì đó lại là điều không dễ dàng đối với trọng tâm khác của công ty: Các hợp đồng quốc phòng với chính phủ Mỹ, vốn không có khả năng chia sẻ dữ liệu mật với các nhà dán nhãn nước ngoài. Do đó, Wang đang xây dựng một đội quân AI trong nước đắt đỏ hơn nhiều. Năm ngoái, Scale đã mở một văn phòng ở St. Louis và công bố kế hoạch thuê 200 người, nhiều người làm nhân viên dán nhãn dữ liệu.
“Có hai điều tôi tin tưởng sâu sắc”, Wang nói. “Thứ nhất, AI là một động lực to lớn vì những điều tốt đẹp và nó cần được áp dụng rộng rãi nhất có thể. Thứ hai, chúng ta cần đảm bảo rằng nước Mỹ đang ở vị trí dẫn đầu”.
Cho đến nay, Scale đã kiếm được 60,6 triệu USD từ các hợp đồng như vậy, theo cơ sở dữ liệu của chính phủ.
Tuy nhiên, những đối thủ cạnh tranh đang dần nổi lên. Vào tháng 1, Scale đã cắt giảm 20% nhân viên toàn thời gian. Wang trích dẫn “sự không chắc chắn” trong điều kiện thị trường. Anh viết trong một bài đăng trên blog: “Chúng tôi đã tăng số lượng nhân viên với giả định rằng sự tăng trưởng ồ ạt sẽ tiếp tục. Cổ phiếu của công ty hiện đang giao dịch trên thị trường thứ cấp tư nhân với mức thấp hơn 42% so với vòng cấp vốn cuối cùng vào tháng 7/2021”.
Các bên liên quan của Scale vẫn tin tưởng Wang có thể giữ cho công ty vượt lên trên các đối thủ. William Hockey, nhà đồng sáng lập tỷ phú của công ty fintech trị giá 13 tỷ USD, đồng thời là thành viên hội đồng quản trị của Scale cho biết: “Anh ấy không đạt được thành công như ngày hôm nay bởi anh ấy là một cậu bé thiên tài. Anh ấy có một đạo đức làm việc hoàn toàn điên rồ mà tôi chưa từng gặp ở ai khác”.
Gần đây, Scale đã ký kết quan hệ đối tác chiến lược với công ty tư vấn khổng lồ Accenture, công ty có kế hoạch sử dụng các dịch vụ của mình để giúp hàng trăm công ty xây dựng các mô hình và ứng dụng AI tùy chỉnh. Và với gần một phần tư triệu người dán nhãn, Remotasks vẫn đang phát triển, Wang xác nhận. Tất cả sự tăng trưởng này bắt nguồn từ những gì anh ấy coi là mục đích cuối cùng của Scale: Đóng một vai trò trong việc duy trì uy quyền AI của Mỹ.
Nguồn: Forbes